دربي در فرهنگ و لغت نامه ورزشي به معني مصاف ورزشي دو تيم از يک شهر يا يک منطقه است که اکثرا سابقه تاريخي، فرهنگي،قومي،قبيله اي در پس اين مصافها نهفته است. دربي ها اصولا در طول تاريخ هميشه آبستن حوادث بي شماري بوده و هست و در بسياري از موارد آن وضعيت دو تيم در جدول نشانگر تيم پيروز آن نبوده است.

اما دربي از کجا آمده است؟ گفته می شود این نام از ديدار قرمز و آبي هاي بندر ليورپول سر رشته گرفته است. زمين دو تيم که در آن مسابقات خانگي را برگزار مي کردند توسط پارکي به نام "استنلي" از هم جدا مي شده است که مالک آن پارک يا باغ شخصي بوده به اسم" کنت دربي " و از آن روز مسابقات ورزشي که تيمهاي يک شهر يا يک استان و منطقه با هم برگزار مي کنند "دربي" ناميده مي شود.

از مهمترین دربی های همشهری در دنیا می توان به دربی میلان(اینتر و میلان) دربی لندن ( آرسنال و چلسی) دربی رم (لاتزیو و رم) دربی منچستر ( منچستر یونایتد و منچستر سیتی) نام برد. از دربی های غیر هم شهری و رغیب می توان به الکلاسیکو (رئال مادرید و بارسلونا) دربی ایتالیانو (یوونتوس و اینتر) دربی ليورپول - منچستريونايتد و پاريسن ژرمن - المپيك مارسي اشاره کرد. در ادامه به تاریخچه ی مهمترین دربی همشهری و پربیننده ترین دربی جهان می پردازیم.

 دربی میلان (مهمترین دربی همشهری های جهان)
دربی میلان یا دربی لا مدونینا یکی از برجسته‌ترین و نام‌آشناترین دربی‌های بزرگ دنیا است که بین دو تیم هم‌شهری میلان و اینتر ایتالیا برگزار می‌گردد. این دربی در هر فصل از سری-آ دوبار تکرار می‌گردد. همچنین این دربی سابقه‌ی برگزاری در چارچوب رقابت‌های کوپا ایتالیا و لیگ قهرمانان اروپا و همچنین سوپرکاپ ایتالیا را نیز داشته است. در مجموع دربی های لا مدونینا این نتایج تیم میلان است که می درخشد و هم از نظر تعداد پیروزی و هم از نظر گل زده بر تیم اینتر برتری قابل توجهی دارد. نام دربی میلان به افتخار تندیس زرین مریم که مدونینا نام دارد ، دلامادونینا نامیده شد. این تندیس زرین بر فراز دوئومو ، کلیسای جامع میلان قرار دارد.

میلان فاتح اولین دربی
در تاریخ ۱۸ اکتبر سال ۱۹۰۸ ، دو تیم هم‌شهری میلان و اینتر در فینال جام چیاسو که در ایالت تیچینوی سوئیس برگزار می‌شد ، در مقابل هم قرار گرفتند که در نهایت این روسونری بود که توانست این دیدار را با نتیجه‌ی ۲-۱ به سود خود به پایان ببرد.

آمار دربی دلامادونینا داشته باشیم
دربی میلان تا کنون در مجموع رقابت‌های رسمی و دوستانه ، ۲۹۲ بار انجام شده است که از این تعداد ۲۱۹ بازی بطور رسمی و ۷۳ بازی بطور دوستانه بین دو رقیب سنتی شهر میلان برگزار شده است. در رقابت‌های رسمی دو تیم در چارچوب رقابت‌هائی همچون سری-آ ، کوپا ایتالیا ، سوپرکاپ ایتالیا ، کوپا فدراله و لیگ قهرمانان اروپا و ... برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند که در این بین میلان با داشتن ۸۱ پیروزی و زدن ۳۱۵ گل آمار به مراتب بهتری را نسبت به اینتری دارد که فقط ۷۶ بار پیروز بوده و ۲۹۸ گل به ثمر رسانده است. طبیعی است که در این میان ۶۲ بازی نیز با تساوی به پایان رسیده باشد. نکته قابل توجه این است که در لیگ قهرمانان اروپا میلان تاکنون به اینتر اجازه‌ی پیروزی نداده است و در مجموع ۴ بازی ۲ پیروزی و دو تساوی برابر نرآتزوری کسب کرده است. نکته‌ی جالب آن است که در مقابل ۶ گل میلان ، اینتر تنها یک گل به ثمر رسانده است.

