صاحب‌خبر - به گزارش ایرنا، اگر در گذشته به دلیل نبود دانش و فناوری می گفتیم؛ «آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید» اکنون با پیشرفت فناوری و شیرین سازی آب شور، می توان به قدر نیاز، آب از دریا کشید.
هرمزگان از جمله استان هایی است که در طول دو دهه اخیر کمترین بارندگی به خود دیده و رفته رفته منابع زیر زمینی و سطحی آن رو به خشکی و پایان می رسد و در حالی که در کنار دریا قرار گرفته با بحران شدید خشکسالی دست به گریبان است.
نیاز روز افزون به منابع آبی، خشکسالی های پیاپی کشور در سال های گذشته ناشی از کاهش بارندگی و افت حجم ذخیره آب پشت سدها، برداشت بی رویه آب سفره های زیر زمینی موجب ممنوع شدن برداشت آب از دشت ها از جمله استان هرمزگان شده و تغییر اقلیم تدبیر دیگری را می طلبد.
البته در چنین شرایطی مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، استفاده از روش های نوین آبیاری و آبیاری قطره ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان از مهمترین عوامل تاثیرگذار در ‏مدیریت منابع آب است.

**بهره گیری از آب شیرین کن ها به جای آب های سطحی و چاه
مجموعه عوامل یاد شده مسوولان نظام را به فکر چاره اندیشی انداخت و شورای عالی آب کشور، سیاست نمک زدایی آب دریا با بهره گیری از آب شیرین کن ها را به عنوان یکی از راهکارهای موثر انتخاب کرد.
بهره گیری از آب شیرین کن ها در برنامه ششم توسعه کشور پیش بینی شده و بر اساس آن حداقل 30 درصد آب مورد نیاز شهرهای ساحلی باید با استفاده از آب شیرین کن ها تامین شود و دولتمردان که اجرایی کردن این برنامه را از مدت ها قبل آغاز کرده بودند، در سال های اخیر به آن شتاب داده اند.
آب شیرین کن یک میلیون متر مکعبی بندرعباس از مهمترین این طرح ها است که برای تامین آب مورد نیاز صنایع، شرب و کشاورزی استان های هرمزگان، کرمان و یزد، کلنگ آن در سال 92 به زمین زده شد.
مجری طرح آب شیرین کن بندرعباس در این باره می گوید: چند محموله وسایل مورد نیاز آب شیرین کن از کشورهای خارجی خریداری شده که برخی از آنها به محل کارگاه آورده شده و برخی دیگر هنوز در گمرک بندرعباس است.
امیر پاشا زنجانی نسب اظهار داشت: برخی وسایل که امکان تهیه و تولید آنها در داخل وجود داشت خریداری شده و برای ایجاد رقابت در اتمام طرح، پنج پیمانکار به صورت همزمان مشغول کار هستند تا مرحله نخست طرح که شامل 200 هزار متر مکعب می شود را برای اردیبهشت سال 98 آماده کنند.
وی ادامه داد: اجرای چنین طرح هایی با هزینه ای افزون بر 160 میلیون یورو انجام می شود و در این طرح هزینه های اضافه هم تحمیل شده و خواهد شد که به همین دلیل نمی توان هزینه قطعی اعلام کرد.
رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی هم دراین خصوص اظهار داشت: این صندوق در راستای سیاست های مقام معظم رهبری و دولت باید منابع خود را برای پشتیبانی از بخش خصوصی به کار گیرد.
مرتضی شهید زاده افزود: پشتیبانی از این طرح تا سقف 500 میلیون دلار پیش بینی شده که تا کنون 300 میلیون دلار برای آن اختصاص یافته و انتظار می رود مشکل آب بخشی از هرمزگان و فلات مرکزی کشور را حل کند.
او اضافه کرد: اجرای این طرح اثبات می کند می توان مشکل کم آبی کشور را با بهره گیری از نعمت های خدادادی موجود در مرزهای کشور و به کارگیری توان داخلی، برطرف کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار هرمزگان گفت: اکنون موضوع سهم 30 درصدی هرمزگان از آب شیرین کن یک میلیون متر مکعبی بندرعباس به مرحله مکتوب رسیده و پیش نویس توافق نامه امضا شده و در حال پیگیری بخش های اجرایی و فنی آن هستیم.
رضا مدرس اظهار داشت: مرحله نخست این آب شیرین کن بهمن 97 آماده تولید آزمایشی خواهد شد و امید می رود بتوان سهم هرمزگان را در همین مقطع برداشت کرد.

