به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی دفاع پرس، یگان هواپیمایی نیروی زمینی ارتش یکی از مهم‌ترین یگان‌های پشتیبانی در هشت سال دفاع مقدس بوده که با بهره‌گیری از انواع بالگردهای شناسایی، تهاجمی و ترابری سبک و سنگین نقش مهمی را در شکل‌گیری عملیات‌های بزرگ و کوچک ایفا کرده است.

حمله گسترده رژیم بعث عراق با 15 لشکر پیاده و مکانیزه در سی‌‌ و یکم شهریور سال 59 در حالی آغاز شد که ارتش جمهوری اسلامی ایران به واسطه شرایط ناشی از انقلاب، همچون انتقال درجه‌داران به شهرهای بومی، عدم حضور متخصصان در جایگاه خود، کم شدن مدت سربازی از 2 سال به یک سال، ناآرامی‌های غرب و شمال غرب کشور و صرف بخشی از توان ارتش برای مقابله با عناصر تجزیه‌طلب، در زمان وقوع حمله رژیم بعثی، آمادگی کافی رزمی را جهت مقابله نداشت و رژیم بعث عراق با توجه به این وضعیت نامتعادل، زمان تجاوز به خاک ایران را انتخاب کرده بود. در چنین شرایطی یکی از یگان‌های کارآمد که با وسایل و تجهیزات مناسب و با بهره‌گیری از زبده‌ترین و شجاع‌ترین خلبانان نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا کرد، هوانیروز ارتش ایران بود.

هوانیروز توانست در روزهای آغازین جنگ با حضور به موقع در مناطق جنگی و تمام محورهای جنوب و غرب، پروازهای عملیاتی را شروع کند و سد مستحکمی را در مقابل نیروهای عراقی به‌وجود بیاورد. همچنین خلبانان بالگردهای کبرا، به عنوان یک یگان آفندی در خط مقدم همراه با یگان‌هایی از نیروی زمینی ارتش در متوقف کردن دشمن و وادار کردن آنها به ایجاد خاکریز و زمین‌گیر شدن نقش بسزایی داشتند که در این راه 44 خلبان و کادر فنی پروازی در همان اوایل جنگ به شهادت رسیدند.

به‌طور کلی پس از گذشت یک سال از جنگ تحمیلی و مشخص شدن نقش هوانیروز در این مدت و اجرای پشتیبانی موثر از عملیات‌ها، جبهه‌های نبرد حالت هجومی گرفتند و عملیات‌های مختلف یکی پس از دیگری برای بیرون راندن دشمن از سرزمین‌ها انجام شد. به جرئت می‌توان گفت که در تمامی این عملیات‌ها که توسط ارتش یا سپاه و یا عملیات‌های مشترکی که هر دو در آن شرکت داشتند، اجرا می‌شد، هوانیروز شرکت داشت و نقش بسزایی را ایفا کرد. همانطوری که از شواهد برمی‌آید، وجود این یگان باعث دلگرمی فرماندهان در زمان طرح‌ریزی عملیات‌ها بود و صدای بالگردهای هوانیروز در زمان‌هایی که ادوات زرهی دشمن، آتش سنگین خود را بر نیروهای سطحی می‌ریختند، موجب دلگرمی و ایجاد روحیه و انگیزه در رزمندگان اسلام می‌شد.

نقش هوانیروز در عملیات مرصاد

هنگامی که جنگ به هشتمین سال خود رسید، اگرچه جمهوری اسلامی ایران موفق شد در بسیاری از نقاط، متجاوز را به پشت مرزهای بین‌المللی عقب براند، اما طرفین درگیر بدون هیچ موفقیت تعیین‌کننده‌ای به این درگیری‌ها ادامه دادند.

بلوک شرق و غرب با ارسال انبوه تجهیزات و تسلیحات نوین به رژیم بعث عراق کمک می‌کردند و از طرفی کاهش توان رزمی نیروهای خودی بعد از عملیات کربلای 5 این نوید را به عراق می‌داد که با استفاده از منافقین که در اواخر جنگ به عنوان سربازان صدام وارد جنگ با ایران شده بودند، می‌تواند سرنوشت جنگ را به نفع خود تغییر دهد؛ لذا عناصر خودفروخته منافق با پشتیبانی عراق و خصوصا نیروی هوایی آن کشور از محورهای سرپل ذهاب و گیلانغرب به سمت اسلام‌آباد و نهایتا تا حسن‌آباد و تنگه چهارزبر کرمانشاه پیش آمدند.

