دعوا بر سر تصميمات نفتي، كاهش يا افزايش توليد نفت كه طي روزهاي گذشته ميان سران كشورها راه افتاده بود حالا با پاسخ منفي اوپك و غيراوپك در نشست اخير الجزاير به افزايش توليد، به حاشيه رانده شده است. در این نشست بر پایبندی به سهمیهها تاکید شد و هیچ بحثی درباره افزایش تولید نفت در ميان اوپك و غير اوپك مطرح نشده است. در حال حاضر اگرچه واردات نفت به بسياري از مشتريان نفتي كاهش پيدا كرده، اما برخي كارشناسان معتقدند اين شرايط به دليل فشارهاي آمريكا بوده و موقتي خواهد بود. وزیر نفت نيز گفته است: حذف نفت ایران در میانمدت امکانپذیر نیست، اما در کوتاه مدت آمریکاییها مسائلی در ذهنشان هست تا اگر شده حتی برای یک ماه بهصورت نمادین صادرات نفت ایران را به صفر برسانند، اما این خواب هیچگاه تعبیر نمیشود.
بي اهميتي به حرفهاي ترامپ يا ناچاري؟
بیژن زنگنه، وزیر نفت در پاسخ به اينكه افزایش نیافتن تولید اعضای اوپک و غیراوپک در نشست الجزایر چه پیامی برای آمریکا دارد، گفت: اوپک، سازمانی مستقل است و شاخهای از وزارت انرژی آمریکا نیست و دیروز هم گفتم صحبت آقای ترامپ که گفته ما امنیت برخی کشورهای منطقه خلیج فارس را تامین میکنیم و بقای عمر آنها بستگی به حمایت و تلاش ما (آمریکا) دارد، بزرگترین توهین به ملتها و کشورهای دوست آمریکا در منطقه است و امیدوارم که در اقدامهایشان نشان دهند که چقدر مستقل هستند.آنچه در الجزایر حاصل شد، این بود که هیچ کشوری پاسخ مثبتی به صحبتهای آقای ترامپ نشان نداد و اوپک و حتی کشورهای غیرعضو اوپک هم اعلام کردند اکنون نیازی به افزایش تولید نیست و این را اگر نگوییم شکست سخت،بهطور حتم هیچ دستاوردی برای آقای ترامپ نداشته است.
به حاشيه رفتن نفت ايران
اما مسالهاي كه اين روزها دغدغه ايران به حساب ميآيد، كاهش صادرات نفت است. اكنون بسياري از كشورهاي خريدار نفت ايران واردات نفت ما را كاهش دادهاند. اما به اعتقاد كارشناسان اين كاهش صادرات موقتي است و در آينده به حالت عادي بازخواهد گشت. اما برخي ديگر نظر متفاوتي را ارائه ميدهند و معتقدند كه آمريكا به راحتي ميتواند مشتريان ايران را از تحريم بترساند و آنها را نسبت به خريد نفت ايران منصرف كند. با اين حال به گفته وزير نفت نيز برخی کشورها خرید نفت از ایران را کاهش دادهاند، اما هیچ کشوری خرید نفت خود از ایران را متوقف نکرده و تنها کره جنوبی است که برای سه ماه پیاپی از ایران نفت نخریده است.
كاهش صادرات به چین
شرکت یونیپک چین هم اعلام کرده است:چین به دلیل تحریمهای آمریکا علیه تهران که از نوامبر آغاز میشود، واردات نفت ایران را کاهش خواهد داد. چن بو، رییس یونیپک، درسی و چهارمین کنفرانس نفت آسیا اقیانوسیه در سنگاپور با بیان مطلب فوق، گفت: هنوز درباره میزان کاهش واردات تصمیمی گرفته نشده است. تقاضای جهانی برای نفت با فناوریهای جدیدی و بهرهوری در مصرف انرژی از جمله ظهور تجدیدپذیرها که مصرف نفت را به تدریج کاهش میدهند، در اواسط دهه ۲۰۳۰ به ۱۰۴.۴ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که تنها اندکی بالاتر از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز فعلی است.
