به مناسبت ایام محرم یکی از خاطرات این کتاب را بخوانید:

«امروز روز اول محرم بود. به امام باره بزرگ مرشدآباد آمدیم. کنار امام باره، به نشانه ذوالجناح، اسب سفیدی بسته‌بودند. درون امام باره پرچم‌های سیاه عزاداری و کلی وسایل دیگر را شمارش و برای مراسم عزاداری آماده می‌کردند. بیشتر پرچم‌ها یک شکل بودند. بعد که نوشته‌هایشان را خواندیم، دیدیم پرچم‌ها مال صد و اندی سال قبل است و همه از اصفهان آورده شده‌اند.

کنار در ورودی امام باره، نمادی از بُراق گذاشته بودند. وسط امام باره جایی بود که مقداری از خاک مزار پیامبر(ص) را در آن برای تبرک ریخته و نامش را مدینه گذاشته بودند. این مدینه درست روبه‌روی کاخ هزاردروازه بود که در قدیم نواب در آن اتاق می‌نشست و فرمان می‌داد؛ در حالی که نگاهش به خاک مدینه بود. کمی آن طرف‌تر، با خاک‌های متبرکی که از عتبات آورده بودند، حسینیه و عباسیه و زینبیه هم ساخته بودند.

از این دو برادر، که یادگار نواب‌های مرشدآباد بودند، پرسیدیم: «اینجا در مراسم عزاداری امام حسین(ع) چند نفر شرکت می‌کنند؟»

گفتند: «همه مردم اینجا؛ یعنی تقریبا همه 20هزار نفر در این مراسم شرکت می‌کنند.» گفتیم: «تعداد شیعیان چقدر است؟» گفتند: «حدود 4000 نفر.»

از تعداد اهل تسنن هم سوال کردیم. 6000‌نفر بودند. با یک حساب سرانگشتی، متوجه شدیم ده هزار هندو هم در این مراسم شرکت می‌کنند. فرزندان نواب برایمان تعریف کردند که در قدیم، بعضی از هندوها واهل تسنن، در مراسم عزاداری امام حسین(ع)، عهده‌دار مسؤولیتی بوده‌اند. مثلا چراغ‌داری این مراسم را نواب‌ها به هندوها می‌سپردند و تا هنوز فرزندانشان این وظیفه را به‌خوبی انجام می‌دهند. حمل بعضی از پرچم‌ها را هم به اهل تسنن می‌سپردند، که فرزندانشان همین کار را تا هنوز ادامه می‌دهند. از خواجه پرسیدم: «این دو برادر چه؟ شیعه‌اند؟» گفت: «بله، نواب شیعه بودند. اینها نسل اندر نسل، پدرانشان نجفی و مادرانشان ایرانی بودند.

علیرضا مختارپور

دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور