ليلا مهداد| «گربه‌ها ضدافسردگي‌اند» محدثه كه از 15سال پيش زندگي با گربه‌ها را تجربه كرده اين را مي‌گويد. نخستين گربه محدثه 8سال با آنها زندگي كرده و مرگش ضربه بزرگي براي همه اعضاي خانواده بوده است، البته 4سال پيش «چين‌چين» و «پپونه» خاطرات تلخ محدثه را پايان داده‌اند و با شيرين‌كاري‌هايشان حالش را خوب مي‌كنند؛ دو بچه‌ گربه‌اي كه محدثه در سطل آشغال در ميان زباله‌ها آنها را پيدا كرده، درحالي‌كه هنوز بندناف‌شان را داشتند. «ابتدا با شيرخشك و شيشه‌شير مخصوص بچه‌‌گربه‌ها به آنها غذا مي‌داديم؛ بچه‌گربه‌ها روزها هر دو ساعت، يك‌بار و شب‌ها هر چهارساعت يك‌بار غذا مي‌خوردند، اما اين مسأله هيچ آزاري براي ما نداشت و با علاقه اين كار را انجام مي‌داديم.»  از نظر او نگهداري گربه اصلا سخت نيست. «گربه‌ها حيوانات كم‌آزاري‌‌اند و تنها مقدراي خاك  براي دفع مزاج‌شان مي‌خواهند. گربه‌هاي ما بيرون مي‌روند و دوباره برمي‌گردند. خانه اسباب‌بازي‌ هم نخريديم و با توپ‌هاي كوچك و طناب بازي مي‌كنند. تنها يك‌بار مريض شد و براي سونوگرافي كلينيك برديم، اما چون كلينيك شخصي بود، كمي هزينه‌اش نسبت به كلينیك‌هاي دولتي بيشتر شد.» البته بيشتر رسيدگي‌ها با مادر محدثه است، اما خودش گربه‌ها را حيوانات ضدافسردگي مي‌داند. «گربه‌ها براي درمان افسردگي خيلي خوب هستند. اگر گربه‌ها نبودند تا به حال بستري شده بودم. شايد باورتان نشود، اما هربار كه روز مزخرفي دارم، با ديدن گربه‌هايم حالم خوب مي‌شود و همه‌چيز يادم مي‌رود.» محدثه خريد و فروش حيوانات را غيرانساني مي‌داند. «بعضي‌ها براي سود بيشتر از سگ‌ها و گربه‌ها بچه‌كشي مي‌كنند و در نهايت يك مادر با هزاران بيماري باقي مي‌ماند.» فرشيد هم 7ماهي مي‌شود كه از گربه‌اي نگهداري مي‌كند. «زمستان بود كه از سرما زير ماشين پناه برده بود و راننده بدون اينكه متوجه شود از روي پاي او عبور كرده بود.» فرشيد كارهاي درماني را براي گربه آسيب‌ديده انجام مي‌دهد و از آن روز به بعد میهمان خانه‌اش مي‌شود، البته اين گربه دوبار ديگر هم آسيب‌ديدگي را تجربه كرده بود كه توسط دوستان فرشيد نجات پيدا كرد. «يك‌بار به دليل عفونت فك و بار ديگر براي سينه‌پهلو تحت درمان قرار گرفته بود و اين‌بار هم برمي‌گشت امكان داشت بميرد.» از نظر او گربه‌ها كم‌دردسرترين حيوانات خانگي‌اند و تنها موهايشان مي‌ريزد و روزي يك‌بار بايد ظرف خاكشان تخليه شود. «دلار گران شده و به تناسبش غذا هم گران شده؛ غذايي كه 5هزار تومان مي‌خريدم و 4-3بار مي‌خورد، حالا شده 30هزارتومان، خيلي چيزها هم ديگر وارد نمي‌شود، براي همين دل مرغ مي‌خرم و مي‌جوشانم و مي‌گذارم يخچال تا بتوانم روغنش را جمع كنم. گربه‌ها آن‌قدر خوبند  كه يكي از گربه‌ها كه بچه گذاشته بود، دوست داشتم بياورم و نگهداري كنم، اما چون هزينه‌ها بالاست، منصرف شدم. گربه‌ها خيلي خوبند حس‌وحال خوبي به آدم مي‌دهند.» مريم هم دوسالي مي‌شود که خيلي اتفاقي صاحب گربه‌اي شده و اصلا به اين فكر نمي‌كند كه روزي