این تحولات به معنای آن خواهد بود که رشد تقاضای جهان برای نفت در سالهای آینده آهسته خواهد شد و در سال ۲۰۳۵ به اوج خود میرسد. با وجود تنشهای تجاری میان چین و آمریکا، این مقام چینی اظهار کرد كه عرضه نفت آمریکا منبع جدید مهمی برای پالایشگاههای چینی است و به آنها اجازه میدهد وابستگی خود به نفت خاورمیانه و آفریقا را که چین به شدت به آنها متکی است، کاهش دهند. به گفته او قیمتهای نفت با توجه به دینامیک فعلی عرضه و تقاضا، بین ۶۰ تا ۸۰ دلار در هر بشکه، عادی خواهد بود.
چالش كاهش واردات
به گفته «بن لاکوک» رييس شرکت نفتی«ترافیگورا» واقع در آمستردام هلند وقتی ريیس جمهوری آمریکا در مه (اردیبهشت) گذشته اعلام کرد که بار دیگر تحریمها علیه صادرات نفت ایران را بازمی گرداند، دست اندرکاران بازار احتمال دادند صادرات نفت ایران بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می یابد اما اکنون پیش بینی می شود صادرات نفت ایران ۱.۵ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. کاهش صادرات نفت ایران ممکن است خیلی بیشتر از آنچه باشد که در مه تصور می شد و بنابراین قیمتهای نفت نیز افزایش چشمگیری پیدا خواهند کرد.
این تحلیلگر نفتی افزود:بازار نفت هم اکنون علاوه بر اینکه با چالش کاهش صادرات نفت ایران روبهرواست، با کاهش چشمگیر تولید نفت ونزوئلا نیز دست و پنجه نرم میکند و پیش بینی افزایش چشمگیر قیمت نفت در آینده مورد انتظار است.۱۵ کشور الجزایر، آنگولا، اکوادور، گینه استوایی، کنگو، گابن، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان، امارات متحده عربی و ونزوئلا، عضو اوپک هستند.
صرف نظر كشورها از افزایش تولید نفت
اوپک و روسیه بهعنوان اصلیترین کشور تولیدکننده نفت غیر عضو اوپک، هرگونه افزایش تولید نفت را در کوتاهمدت رد کردهاند. به اين ترتيب به نوعي خواسته ريیسجمهور آمریکا توسط اين كشورها نادیده گرفته شده است. خالد الفالح ، وزیر انرژی عربستان سعودی در نشست وزیران کشورهای عضو و غیر عضو اوپک در الجزایر گفته است: من بر قیمت نفت تاثیر نمیگذارم. روز جمعه، دونالد ترامپ ريیس جمهور آمریکا بار دیگر با اشاره به ارتباط میان حمایت آمریکا از کشورهای خاورمیانه و قیمت هر بشکه نفت از اوپک خواست بهای نفت را کاهش دهد. پیش از کاهش عرضه نفت بهدنبال اجرایی شدن تحریمهای آمریکا علیه ایران، بهای هر بشکه نفت در بازار جهانی به هشتاد دلار رسیده که بهترین سطح طی چهار سال گذشته است.
روز جمعه یک منبع نزدیک به مذاکرات اعلام کرد اوپک و دیگر تولید کنندگان عمده نفت در مورد امکان افزایش تولید ۵۰۰ هزار بشکه نفت در هر روز بهمنظور جبران کاهش عرضه نفت ایران بهدلیل تحریمهای آمریکا رایزنی کردند.عربستان سعودی توان افزایش تولید نفت را دارد اما گفت این مساله در شرایط کنونی ضرورتی ندارد. من میشنوم که بازارها بهخوبی تامین میشوند و حتی یک پالایشگاه را در جهان سراغ ندارم که بهدنبال نفت باشد و نیابد. محمد بن حمد الرمحی، وزیر نفت عمان و بخیت الرشیدی وزیر نفت کویت نیز اعلام كردند كه تولید کنندگان نفت بر سر تعهد به توافق ژوئن توافق کردند. این توافق میگوید تولید نفت نباید به فراتر از میزان پیشبینیشده افزایش یابد.