در این شرایط دوباره وضعیت روزهای اول جنگ در منطقه غرب و جنوب تداعی می‌شد و نیروهای زمینی هنوز در منطقه حاضر نبودند تا بتوانند در اسرع وقت در مقابل منافقین بایستند و جلوی پیشروی آنان را مسدود سازند؛ لذا در این وضعیت یک بار دیگر نیاز به حضور هوانیروز به شدت احساس شد؛ در این شرایط سرنوشت‌ساز بود که خلبانان کبرا با هدف قرار دادن ادوات زرهی منافقین بین جاده اسلام‌آباد تا گردنه چهارزبر و خلبانان بالگردهای شینوک و 214 با هلی‌برن به اطراف گردنه چهارزبر و با هدایت مستقیم شهید صیاد شیرازی از پیشروی آن‌ها به سمت کرمانشاه جلوگیری کردند و تعداد بسیاری از آن‌ها را به هلاکت رسانده و یا اسیر کردند؛ بدین ترتیب رشادت و دلاورمردی‌های خلبانان و کارکنان هوانیروز در روزهای آغازین جنگ و تداوم آن تا عملیات مرصاد برگ زرین دیگری از عملکرد قهرمانانه ارتش را در تاریخ انقلاب رقم زد.

نقش هوانیروز در عملیات ثامن‌الائمه (ع)

هوانیروز در عملیات ثامن‌الائمه (ع) با 18 فروند بالگرد کبرا در سه منطقه در نقش پشتیبانی آتش عمل کرد.

بالگردها ابتدا در کنار رودخانه جراحی و سپس در نخلستان‌های شادگان مستقر و به صورت سه تیم آتش به منطقه عملیات اعزام شدند و ادوات زرهی دشمن از جمله تانک و نفربر و انواع خودروهای مستقر در منطقه را مورد اصابت موشک‌های تاو و راکت قرار دادند. همچنین دکل دیدبانی دشمن در این عملیات توسط موشک ماوریک بالگردهای کبرا منهدم شد.

در ابتدای این عملیات خلبانان چهار فروند بالگرد 205 و 206 عملیات شناسایی اهداف و مواضع دشمن را به خوبی انجام دادند و برای آشنا شدن به منطقه رزم، محورهای تک و پدهای تخلیه مجروح و مسیرهای پروازی شناسایی به عمل آوردند. همچنین جهت انهدام دکل دیده‌بانی و استفاده از موشک ماوریک، موقعیت دقیق دکل دیده‌بانی مورد شناسایی قرار گرفت.

در این عملیات از 20 فروند بالگرد 214 و چهار فروند بالگرد شینوک جهت هلی‌برن استفاده شد و نزدیک به 300 نفر از نیروهای خودی به مناطق مورد نظر هلی‌برن شدند. همچنین بالگردهای 214 و شینوک در قالب ترابری نیرو، آذوقه و مهمات، موفق به ترابری 287 نفر رزمنده، 2 تن بار و مهمات به خطوط مقدم جبهه نبرد شدند.

نقش هوانیروز در عملیات فتح المبین

تیم‌های آتش هوانیروز در عملیات فتح المبین مورخ یکم فروردین سال 61 همزمان با روشنایی صبح به مواضع نیروهای عراقی حمله کردند و بالگردهای کبرا با شلیک موشک ماوریک، موشک تاو و راکت هایدرا و همچنین شلیک گلوله 20 میلیمتری ضربات مهلکی به پیکره نیروهای عراقی وارد کردند و چندین دستگاه تانک و نفربر و انواع خودروهای و نقاط تجمع دشمن را منهدم کردند. در دشت عباس که یکی از واحدهای خودی در محاصره دشمن قرار داشتند سه تیم آتش هوانیروز بلافاصله حدود نیم ساعت از عملیات با پشتیبانی سریعی که انجام دادند توانستند چنان ضربه ای را به نیروهای بعثی وارد کنند که نه‌تنها محاصره شکسته شد، بلکه نیروهای عراقی نیز مجبور به عقب نشینی شدند.

در این عملیات 11 فروند موشک ماوریک، 2258 راکت و 200 فروند موشک تاو و 27477 گلوله 20 میلی‌متری توسط بالگردهای شکاری جهت انهدام تجهیزات نیروهای عراقی شلیک شد.