نباشد. «از دو سال پيش گربه دارم. هرگز به فكر آوردن گربه نبودم و هيچ‌وقت رابطه خوبي با حيوانات نداشتم و كساني كه حيوان خانگي داشتند را مسخره مي‌كردم كه چه حوصله‌اي دارند. چرا وقت و هزينه‌شان را صرف كودكان بي‌سرپرست نمي‌كنند. خواهر كوچكترم بچه‌‌گربه‌اي را براي نگهداري آورد و نامش را «پسته» گذاشت. چندماه میهمان خانه ما بود، اما بچه برادرم به گربه آلرژي داشت و براي همين كمتر به خانه‌مان رفت‌وآمد مي‌كردند تا اينكه مادرم اعلام كرد «پسته» بايد برود. شنيده بوديم گربه‌اي كه خانگي مي‌شود، نمي‌تواند بيرون زندگي كند و خودمان هم عادت كرده بوديم. خودم را در قبال «پسته» مسئول مي‌ديدم و براي همين «پسته» را به خانه خودم آوردم و عضوي از خانواده شد.» مريم هم گربه‌ها را بي‌دردسرترين حيوانات خانگي مي‌داند. «گربه‌ها باوجود رابطه عاطفي كه با انسان برقرار مي‌كنند، خيلي وابسته و از همه مهمتر اهل گردش و تفريح هم نيستند و  تنها دردسرشان رول پرزگير براي جمع‌آوري موهايشان است. شيطنت‌هايش هم آن‌قدر جذاب است كه به نظر دردسر نمي‌رسد.» مريم بر اين باور است كه گربه به شكل غيرقابل باوري وابستگي مي‌آورد. «وابستگي به گربه به حدي است كه براي خودم هم قابل باور نيست تا اين اندازه به يك حيوان وابسته شده‌ام. براي مني كه اهل وابستگي نيستم، «پسته» يك استثناست. «پسته» بهترين و بي‌آزارترين رفيق و موجود زندگي‌ام است. ساعت‌ها به حرف‌هايم گوش مي‌دهد، بي‌آنكه مخالفتي كند.» البته «پسته» سبك زندگي مريم را به‌طور كلي تغيير داده است.» «پسته» به‌طور كلي سبك زندگي‌ام را تغيير داده؛ عادت‌هايي را كه نزديك به چهار دهه گرفتارشان بودم، تعديل كرده و به واسطه حضورش مجبور شدم تمام حساسيت‌هايم را كنار بگذارم، اما مهمترين تغييري كه حضور «پسته» در من ايجاد كرد، حس مسئوليت‌پذيري بود و منضبط‌شدن. اين تغييرات هم برايم عجيب و هم لذت‌بخش است.» مينو از كودكي با حيوانات خانگي انس داشته است. «از وقتی خودم را شناختم یک حیوان در خانه‌مان داشتم؛ از گربه گرفته تا خرگوش و پرنده. درحال حاضر هم ۸ تا گربه و یک سگ دارم.» نگهداري از حيوانات براي  مينو بيشتر جنبه حمايتي دارد و بيشتر حيواناتش را از خيابان آورده و از آنها نگهداري مي‌كند و سرپرستي  بعضي از آنها را هم به واسطه انجمن حمایت از حیوانات پذيرفته است.» مينو براي نگهداري از حيوانات خانگي يك انگيزه بزرگ دارد؛ حق حيات. «دلیل خاصی ندارد جز اینکه احساس می‌کنم این موجودات زنده حق حیات دارند و ما انسان‌ها هر روز داریم محل زندگی آنها را تصرف می‌کنیم و آزارشان می‌دهیم. یکی هم باید حامی آنها باشد.» مينو هم مثل همه افرادي كه از گربه نگهداري مي‌كنند، گربه‌ها را حيوانات بي‌دردسري مي‌داند. «حس خوبی به من مي‌دهند و  باعث مي‌شوند یادم برود دنیا زشتی هم دارد.» البته هزينه‌هاي نگهداري بالاست. «عملا دوسوم حقوقم مي‌رود، چون به کلی گربه و سگ هم بیرون از خانه غذارسانی می‌کنم، درحال حاضر هم كه با چند برابر شدن ارز بايد کل حقوقم را بدهم.»

دردسرهای حیوانات خانگی

اگر دوست‌ داريد از يكي از حيوانات خانگي نگهداري كنيد اين نكته را در نظر بگیرید كه بعضي از بيماري‌ها از حيوانات خانگي به انسان منتقل مي‌شوند. درواقع گاهي اوقات اين حیوانات دردسرساز مي‌شوند.
عفونت قارچي: اين عفونت قابليت انتقال از حيوانات به انسان را دارد و به شدت مسري است. حيوانات خانگي كه به اين عفونت دچار مي‌شوند علایمي همچون ضايعات پوستي و ريزش بي‌رويه مو و علامت قرمز در مركز ريز مو  دارند. البته اين عفونت علایمي هم در انسان به‌وجود مي‌آورد؛ قرمزي روي پوست و تشكيل تكه‌هاي دايره‌اي روي پوست.
كرم‌هاي لوله‌اي:   کرم‌های لوله‌ای شایع‌ترین انگل‌ها در گربه‌ها هستند. این کرم‌ها که شبیه به ماکارونی‌اند تا ۱۰ سانتیمتر رشد می‌کنند. بچه گربه‌ها می‌توانند از طریق شیر مادر آلوده شوند. در حالی که گربه‌های مسن‌تر با خوردن جوندگان آلوده به کرم لوله‌ای آلوده می‌شوند. این کرم سالانه از طریق گربه‌ها، ۱۰ هزار کودک را مبتلا می‌کند. بدترین حالت که ممکن است توسط این انگل به انسان وارد شود نابینا شدن انسان است. علایم اين بيماري در حيوانات خانگي عبارتند از؛ اسهال، كرم‌هاي قابل مشاهده در مدفوع، استفراغ، يبوست، سرفه و مدفوع خوني است. اين علایم در انسان سرفه، تنگي نفس، درد شكمي و خون در مدفوع است.
طاعون خياركي: طاعون خیارکی متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید. فکر نکنید که طاعون مختص قرون وسطی است. این بیماری امروزه نیز مشاهده می‌شود، اما بسیار نادر است. به‌طور متوسط در سال گذشته فقط ۷ مورد مشاهده شده است. علایم اين بيماري در حيوانات عبارتند از؛ تب، التهاب، غدد لنفاوي متورم و دردناك. اين بيماري علایمي در انسان دارد؛ تب ناگهاني، سردرد، لرز، ضعف، غدد لنفاوي متورم و دردناك.
بيماري هاري: بیماری هاری بسیار کشنده است و در صورت مشاهده پیشگیری‌ها باید در اولویت قرار بگیرد. علایم در حیوانات خانگی: نشانه‌ها متفاوت‌اند اما می‌توانند شامل تغییرات رفتاری، تب، حساسیت به لمس، نور و صدا، پنهان شدن در مکان‌های تاریک، کف دهان، فاصله گرفتن از انسان، از دست رفتن اشتها، تشنج و حتی مرگ ناگهانی. علایم در انسان: علایم مانند بیماری، ضعف عمومی، سردرد، ناراحتی، خارش یا خارش زیاد در محل گاز گرفتگی، اضطراب، سردرگمی، تحریک، توهم.
توکسوپلاسموز: انگلی است که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا از طریق گربه‌ها به انسان منتقل می‌شود. اگر یک زن قبل یا پس از بارداری به این بیماری مبتلا شود امکان این که مشکلات جدی برای بینایی بچه‌اش به وجود بیاید زیاد است. علایم در حیوانات خانگی: بیشتر گربه‌ها بالغ این بیماری را در خودشان حل می‌کنند اما بچه گربه‌ها به اسهال و مشکلات جدی در ریه، کبد و یا آسیب‌های عصبی دچار می‌شوند. علایم در انسان: اغلب افراد نشانه‌ای ندارند، اما گاهی اوقات توکسوپلاسموز علایم آنفلوآنزا و تورم غدد لنفاوی را ایجاد می‌کند. اگر نشانه‌ها ناپدید شوند، نشانه آن نیست که این بیماری درمان شده است.
بيماري چنگ گربه: بيماري خراش گربه يا چنگ گربه از بيماري‌هاي منتقله از حيوانات به انسان است. طبق تحقيقاتي كه در اين‌باره صورت گرفته 40درصد گربه‌ها در دوره زندگي خود دچار بيماري هستند. علایم در حیوانات خانگی: خستگی، تهاجم کک‌ها، عفونت، غدد لنفاوی متورم. علایم در انسان: تورم، غدد لنفاوی دردناک، درد زیاد در ناحیه خراش که گربه روی پوست ایجاد می‌کند، سردرد، تب، خستگی زیاد، درد مفاصل، اختلالات پوستی و کاهش وزن.