پائلو مالدینی رکورد دار دربی ها
پائولو مالدینی، کاپیتان افسانه ای میلان در دو دهه ۹۰ و ۲۰۰۰ با ۵۶ حضور در دربی مادونینا بیشترین سابقه را در تاریخ این تقابل داراست. مالدینی در ۲۵ سال حضور خود در باشگاه میلان ۵۶ بار به مصاف اینتر رفت. 

برای این اسطوره ی فوتبال جهان حتی هواداران اینتر نیز احترام خاصی قائل هستند به حدی که در یکی از آخرین دربی های مالدینی شعار می دادند:

"Per ۲۰ Anni Nostro Rivale, Ma Nella Vita Sempre Leale "

"برای ۲۰ سال رقیب ما بودی ... ولی در زندگی همیشه وفادار تو خواهیم بود. "

سه پیروزی قاطع میلان
میلان ۶-۳ اینتر ، ۳۰ آوریل ۱۹۱۱ در سری آ
میلان ۸ -۱ اینتر ، ۳ مارس ۱۹۱۸ در کوپا مائورا
اینتر ۰-۶ میلان ، ۱۱ می ۲۰۰۱ ، در سری آ

سه پیروزی قاطع اینتر
میلان ۰-۵ اینتر ، ۶ فوریه‌ی ۱۹۱۰ در سری آ
میلان ۱-۵ اینتر ، ۲۴ مارس ۱۹۷۴ در سری آ
میلان ۰-۴ اینتر ، ۲۹ آگوست ۲۰۰۹ در سری آ

 ال کلاسیکو (پر بیننده‌ترین رویداد فوتبالی جهان است )
ال کلاسیکو (به اسپانیایی: El Clásico)، که به نام‌های دیگری مثل ال دربی اسپانول، ال دربی، ال سوپرکلاسیکو و ال کلاسیک (به کاتالان: El clàssic)، به مسابقه فوتبالی گفته می‌شود که بین دو تیم رئال مادرید، بارسلونا برگزار می‌شود.  ریشه اختلاف میان اهالی کاتالونیا و کاستیا به اعماق تاریخ اسپانیا باز می‌گردد و از دوره قرون وسطی تا زمان جنگ داخلی اسپانیا به نوبت اهالی این دو ایالت یکدیگر را به خیانت متهم می‌کنند. رقابت بین این دو تیم از این ناشی شده است که دو شهر مادرید و بارسلونا دو شهر بزرگ اسپانیا بوده، و این در حالی است که دو باشگاه موفق‌ترین و محبوب‌ترین باشگاه‌های کشور هستند. این مسابقه، یکی از بزرگترین مسابقه‌های فوتبال در جهان است که هر سال صدها میلیون نفر از کشورهای مختلف شاهد برگزاری آن می‌باشند.

بارسلونا و رئال مادرید به عنوان دو قطب فوتبال اسپانیا همواره پایگاه هاى مناسبى براى بزرگان دنیاى توپ گرد بوده اند. تاکنون بازیکنان بزرگى پیراهن هاى این دو باشگاه اسپانیایى را برتن کرده اند. تعدادى از این بازیکنان به عنوان اسطوره تا سال هاى سال در ذهن هواداران باقى خواهند ماند اما عکس این قضیه نیز اتفاق افتاده است. ستارگان زیادى بوده اند که با پیوستن به رقیب دیرینه خیلى زود از یاد و خاطره هواداران پاک شده اند . 