خلبانان هوانیروز با 98 فروند از انواع بالگردها قرارگاههای مهم کربلا و نجف را پشتیبانی کردند و به دلیل انجام عملیات در شب و کمبود امکاناتی از قبیل برج مراقبت جهت هدایت و انجام پروازهای تاکتیکی و جنگی اهمیت خاصی پیدا کرد و از طرف دیگر پاتک‌های دشمن ایجاب می‌نمود که بالگردهای کبرا به صورت مستمر عملیات را پشتیبانی نمایند. در یکی از پاتک‌های دشمن سه فروند بالگرد کبرا در جزیره جنوبی به سمت پل شحیطاط با چند بار رفت و برگشت 6 دستگاه تانک عراقی را منهدم کردند.

همچنین در این عملیات به منظور استفاده سریع از بالگردها در راستای پشتیبانی آتش، تخلیه مجروحین و هلی‌برن نیروها به مناطق عملیاتی قبل از آغاز عملیات از منطقه واگذاری شناسایی به عمل آوردند و به حدود یگان های تکاور آشنا شدند.

در این عملیات 28 فروند بالگرد 214 و 16 فروند بالگرد شینوک با انجام هلی‌برن تعداد 2 هزار و 840 نفر رزمنده به خطوط مقدم جبهه ها ترابری شدند.

هوانیروز در طول هفت روز از عملیات فتح‌المبین در حوزه تخلیه مجروحان با انجام چهار هزار و 77 ساعت پرواز در قالب سه هزار و 500 سورتی توانست 2 هزار و 700 نفر از مجروحان جنگی را به بیمارستان‌های دزفول، اهواز و اندیمشک برساند و همچنین 110 تن بار را که شامل مهمات و تدارکات مورد نیاز بودرا جابه‌جا کند.

نقش هوانیروز در عملیات بیت‌المقدس

در صبح روز مورخ 10 اردیبهشت سال 61 هوانیروز نقش شناسایی در این عملیات را که از قبل نیز پیش بینی شده بود، آغاز کرد و جهت سایر نقش‌های هوانیروز همانند مسیرهای پروازی تخلیه مجروحین چگونگی اجرای آتش‌ها و آخرین وضعیت نیروهای دشمن در منطقه غرب اهواز و غرب دارخوین شناسایی ها انجام شد و نظرات و اطلاعات لازم جهت قرارگاه‌های عملیاتی فتح و نصر جمع آوری شد و با پرواز هر بالگرد در منطقه، نیروهای خودی روحیه مضاعفی گرفتند.

هوانیروز در این عملیات با استفاده از 32 فروند بالگرد 214 و تعداد 16 فروند بالگرد شینوک و با انجام بیش از پنج هزار ساعت پرواز تعداد سه هزار و 561 نفر از نیروهای رزمنده را جابه‌جا و یکی از اصلی‌ترین ارکان پیروزی در این عملیات را فراهم کرد.

با توجه به شکل منطقه که به صورت بیابانی، هموار و مسطح بود تانک‌ها، نفربرها و دیگر ادوات خودرویی دشمن به وضوح قابل رویت و شکار شدن بودند که با شجاعت و دلاورمردی خلبانان بالگرد کبرا تک تک آتنها شکار و با شلیک موشک ماوریک تعداد زیادی تانک و نفربر زرهی، خودرو، برج دیده‌بانی و سنگرهای انفرادی و اجتماعی دشمن مورد اصابت قرار گرفت. در مجموع سه مرحله این عملیات تعداد 39 فروند موشک تاو و 14 هزار و 890 عدد راکت و دو فروند موشک ماوریک و هشت هزار و 750 گلوله توپ مورد استفاده خلبانان قرار گرفت.

هوانیروز در حوزه تخلیه مجروح در عملیات بیت المقدس با بهره گیری از 48 فروند بالگرد 214 و شینوک توانست تعداد هفت هزار و 820 مجروح را به بیمارستان‌های مورد نظر تخلیه کند.

نقش هوانیروز در عملیات آفندی «بازی‌دراز»

از همان روزهای اول حمله دشمن تعدادی از بالگردهای شکاری کبرا جهت پشتیبانی آتش در پادگان ابوذر در منطقه سر پل ذهاب مستقر شدند. در عملیات بازیدراز برای خنثی کردن تلاش عناصر زرهی و مکانیزه دشمن، فرماندهی تیپ 3 زرهی بارها به تیم هوانیروز ماموریت داد تا تقدم اجرای پشتیبانی آتش را در آن منطقه اجرا کنند. خلبانان هوانیروز در این عملیات مهارت‌های تخصصی خود را همراه با فداکاری و ایثار کم‌نظیر به نمایش گذاشتند و تعداد زیادی از تانک‌ها و نفربرهای دشمن را شکار کردند.