   سالمونلا: دوستداران به خزندگان به خصوص لاک‌پشت‌ها توجه بیشتری کنند. سالمونلا در ۷۷ الی ۹۰ درصد خزندگان یافت می‌شود. باکتری سالمونلا در جوجه‌ها و تخم پرندگان نیز یافت می‌شود. پس استفاده از تخم مرغ خام را از یاد ببرید. نشانه‌ها برای حیوانات خانگی: حیوانات خانگی مثل پرنده‌ها و خزنده‌ها در اغلب موارد بدون نشانه است. علایم در انسان: درد شکمی، تب، استفراغ، سردرد، حالت تهوع.

حيواناتي كه مي‌شود از آنها در خانه نگهداري كرد
پرندگان تزیيني: پرنده‌ها هم جزو حيواناتي‌اند كه مي‌توان در منزل و حتي آپارتمان از آنها نگهداري كرد، البته پرندگاني كه صداي خوشي دارند و كلماتي را بازگو مي‌كنند و صداي موسيقي، زنگ در خانه و خيلي چيزها را تقليد مي‌كنند؛ طوطي و مرغ مينا جزو اين پرندگانند. بعضی‌ها نمی‌دانند که چه پرنده‌هایی صدای زیبایی دارند و دلشان می‌خواهد یک پرنده خوش‌صدا و زیبا را در خانه نگهداری کنند. بلبل، قناری، سیره و طُرقه جزو پرنده‌های خوش‌صدا و زیبا هستند که معمولا مردم از این نوع پرنده‌ها نگهداری می‌کنند.
كبوتر: اين حيوان را هم مي‌توان جزو حيوانات خانگي حساب كرد. واقعيت اين است كه بسياري از مردم به نگهداري از كبوتر علاقه وافري دارند و شايد اين نكته را فراموش مي‌كنند كه كبوترها را نمي‌توان بیرون از قفس نگه داشت. كبوترها مانند پرنده‌های دیگر بی‌وفا نیستند و بعد از مدت کوتاهی به مکان زندگی خود عادت می‌کنند و تا آخر عمر در کنار صاحب خود می‌مانند و به قول کبوتربازها جلد می‌شوند. خلاصه کبوترها مانند پرنده‌های دیگر نیستند که بعد از یک عمر نگهداری به راحتی بروند و پشت سرشان را نگاه نکنند. بعضی از کبوترها به کبوترهای زینتی معروف هستند. این کبوترها بسیار زیبا و البته گرانقیمت هستند.
همسترها: همسترها از راسته‌ موش‌ها هستند که به دلیل بامزه‌بودن طرفداران زیادی دارند. این حیوان خانگی را می‌توان در  ظروف شیشه‌ای نگهداری کرد یا حتی در قفس گذاشت و برای او یک چرخ فلک اسباب‌بازی هم قرار داد تا به بازی و جست‌وخیز مشغول شود. همسترها بیشتر وقت روز را خوابند و از غروب به بعد فعالیت و تحرکشان آغاز می‌شود، چون جزو حیوانات شبگرد به شمار می‌آیند.
خرگوش‌ها: اگرچه خرگوش‌ها حیواناتی مناسب برای نگهداری در خانه‌اند، اما باید در نظر داشت که این حیوان را نمی‌توان به مدت طولانی در قفس یا فضای تنگ و محدود نگه داشت. خرگوش نیاز به جست‌وخیز دارد و علاوه بر آن باید همیشه درحال حفر زمین باشد و برای خودش لانه بسازد. از این‌رو، توصیه می‌کنیم که خرگوش را فقط در خانه‌های ویلایی و حیاط‌دار نگهداری کنید و فضایی باز در اختیارش بگذارید.
ماهی‌ها: نگهداری ماهی و آکواریوم در تمامی دنیا طرفداران خود را دارد و در کشور ما هم هوادارانش کم نیستند. تنوع ماهیها، لذت تماشایشان و آرامشی که به ما هدیه می‌کنند همیشه وسوسه‌ای بوده برای داشتن یک آکواریوم زنده و زیبا.