فرارو- حسن روحانی در آستانه سفر خود به نیویورک طی یادداشتی در واشنگتن پست، بار دیگر رویکرد ایران در قبال آمریکا و اعمال تحریم‌ها علیه ایران را تشریح کرد و به نظر می‌رسد او با این اقدام سعی دارد فضا را برای حضور خود در سازمان ملل و جلسه شورای امنیت فراهم کند.
وی در این یادداشت با اشاره به اظهارات مقامات کاخ سفید نوشته است که پیشنهاد ترامپ برای مذاکره مستقیم و بدون پیش شرط با ایران صادقانه نیست. ما پیشنهاد ایشان را باور کنیم یا سخنان وزیر خارجه وی را که شرط گفتگو با ایران را تحقق نکاتی می‌داند که توهین آشکار به ملت ایران تلقی می‌شود؟ علاوه بر این، ما چگونه می‌توانیم به آمریکا اعتماد کنیم در حالی که از تعهدات بین المللی اش و مصوبه شورای امنیت که خود بانی آن بوده کنار می‌کشد و دیگر کشور‌ها را برای اجرای آن مصوبه تهدید به تنبیه می‌کند؟ اعمال تحریم‌ها و ایجاد سختی برای مردم ایران از جمله در زمینه دسترسی مردم به دارو و یا محروم کردن ملت ایران از خرید هواپیمای مسافری که در امنیت پرواز‌ها تاثیر بسزایی دارد چه توجیهی دارد؟ بنظر می‌رسد که دولت آمریکا در پی انتقام گیری از ملت ایران است و روشن است که ادعای طرفداری اش از مردم ایران کاملا پوچ و منافقانه است.
او همچنین دوباره به رویکرد جمهوری اسلامی در خصوص مذاکره و مصالحه تاکید کرده است که ما اهل منطق و گفتگو هستیم. به همین دلیل بود که در مذاکرات برجام وارد شدیم و از آن سربلند بیرون آمدیم؛ و به همین دلیل است که می‌گوییم رمز اثبات حسن نیت طرف‌های مذاکراتی ما، بویژه آمریکا، اجرای صادقانه و کامل برجام است. رهبر معظم انقلاب در دوران مذاکرات فرمودند که چنانچه ما در برجام از طرف مقابل صداقت ببینیم، زمینه برای بحث درباره بقیه موضوعات مورد علاقه طرفین باز می‌شود. متاسفانه برخورد غیرصادقانه و غلط آمریکا در اجرای برجام (از روز اول اجرای برجام تا زمان خروج غیرقانونی از آن) حکایت از عدم صداقت آمریکا در اجرای تعهدات بین المللی خود دارد.
روحانی می‌خواهد چهره مثبت و منطقی خود و ایران را نشان دهد
در همین خصوص علی خرم نماینده پیشین ایران در سازمان ملل طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «ابتدا لازم است به این نکته اشاره کنم که به طور کلی نوشتن یادداشت در روزنامه‌هایی مثل نیویورک تایمز، واشنگتن پست و... کاملا رایج است و معمولا روسای جمهور و وزاری خارجه کشور‌های مختلف یادداشت‌هایی برای این رسانه‌ها می‌نویسند و ارسال می‌کنند. نکته دوم این است که وقتی یک رئیس جمهور در حال طراحی برای حل مشکلات سیاست خارجی کشورش است، معمولا سعی می‌کند به اقتضای شرایط و زمان نظرات خود را تنظیم کند.»
وی تصریح کرد: «یعنی به عنوان مثال آقای روحانی با توجه به شرایط فعلی تصمیم می‌گیرند که در کجا صرفا نظرات مثبت خود را بیان کنند و در کجا به سیاست‌های طرف مقابل بتازد یا با توجه به وضعیت هر دو را همزمان در دستور کار قرار دهد. این راهکاری است تا بتوانند نظر مثبت جهانیان به خصوص دولت‌های کشور‌های مختلف را برای مقابله با طرف مقابل که در اینجا ایالات متحده آمریکا است با خود همراه کند.»