این عده به " خائنین ال کلاسیکو " معروف هستندمی‌شود که بین دو تیم رئال مادرید، بارسلونا برگزار می‌شود. رقابت بین این دو تیم از این ناشی شده است که دو شهر مادرید و بارسلونا دو شهر بزرگ اسپانیا بوده، و این در حالی است که دو باشگاه موفق‌ترین و محبوب‌ترین باشگاه‌های کشور هستند. این مسابقه، یکی از بزرگترین مسابقه‌های فوتبال در جهان است که هر سال صدها میلیون نفر از کشورهای مختلف شاهد برگزاری آن می‌باشند. البته اخیرا رقابت کریستیانو رونالدو و لیونل مسی این دربی را حساس تر و جذاب تر کرده است.

بارسلونا و رئال مادرید از اولین رویارویی در ۱۳ مه سال ۱۹۰۲، ۲۴۱ بار با هم روبرو شده‌اند اما اعداد و ارقام کلی رقابت این دو تیم بدین شرح است:

ترازنامه: ۲۴۱ بازی، ۸۹ پیروزی برای رئال مادرید، ۵۲ تساوی، ۱۰۰ پیروزی برای بارسلونا
اولین بازی: ۱۳/۵/ ۱۹۰۲ : رئال مادرید ۱ بارسلونا ۳
بهترین برد بارسا: ۱/۱۱/۱۹۱۳ : بارسلونا ۷ رئال مادرید ۰ (بازی دوستانه)
بهترین برد رئال: ۱۳/۶/۱۹۴۳ : رئال مادرید ۱۱ بارسلونا ۱ (جام حذفی)
(به همراه یک تساوی ۶ بر ۶ در جام حذفی در تاریخ ۱۳/۴/۱۹۱۶ پرگل‌ترین کلاسیکو
بدترین شکست خانگی رئال: ۱۷/۲/۱۹۷۴ : رئال ۰ بارسلونا ۵
بدترین شکست خانگی بارسا: ۲۷/۱/۱۹۶۳ : بارسلونا ۱ رئال مادرید ۵
رئال مادرید تا سال ۱۹۲۰ و از سال ۱۹۳۱ تا ۱۹۴۱ مادرید اف سی نامیده می‌شد.

دربی استقلال و پرسپولیس (مهمترین دربی لیگ برتر )
مهمترین دربی ایران که شهرآورد تهران (شهرآورد سرخابی) نام گرفته است به شهرآورد فوتبال بین دو باشگاه تهرانی پرسپولیس و استقلال (تاج سابق) است. همیشه در مسابقات این دو تیم شور و هیجان خاصی تهران را در بر می گیرد.  دربی مهم پایتخت در تیر ۱۳۸۷ توسط مجله وردساکر به عنوان مهمترین شهرآورد در آسیا و بیست‌ودومین شهرآورد بزرگ در جهان اعلام شد. 

آمار کاملی از شهرآورد بزرگ پایتخت :

تعداد کل بازی های انجام شده ، ۷۵ دربی
بیشترین برد در دربی از آن استقلال است
تعداد بردهای استقلال در دربی: ۲۴ بازی {۳ بازی به حکم کمیته انضباطی ۳ بر صفر شد}
تعداد برد های پرسپولیس در دربی : ۱۸ بازی
۳۳ دربی هم به تساوی کشیده شده است.
تعداد گل های استقلال در دربی ۷۲ گل و تعداد گل های پرسپولیس در دربی ۷۳ گل است.