تیمهای آتش هوانیروز بدون وقفه دشمنان و ادوات زرهی و مکانیزه آنها در دشت ذهاب و نفرات پیاده و کوهستانی را در ارتفاعات بازی‌دراز در دو محور مورد هجوم قرار دادند و با انهدام تانک‌ها و نفربرهای زرهی، ارتش عراق را وادار به عقب‌نشینی کردند.

در روز چهارم نبرد، یعنی پنجم اردیبهشت‌ماه در حالی که نیروهای متجاوز برای نگه‌داری مناطق اشغالی سرسختی نشان می‌دادند، تیزپروازان هوانیروز با عملیات‌های مداوم خود عرصه را بر دشمن تنگ کرده و در هر پرواز تعداد زیادی از نیروهای دشمن را کشته و یا زخمی می‌کردند و از یک سو موجبات تقویت روحیه رزمندگان خودی و از سوی دیگر وحشت نیروهای بعثی را فراهم آوردند.

ارتفاعات راهبردی بازی‌دراز در منطقه غربی کشور، در مثلثی بین شهرهای سرپل ذهاب و گیلانغرب و قصر شیرین قرار دارد، این ارتفاعات علاوه بر سه شهر یاد شده بر دشت‌های ذهاب، دیره و چم امام حسن (ع) نیز مشرف است.

ارتش عراق که در روزهای ابتدایی جنگ توانسته بود با تصرف قصر شیرین مواضع خود را در گیلانغرب تثبیت کند، بر روی ارتفاعات بازیدراز مستقر شده و با این موفقیت می خواست تا بر تمامی مناطق اطراف تسلط کامل پیدا کند.

ارتش عراق در آبان 59 اقدامی در جهت تصرف شهر سرپل ذهاب و پادگان ابوذر انجام داد؛ که به دلیل استقامت و پایمردی خلبانان هوانیروز، ناموفق از اجرای عملیات مجبور به عقب‌نشینی شد؛ از این رو برای انجام مراحل بعدی عملیات‌هایش، با تثبیت تصرفات در ارتفاعات بازی‌دراز تمامی ظرفیت‌های خود را به کار گرفت.

بازپس‌گیری ارتفاعات بازی‌دراز و قلل مرتفع آن برای نیروهای پیاده امری دشوار بود؛ زیرا بدون حضور بالگردهای ترابری و تهاجمی هوانیروز، اجرای عملیات و دستیابی به ارتفاعات امکان‌پذیر نبود؛ زیرا تنها جاده قابل استفاده که تا روی قله 1150 امتداد داشت، در اختیار عراقی‌ها بود و نیروهای ایرانی از داشتن هر گونه مسیر قابل عبور، حتی برای نیروهای پیاده محروم بودند.

8 پاتک نافرجام عراق بعد از شکست سخت در «بازی‌دراز»

با توجه به اهمیت جغرافیایی ارتفاعات و احتمال حمله مجدد عراق برای تصرف مناطق دیگر عملیات بازی‌دراز با فرماندهی مشترک سپاه و ارتش در اول اردیبهشت سال 60 در دو محور به اجرا درآمد و با اجرای کامل و موفقیت‌آمیز سرانجام در نهم اردیبهشت ماه به پایان رسید. ارتش عراق پس از شکست در این عملیات 8 مرتبه اقدام به پاتک سنگین کرد؛ که هر بار با شکستی سخت مجبور به عقب‌نشینی شد.

هدف عملیاتی هوانیروز بازپس‌گیری قلل 1050، 1100 و 1150 در ارتفاعات بازی‌دراز و انهدام نیروهای عراقی در روستاهای حاشیه ارتفاعات، ازجمله آبادی‌های افشارآباد، داربلوط، شیرین‌آب، قراویز، نسار و شیشه راه بود که در این عملیات هوانیروز قهرمان با 23 فروند بالگرد، 38 سورتی پرواز را در 290 ساعت انجام داد و حدود هزار نیروی پیاده و هشت تن بار مهمات را جابه‌جا کرد.

هوانیروز قهرمان در این عملیات توانست ضربات سختی را بر دشمن وارد کند که انهدام دو فروند بالگرد 12 دستگاه تانک، 11 دستگاه از انواع خودروهای نظامی، دو دستگاه تانکر سوخت، انهدام سه دستگاه خمپارهانداز، انهدام سه قبضه تیربار کالیبر 50، انهدام بیش از 100 سنگر و کشته و زخمی شدن بیش از 500 نفر از دشمن بخشی از اقدامات تخریبی این نیرو در این عملیات است.

انتهای پیام/ 221