** تولید آزمایشی آب شیرین کن بندرعباس
عملیات اجرایی طرح ملی شیرین سازی و انتقال آب خلیج فارس (آب شیرین کن یک میلیون مترمکعبی بندرعباس) با عنوان طرح ملی «ساقی کوثر» با هدف تامین بخشی از نیاز آب صنعت، کشاورزی و شرب استان های هرمزگان، کرمان و یزد از سال 92 آغاز شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری هرمزگان در این باره گفت: در راستای تامین آب شرب، آب شیرین کن 100 هزار متر مکعبی بندرعباس که از پنج سال پیش عملیات اجرایی آن آغاز شده بود در شهریور امسال پس از انجام مراحل اولیه، وارد تولید آزمایشی شد.
امین قصمی اظهار داشت: دو هزار و 600 میلیارد ریال برای تولید 20 هزار متر مکعب آب شیرین در شبانه روز از این آب شیرین کن هزینه شده است.
وی یاد آور شد: بندرعباس از نظر تامین آب شرب، یکی از شهرهای بحرانی کشور است و اکنون آب در دسترس برای شُرب در این شهر، یک هزار و 650 لیتر برثانیه است که در سال گذشته دو هزار و 100 لیتر بر ثانیه بود.
قصمی تصریح کرد: کمترین نیاز آب شرب در دسترس برای شهر بندرعباس دو هزار و 550 لیتر بر ثانیه است تا بتوان تمام نیاز آبی را به صورت 24 ساعته تامین کرد.
استاندار هرمزگان نیز با اشاره به رویکرد تامین آب شرب بندرعباس از طریق آب شیرین کن ها، گفت: در این راستا ضمن راه اندازی آب شیرین کن 100 هزار متر مکعبی، از ظرفیت آب شیرین کن مشترک استان های هرمزگان، کرمان و یزد نیز برای تامین پایدار آب شرب بندرعباس استفاده خواهد شد.
فریدون همتی توضیح داد: بر این اساس به طور جدی پیگیر تکمیل این آب شیرین کن ها در هرمزگان هستیم و سرعت کار باید افزایش و موانع انجام امور برطرف شود.
وی یاد آور شد: اجرای این پروژه های بزرگ از جمله پروژه آب شیرین کن به همراه 10 طرح دیگر مورد حمایت صندوق توسعه ملی بوده و می تواند در هرمزگان و حتی کشور روحیه نشاط و امید ایجاد کند.
استاندار هرمزگان تصریح کرد: با توجه به شرایط آبی حاکم در استان تغییر الگوی کشت ضروری است و باید به سمت توسعه کشاورزی گلخانه ای در راستای کاهش مصرف آب حرکت کنیم.
همتی ادامه داد: امسال با وجود خشکسالی و کمبود منابع آب، به دلیل در اولویت قرار گرفتن این موضوع در برنامه های استان و تخصیص اعتبارهای مناسب و همچنین همراهی خوب مردم در رعایت صرفه جویی، با مشکل چندانی در زمینه تامین آب مواجه نشدیم.