قیمت نفت خام به بالاترین میزان رسید
به دنبال امتناع اوپک از پذیرش درخواست آمریکا براي افزايش توليد نفت، ارزش طلاي سياه حالا به بالاترين قیمت درچهارسال گذشته رسيده است. بنابراين نتيجه نشست الجزاير تاثير مثبتي روي قيمت نفت گذاشت؛ به طوري كه روز گذشته يعني درست يك روز پس از نشست الجزاير شاخص نفت خام برنت به طور چشمگیری افزایش یافت. هر بشکه نفت خام برنت در بازارهای جهانی به قیمت ۸۱ دلار به فروش رفت. قیمت طلای سیاه در بازارهای جهانی پس از اجلاس روز یکشنبه کشورهای تولیدکننده نفت (اوپک) افزایش چشمگیری داشت.
پیشتر، شاخص نفت خام برنت با یک و ۷۸ صدم درصد افزایش به ۷۹ دلار و ۶۳ سنت رسیده بود. از سوی دیگر، شاخص نفت خام وست تگزاس اینترمدیت نیز با یک و ۷۸ صدم درصد افزایش به بشکهای ۷۲دلار و چهار سنت رسید.با اين وجود همزمان با آماده شدن بازارها برای حذف صادرات نفت ایران به دلیل تحریم آمریکا، تحلیلگران پیش بینی می کنند، بهای نفت پس از چهار سال، بار دیگر به سطح ۱۰۰ دلار برای هر بشکه می رسد.
پيش بيني نفت ۱۰۰ دلاري
روز گذشته نيز قیمت نفت افزایش یافت. اين درحالي است كه بازارهای آمریکا در آستانه اجرای تحریمهای جدید واشنگتن علیه ایران دچار محدودیت عرضه بودند. بهای معاملات آتی نفت برنت ۱.۰۲ دلار یا ۱.۳ درصد افزایش یافت و به ۷۹.۸۲ دلار رسید. بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت آمریکا ۸۲ سنت یا ۱.۲ درصد افزایش یافت و به ۷۱.۶۰ دلار در هر بشکه رسید. در بحبوحه محدود شدن عرضه به بازار، ذخایر نفت تجاری آمریکا به پایینترین سطح خود از اوایل سال ۲۰۱۵ رسیده و اگرچه تولید نفت این کشور در رکورد نزدیک به ۱۱ میلیون مانده است، اما افت اخیر فعالیت حفاری از کندی رشد تولید در آینده حکایت دارد. شرکتهای بازرگانی ترافیگورا و مرکوریا روز دوشنبه پیشبینی کردند نفت برنت ممکن است تا کریسمس به ۹۰ دلار و حتی در اوایل سال ۲۰۱۹ به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه صعود کند، زیرا بازارها پس از اجرای تحریمهای آمریکا علیه ایران از نوامبر، دچار محدودیت عرضه میشوند.
نفت ارزان ميشود، اگر ترامپ توییت نكند!
نماینده ایران در اوپک در گفتوگو با شبکه CNBC آمریکا اظهار کرد: عادت توییتکردن دونالد ترامپ قیمتهای نفت را بالا برده و رییس جمهور آمریکا باید برای جلوگیری از افزایش قیمتهای نفت، دست از توییت کردن بردارد. حسین کاظمپور اردبیلی، نماینده ایران در اوپک در حاشیه نشست کمیته نظارتی مشترک وزیران اوپک و غیراوپک در الجزایر به شبکه CNBC گفته است: دولت ترامپ سیاست را به مسائل اوپک کشانده و قصد دارد با اعمال نفوذ میان اعضای اوپک، منافع خود را تامین کرده و قیمتها را پایین بیاورد.
اوپک به همراه گروهی از تولید کنندگان خارج از این سازمان شامل روسیه با هدف حذف مازاد عرضه و تقویت قیمتها که شرکتهای انرژی آمریکایی را ورشکسته کرده و کشورهای صادرکننده را با نارضایتی عمومی روبهرو کرده بود، از ژانویه سال ۲۰۱۷ محدودیت عرضه به میزان ۱.۸ میلیون بشکه در روز را آغاز کرد.ترامپ بارها از این گروه بابت آنچه که وی مدعی است دستکاری قیمتهای نفت بوده، انتقاد کرده است. رییس جمهور آمریکا اوپک را یک انحصارطلب خوانده و از این گروه خواسته است که قیمتها را پایین بیاورد. اوپک ادعای ترامپ را رد کرده و استدلال کرده که هدف اصلی این گروه متعادل کردن و تثبیت بازار است.