او افزود: «حالا آقای روحانی با بررسی شرایط و وضعیت موجود به این نتیجه رسیده‌اند که برای اینکه سفر ایشان به نیویورک یک سفر موفق باشد و نظر روسای جمهور کشور‌های دیگر را جلب کند و نشان دهد که اهل مذاکره و مصالحه است، یادداشتی نوشته اند که در آن به این نکته اشاره کرده اند که مثلا ما پیشنهاد ترامپ را باور کنیم یا سخنان وزیر خارجه وی را که شرط گفتگو با ایران را تحقق نکاتی می‌داند که توهین آشکار به ملت ایران تلقی می‌شود؟ یا مثلا در جای دیگر می‌گویند که چطور به آمریکا باور کنیم وقتی یکجانبه توافق بین‌المللی را نقض و تحریم‌های ظالمانه علیه مردم اعمال کرده است.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اظهار کرد: «این‌ها دقیقا حرف‌هایی است که نه تنها واقعیت دارد بلکه در جهان هم خریدار دارند. زیرا اگر نگاهی به اقدامات و اظهارات ترامپ بی‌اندازید می‌بینید که تناقضات بسیاری در آن‌ها نهفته است. او از یک سو پیشنهاد مذاکره می‌دهد و از سوی دیگر به دنبال ایجاد آلترناتیو برای نظام جمهوری اسلامی است؛ لذا به عقیده من این اظهارات دکتر روحانی نه تنها مخاطب دارند بلکه مورد تائید آن‌ها هم هست.»
وی تاکید کرد: «باید در نظر داشت که رسانه‌هایی مانند نیویورک تایمز یا واشنگتن پست از جمله روزنامه‌هایی هستند که جدا از اینکه خوانندگان بسیاری دارند بلکه مخاطبانشان معمولا مقامات کشور‌های مختلف به شمار می‌آیند. از این نظر آقای روحانی سعی دارند با انتشار این یادداشت فضای ملاقات‌های خود در نیویورک را مثبت کند تا وقتی با شخصیت‌هایی مثل ترزا می یا ماکرون یا خانم مرکل دیدار داشتند، آن‌ها در صدد این بر نیایند که آقای روحانی را قانع کنند که پای میز مذاکره بنشیند؛ بنابراین به نظر من اقدام و رویکرد اخیر آقای روحانی کاملا درست و مبتنی بر عقلانیت و منطق است.»
این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان اینگونه تلقی کرد که جمهوری اسلامی خواهان حسن نیت نشان دادن ترامپ برای مذاکرات هستند یا خیر، اظهار کرد: «ببینید هنوز همچنین موضوعی مطرح نشده است و تا این لحظه هیچکدام از مقامات ایران نه تنها تائید نکردند که تمایل به مذاکره دارند بلکه بعضا کاملا قاطعانه آن را رد کردند. اما الان موضوع این نیست. موضوع این است که یک جلسه‌ای قرار است در شورای امنیت برگزار شود که ایران هم اگر در آن حضور داشته باشد، یک اتفاق بسیار خوب است.»
خرم در پایان افزود: «زیرا مثلا آقای روحانی در این جلسه حاضر می‌شوند و بعد از اینکه مقامات کاخ سفید اتهاماتی را علیه ایران مطرح می‌کنند ما این فرصت را داریم که از خودمان دفاع کنیم و با توجه به اینکه اکثر مقامات ارشد کشور‌ها هم در این نشست حضور دارند، این یک فرصت ایده‌آل برای ایران است. در آن جلسه هیچ نیازی به حمله و هتاکی به دولت امریکا نیست و اگر آقای روحانی چهره مثبت و منطقی خود و ایران را نشان دهند، می‌توانند کفه ترازو را به نفع ایران تغییر دهند.»
اتفاق بزرگ باید در تهران و واشنگتن رخ دهد نه نیویورک
همچنین مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «آنچه که روحانی بیان می‌کند، واقعیت برخواسته از مطالعه بافتار قدرت در ایران است. به بیان دیگر ایالات متحده آمریکا بعد از چهاردهه مطالعه رفتار و کنش ایران در عرصه جهانی به این نتیجه رسیده است که در ایران دو جایگاه کلیدی رهبری و ریاست جمهوری در یک برنامه ریزی استراتژیک، موضع‌گیری‌های متفاوتی را در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی اتخاذ می‌کنند؛ لذا اتاق‌های تفکر استراتژیک و بررسی‌های آینده‌نگرانه که در اندیشکده‌های گوناگون ایالات متحده به همین منظور تاسیس شده اند و در دانشگاه‌های متفاوت این کشور ایران را هدف قرار داده اند، با رفتارشناسی ایرانیان به دنبال آن هستند که زمینه‌هایی را فراهم کنند که این بازی را از طرق مختلف مانند رویکرد مشابه پاسخگو باشند.»