** عملکرد منفی سه میلیارد متر مکعبی آب های زیر زمینی هرمزگان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان نتیجه 17 سال خشکسالی این استان را عملکرد منفی سه میلیارد متر مکعبی در آب های زیر زمینی اعلام کرد و گفت: امسال نیز بیش از 400 تا 500 میلیون متر مکعب عملکرد منفی آب در این استان داریم که با توجه به برنامه ای که با جهاد کشاورزی، نظام صنفی و خانه کشاورز ارائه شده باید به سمت کشت هایی با مصرف آبی کمتر برویم.
هوشنگ ملایی افزود: در سال جاری 185 میلی متر متوسط بارندگی در استان هرمزگان داشته ایم و در واقع میزان بارش از متوسط کشوری حدود 40 درصد پایین تر بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان افزود: جهاد کشاورزی از آبیاری تحت فشار برای کشاورزان به ویژه در میناب استفاده می کند، زیرا بر اساس برنامه های ارائه شده به دنبال کاهش 20 درصدی کشت زراعی و کاهش برخی کشت ها مانند هندوانه و ذرت هستیم.
ملایی گفت: امسال کاشت برخی از گونه ها مانند گندم و کلزا با توجه به نیاز کشور و مصرف آب، کمتر در دستور کار قرار دارد و در بخش کشت های جالیزی نیز برای هماهنگی با دیگر استان ها در تلاش هستیم تا مازاد تولید نداشته و محصول دچار افت قیمت نشود.
به گفته وی، در صورت تعادل در تولید و مصرف می توان مشکلات کشاورزان را کاهش و مدیریت خوبی در بخش اقتصادی کشور را شاهد بود.
این مسوول گفت: اکنون سد سرنی در حال آبگیری و سد گابریک نیز در دست احداث است که با استفاده از آنها تحول مناسبی در حوزه آب و رونق کشاورزی استان ایجاد خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان گفت: مطالعه بر روی 10 رودخانه این استان در حال انجام است و به دنبال این هستیم که از ظرفیت بخش خصوصی و دولتی برای احداث آنها استفاده کنیم.
ملایی ابراز داشت: استان هرمزگان در مدیریت آب های سطحی نسبت به میانگین کشوری مقداری عقب است که در تلاش هستیم این عقب ماندگی را جبران کنیم.

**کاهش منابع آبی هرمزگان
سدهای استقلال میناب، شمیل، نیان و جگین از جمله مهم ترین و اصلی ترین سدهای هرمزگان است که حجم ذخیره آب در آن ها مناسب نیست و به کمترین میزان موجودی رسیده اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان با اشاره به بحران کم آبی در این استان گفت: به علت کاهش بارندگی، اکنون میزان آب موجود در سدهای استان بسیار کم است.
هوشنگ ملایی افزود: سد استقلال میناب با ظرفیت 240 میلیون مترمکعب، فقط هفت میلیون مترمکعب آب قابل استفاده دارد که این حجم از آب سد تقریبا حجم مرده محسوب می شود و به طور عادی قابل استفاده نیست.
وی ادامه داد: حجم سد نیان و شمیل که مخزن مشترک دارند، 98 میلیون مترمکعب است که متاسفانه به علت کاهش بارندگی اکنون سد نیان به طور کامل خشک شده و سد شمیل تنها تا چند روز دیگر آب دارد.
ملایی یاد آور شد: سد جگین نیز با ظرفیت 210 میلیون مترمکعب اکنون 110 میلیون متر مکعب آب دارد که آب آشامیدنی مردم شهرستان جاسک و بخشی از شهرستان بشاگرد را تامین می‌ کند.
وی اظهار داشت: اکنون نیاز آبی شهر‌های بندرعباس و بندر خمیر دو هزار و 100 لیتر بر ثانیه است که از 44 حلقه چاه اضطراری در همسایگی سد‌های شمیل و نیان تامین می‌ شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ‌ای هرمزگان تصریح کرد: میزان ورودی سدهای استقلال میناب و شمیل و نیان 100درصد کاهش یافته است.
ملایی ادامه داد: در سال های اخیر کاهش بارندگی موجب کاهش سطح آب های زیرزمینی و خشک شدن چاه های بسیاری شده که در چنین شرایطی مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، استفاده از روش های نوین آبیاری و آبیاری قطره ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان از مهمترین عواملی است که در ‏مدیریت منابع آب موجود مهم و اثر گذار است.