تصور میکنم آنچه که آمریکاییها انجام میدهند در واقع به بالارفتن قیمتها منجر شده، زیرا عوامل عرضه و تقاضا چنین سطح قیمتی را تایید نمیکنند. اگر آنها ساکت باشند، قیمتها ارزانتر خواهد شد و من نسبت به این موضوع مطمئن هستم. من به ترامپ میگویم ساکت باش؛ هیچ پیامی ارسال نکن و سپس قیمتهای بهتری خواهی داشت. اوپک برای افزایش تولید در بحبوحه محدودیت شدید عرضه در میان برخی از بزرگترین صادرکنندگان این گروه، تحت فشار فزاینده قرار دارد.
راهبرد برخي كشورها شكست خورد
محمدعلي صادقي در خصوص نتيجه نشست الجزاير به «قانون» ميگويد: در حال حاضر با توجه به نتايج برآمده از نشست الجزاير، ايران در وضعيت بهتري قرار گرفته است. اوپك و غير اوپك براي دور ماندن از تحريمهاي آمريكا تصميم داشتند كه سهميه فروش نفت ايران را بين كشورهاي عربي تقسيم كنند تا از اين پس كشورهاي عربي با افزايش توليد خود، نفت دنيا را تامين كنند تا ديگر احتياجي به نفت ايران نداشته باشند، اما در نشست الجزاير مشاهده شد كه اجماعي ميان كشورها براي اين اقدام وجود ندارد، بنابراين اين راهبرد آنها با شكست مواجه شده است. علاوه بر اين هيچ دليلي ندارد كه ايران در اين وضعيت مايوس شود. اگر مشتريهاي فعلي جا خالي دهند، مشتري جديد براي نفت ايران وجود خواهد داشت. شايد افت و خيزهايي در اين باره در زمان تحريم وجود داشته باشد اما اينطور نيست كه ايران نتواند محمولههاي خود را بفروشد.
مسئولان بايد وضعيت را با طمانينه مديريت كنند
به گفته صادقي، حرف كاظم پور نماینده ایران در اوپک درست بود. اوگفت ترامپ با توييت كردن زمينه افزايش قيمت را به وجود ميآورد. با اين كارهاي رواني و سياسي بازار را ملتهب ميكند. ما نبايد در مقابل اين شرايط موضع منفي بگيريم و بگوييم نفت ايران به فروش نميرود. اين صحبتها شرايط بحران را سختتر كرده و دشمن را به فشار بيشتر تشويق ميكند. بايد آرام و با طمانينه اين مسائل را مديريت كرد.
به جاي اينكه در شرايط عادي هزينه كنيم، ميتوانيم در شرايط بحران هزينه بپردازيم. مشترياني هستندكه در شرايط خاص نفت ايران را خريداري ميكنند. شايد اروپا واردات نداشته باشد، اماكشورهاي آفريقايي وارد بازار ايران ميشوند و ساير كشورها كه واردات نفت ايران را كاهش دادند نيز تغيير موضع ميدهند. نبايد در قالب يك سناريوي سياسي اعلام كنيم كه بازار را از دست ميدهيم، نه اينطور نخواهد بود.
ايران به بازار بازميگردد
او در ادامه خاطرنشان ميكند: در رسانهها و پشت پرده مذاكرات در كشورها به نوعي يك بام و چند هواست. چين با آمريكا در حال مبارزه اقتصادي است،در اين ميان چين واردات نفت ايران را هيچ گاه متوقف نميكند. اين پروپاگانداهايي است كه در رسانه ها مطرح ميكنند تا ايران را مغلوب كنند. در اقتصاد ايران مبنا را بر اقتصاد بدون نفت گذاشتند.
بنابراين متوليان امور بايد با اين شعارها در مقابل شعارهاي ترامپ بايستند، تا آنها موضع خود را تغيير دهند. بايد در زمينههايي قرار بگيريم تا موضع آنها از نفت به ساير حوزهها تغيير كند. به هر صورت ايران صد در صد به بازار بازميگردد و كاهش صادرات نفت ايران كوتاه مدت خواهد بود.
∎
نظر شما