وی ادامه داد: «این رویکرد در دوره ترامپ به مراتب بیشتر خود را به نمایش گذاشته است؛ لذا آنچه که روحانی در یادداشت اخیر خود به آن اشاره دارد به درستی بیانگر واقعیتی است که اکنون ترامپ و پمپئو به بازی نشسته اند و هرکدام موضع گیری متفاوت و مکملی را در برابر موضع گیری نهاد رهبری و ریاست جمهوری ایران در دستور کار خود قرار داده اند. به گونه‌ای که ترامپ بیان‌کننده گذاره‌هایی است که تا حدودی کلیت موضوع را در برمی‌گیرد و پمپئو وارد جزئیات شده تا به این ترتیب نوعی ابهام و پیچیدگی در موضوع ایجاد کنند.»
او افزود: «من بار‌ها تاکید کردم که پارادایم‌های حاکم بر سیاست خارجی ایالات متحده در دوران ترامپ مبتنی بر آشوب، تئوری بازیگر دیوانه، ایجاد ابهام و در نهایت استراتژی جوجیتسو است؛ لذا این ابهامات و پیچیدگی در بازیگری پمپئو و ترامپ وجود دارد و این عکس العملی به بافتار قدرت در ایران است تا بازی تقابلی که در اندیشکده‌های آمریکایی طرح ریزی شده به اجرا در بیاورند.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا با تمام این مسائل و گمانه‌زنی‌ها باید منتظر اتفاق خاصی در نیویورک باشیم، اظهار کرد: «به عقیده من نباید در انتظار اتفاق غافلگیرکنننده‌ای در نیویورک باشیم. زیرا اتفاق اصلی باید در تهران و واشنگتن رخ دهد. نیویورک مقر سازمان ملل است و باید در این مقر با دو اراده اصلی در تهران و واشنگتن برای ایجاد یک شگفتی وارد میدان شوند. زیرا تصمیم‌گیرندگان نهایی مقام معظم رهبری و ترامپ هستند و نه حسن روحانی و نه پمپئو هیچکدام تاثیر خاصی روی این معادله ندارند و ان‌ها صرفا تسریع‌گر هستند؛ لذا باید منتظر ماند تا این دو تصمیم‌گیرنده نهایی به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند تا تکلیف رودرویی و تعامل تمام شمول روشن شود تا بازتاب آن در نیویورک به نمایش در بیاید.»
او همچنین دوباره به رویکرد جمهوری اسلامی در خصوص مذاکره و مصالحه تاکید کرده است که ما اهل منطق و گفتگو هستیم. به همین دلیل بود که در مذاکرات برجام وارد شدیم و از آن سربلند بیرون آمدیم؛ و به همین دلیل است که می‌گوییم رمز اثبات حسن نیت طرف‌های مذاکراتی ما، بویژه آمریکا، اجرای صادقانه و کامل برجام است. رهبر معظم انقلاب در دوران مذاکرات فرمودند که چنانچه ما در برجام از طرف مقابل صداقت ببینیم، زمینه برای بحث درباره بقیه موضوعات مورد علاقه طرفین باز می‌شود. متاسفانه برخورد غیرصادقانه و غلط آمریکا در اجرای برجام (از روز اول اجرای برجام تا زمان خروج غیرقانونی از آن) حکایت از عدم صداقت آمریکا در اجرای تعهدات بین المللی خود دارد.
روحانی می‌خواهد چهره مثبت و منطقی خود و ایران را نشان دهد
در همین خصوص علی خرم نماینده پیشین ایران در سازمان ملل طی گفتگو با فرارو عنوان کرد: «ابتدا لازم است به این نکته اشاره کنم که به طور کلی نوشتن یادداشت در روزنامه‌هایی مثل نیویورک تایمز، واشنگتن پست و... کاملا رایج است و معمولا روسای جمهور و وزاری خارجه کشور‌های مختلف یادداشت‌هایی برای این رسانه‌ها می‌نویسند و ارسال می‌کنند. نکته دوم این است که وقتی یک رئیس جمهور در حال طراحی برای حل مشکلات سیاست خارجی کشورش است، معمولا سعی می‌کند به اقتضای شرایط و زمان نظرات خود را تنظیم کند.»