**پلمپ 147 حلقه چاه غیرمجاز در هرمزگان
شور شدن، تغییر کیفیت آب، فرونشست زمین و تحمیل خسارت های جبران ناپذیر به زیرساخت ها و در نهایت تخلیه مناطق روستایی و مهاجرت به سوی شهرها به سبب کمبود آب، از جمله مهمترین پیامدهای برداشت های بی رویه است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان گفت: با پلمپ 147 حلقه چاه غیرمجاز در استان از ابتدای امسال تاکنون، از برداشت غیرمجاز سالانه شش میلیون و 300 هزار مترمکعب آب زیرزمینی جلوگیری شد.
ملایی اظهار داشت: این چاه های غیرمجاز در شهرستان های پارسیان، حاجی آباد، میناب، بستک و جاسک پلمپ شده اند و این کار در راستای اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از تشدید افت منابع آب زیر زمینی انجام شده است.

**اجرای برنامه های مدیریت بحران در سدهای هرمزگان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان گفت: با توجه به این که پیش بینی کمترین میزان بارش در پاییز پیش رو است، مطالعات و برنامه های مدیریت بحران و پدافند غیر عامل در تمام سد های استان اجرایی می شود.
ملایی در این زمینه افزود: اکنون که نیمه اول سال به پایان رسیده سدهای استان هیچ گونه آورده ای برای تامین آب بخش کشاورزی و شرب نداشته اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان ادامه داد: تاخیر در انجام پروژه آب شیرین کن بندرعباس به معنای ایجاد جایگزین برای تامین آب بندرعباس بود که از جمله واجب ترین مسائل است، زیرا ممکن است تنش های اجتماعی هم به همراه داشته باشد.

** کاهش 12.5 میلیارد متر مکعبی آب در کشور
مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب یاد آور شد: متوسط بارش کشور تا چند روز گذشته نسبت به سال قبل 27 درصد کاهش یافت و نسبت به دراز مدت آمار 48 ساله، 31 درصد کاهش ایجاد شده اما در استان هرمزگان میزان خشکسالی و کمبود بارش بالای 68 درصد است که آثار زیانبار بزرگی در استان به همراه خواهد داشت.
سیف الله آقابیگی در سفر اخیر به بندرعباس افزود: هرمزگان به دلیل خشکسالی های مداوم و کمبود بارش، بیشترین درگیری را با مقوله خشکسالی دارد و سدهای این استان بر خلاف سال آبی گذشته تنها یک میلیون متر مکعب آورده داشته و غیر از سد استقلال میناب، شمیل و نیان هیچ نقطه ای دیگری در کشور چنین شرایط بحرانی ندارد.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: 12میلیارد و 500 میلیون متر مکعب امسال در کشور کاهش آب داریم که در همسنجی با پارسال به طور کلی حدود 33 درصد شرایط را سخت می کند.
آقابیگی اظهار داشت: میزان ذخیره مخازن آبی سدها در سال 96-97 حدود 110 میلیون مترمکعب است اما در حال حاضر حداکثر این ذخیره به 15 میلیون مترمکعب رسیده است.
وی ادامه داد: البته ذخیره آب در کشور نیز کمتر خواهد شد و بر پایه پیش بینی ها، سال پیش رو با مشکلات بیشتری رو به رو هستیم.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ادامه داد: تا پایان پاییز سال جاری بارندگی ها در کمترین میزان خواهد بود و این یعنی راهکارهای مدیریتی در این زمینه برای تدوام خدمات رسانی باید قوی تر باشد.
این مسوول تدوین برنامه های پدافند غیرعامل را راهکار مدیریت منابع آب و خشکسالی دانست و اظهار داشت: با توجه به تغییرات اقلیم و فرایندی که به دنبال آن در منطقه و جغرافیا با عنوان خشکسالی به وجود آمده ایجاد مرکز مدیریت بحران یکی از ضروری است.
20 سال خشکسالی و کم آبی موجب خشک شدن 365 حلقه چاه آب آشامیدنی، 18 دهنه چشمه و قنات، 100 حلقه چاه و کاهش آب 135 حلقه چاه در هرمزگان شده است.
استان هرمزگان در کرانه آب های خلیج فارس و دریای عمان یک میلیون و 600 هزار نفر دارد.
6048 /2094
انتهای پیام ∎​