پرگل ترین دربی :
دربی سال ۱۳۵۲
پرسپولیس ۶ - ۰ تاج تهران

بیشترین دربی انجام شده در طول یک سال:
سال ۱۳۹۰ با انجام ۵ دربی، { دربی ۷۰ تا ۷۴ }

بیشترین برد دربی در طول یک سال :
استقلال با بردن ۳ دربی سال ۹۰ از مجموع ۵ دربی برگزار شده { ۷۰,۷۱,۷۳ }

اولین های دربی :
اولین کاپیتان استقلال در دربی: کامبیز جمالی
اولین کاپیتان پرسپولیس در دربی: همایون بهزادی
اولین گل زده شده در دربی: اکبر منشی‌زاده بازیکن استقلال
اولین داور دربی : عبدالرضا موزون
اولین هت تریک دربی : همایون بهزادی از پرسپولیس

مهم ترین گل های دربی:
سریع ترین گل دربی: علی سامره از استقلال در ثانیه ۴۸
دیرترین گل دربی:اسماعیل شریفات برای استقلال در دربی ۷۳، جام حذفی دقیقه ۱۰۵
سریع ترین هت تریک دربی : ایمون زاید برای پرسپولیس در سال ۹۰ و دربی ۷۴

برترین گلزنان دربی در طول تاریخ:
۱- صفر ایرانپاک - ۷ گل - از پرسپولیس
۲ - حسین کلانی - ۶ گل از پرسپولیس
۳ - غلام حسین مظلومی، علی جباری از استقلال با ۵ گل
مهدی هاشمی نسب هم ۵ گل در دربی به ثمر رسانده است که ۴ گل آن با پیراهن پرسپولیس و یک گل هم با پیراهن استقلال بوده است.
۴ - همایون بهزادی از پرسپولیس | فرهاد مجیدی و مجتبی جباری از استقلال با ۴ گل

بیشترین حضور یک بازیکن در دربی ها:
علی پروین ۲۰ بازی از تیم پرسپولیس
افشین پیروانی ۱۸ بازی از تیم پرسپولیس
علی جباری و کارو حق‌وردیان ۱۷ بازی از تیم استقلال
اکبر کارگر جم، ناصر حجازی و جواد زرینچه با ۱۶ بازی از استقلال

بیشترین حضور یک مربی در دربی ها:
علی پروین با ۲۲ بازی از تیم پرسپولیس
منصور پورحیدری با ۱۸ بازی از تیم استقلال
زدراکو رایکوف با ۱۵ بازی از تیم استقلال
امیر قلعه نوعی با ۸ بازی از تیم استقلال
آلن راجرز با ۷ بازی از تیم پرسپولیس
پرویز مظلومی با ۶ بازی از تیم استقلال
بیشترین حضور یک سرپرست در دربی ها:
محمود خوردبین با ۳۸ بازی از تیم پرسپولیس

جوان ترین گلزن تاریخ دربی :
مهدی مهدوی‌کیا در سن ۱۹ سالگ و در دربی ۴۳ برای تیم پرسپولیس

بیشترین برد متوالی یک تیم در دربی ها :
تیم استقلال با پیروز شدن در ۴ دربی پشت سر هم، به مربیگری پرویز مظلومی

پر تماشاگرترین دربی :
سال ۱۳۶۲ | ۱۳۰ هزار تماشاگر در ورزشگاه آزادی ( این دربی را استقلال با گل پرویز مظلومی پیروز شد )

هیجان‌انگیزترین و زیباترین دربی:
طبق نتیجه نظر سنجی برنامه نود، دربی سال ۹۰ که با هت تریک ایمون زاید و برد پرسپولیس همراه بود.

پرگل‌ترین بازی
پر گل‌ترین بازی مربوط به بازی سال ۱۳۵۲ می‌باشد که در آن ۶ گل رد و بدل شده‌است و تیم استقلال با شش گل مغلوب پرسپولیس شد.

بیشترین بازی در یک سال
سال ۱۳۹۰ پنج بازی (شهرآوردهای ۷۰،۷۱،۷۲،۷۳،۷۴)

بیشترین برد یک تیم در یک سال
استقلال تهران با ۳ برد در سال ۱۳۹۰ (شهرآوردهای ۷۰،۷۱،۷۳)

بیشترین گل زده در یک سال توسط یک تیم
تیم استقلال تهران با ۱۰ گل زده در سال