وی تصریح کرد: «یعنی به عنوان مثال آقای روحانی با توجه به شرایط فعلی تصمیم می‌گیرند که در کجا صرفا نظرات مثبت خود را بیان کنند و در کجا به سیاست‌های طرف مقابل بتازد یا با توجه به وضعیت هر دو را همزمان در دستور کار قرار دهد. این راهکاری است تا بتوانند نظر مثبت جهانیان به خصوص دولت‌های کشور‌های مختلف را برای مقابله با طرف مقابل که در اینجا ایالات متحده آمریکا است با خود همراه کند.»
او افزود: «حالا آقای روحانی با بررسی شرایط و وضعیت موجود به این نتیجه رسیده‌اند که برای اینکه سفر ایشان به نیویورک یک سفر موفق باشد و نظر روسای جمهور کشور‌های دیگر را جلب کند و نشان دهد که اهل مذاکره و مصالحه است، یادداشتی نوشته اند که در آن به این نکته اشاره کرده اند که مثلا ما پیشنهاد ترامپ را باور کنیم یا سخنان وزیر خارجه وی را که شرط گفتگو با ایران را تحقق نکاتی می‌داند که توهین آشکار به ملت ایران تلقی می‌شود؟ یا مثلا در جای دیگر می‌گویند که چطور به آمریکا باور کنیم وقتی یکجانبه توافق بین‌المللی را نقض و تحریم‌های ظالمانه علیه مردم اعمال کرده است.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اظهار کرد: «این‌ها دقیقا حرف‌هایی است که نه تنها واقعیت دارد بلکه در جهان هم خریدار دارند. زیرا اگر نگاهی به اقدامات و اظهارات ترامپ بی‌اندازید می‌بینید که تناقضات بسیاری در آن‌ها نهفته است. او از یک سو پیشنهاد مذاکره می‌دهد و از سوی دیگر به دنبال ایجاد آلترناتیو برای نظام جمهوری اسلامی است؛ لذا به عقیده من این اظهارات دکتر روحانی نه تنها مخاطب دارند بلکه مورد تائید آن‌ها هم هست.»
وی تاکید کرد: «باید در نظر داشت که رسانه‌هایی مانند نیویورک تایمز یا واشنگتن پست از جمله روزنامه‌هایی هستند که جدا از اینکه خوانندگان بسیاری دارند بلکه مخاطبانشان معمولا مقامات کشور‌های مختلف به شمار می‌آیند. از این نظر آقای روحانی سعی دارند با انتشار این یادداشت فضای ملاقات‌های خود در نیویورک را مثبت کند تا وقتی با شخصیت‌هایی مثل ترزا می یا ماکرون یا خانم مرکل دیدار داشتند، آن‌ها در صدد این بر نیایند که آقای روحانی را قانع کنند که پای میز مذاکره بنشیند؛ بنابراین به نظر من اقدام و رویکرد اخیر آقای روحانی کاملا درست و مبتنی بر عقلانیت و منطق است.»
این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان اینگونه تلقی کرد که جمهوری اسلامی خواهان حسن نیت نشان دادن ترامپ برای مذاکرات هستند یا خیر، اظهار کرد: «ببینید هنوز همچنین موضوعی مطرح نشده است و تا این لحظه هیچکدام از مقامات ایران نه تنها تائید نکردند که تمایل به مذاکره دارند بلکه بعضا کاملا قاطعانه آن را رد کردند. اما الان موضوع این نیست. موضوع این است که یک جلسه‌ای قرار است در شورای امنیت برگزار شود که ایران هم اگر در آن حضور داشته باشد، یک اتفاق بسیار خوب است.»
خرم در پایان افزود: «زیرا مثلا آقای روحانی در این جلسه حاضر می‌شوند و بعد از اینکه مقامات کاخ سفید اتهاماتی را علیه ایران مطرح می‌کنند ما این فرصت را داریم که از خودمان دفاع کنیم و با توجه به اینکه اکثر مقامات ارشد کشور‌ها هم در این نشست حضور دارند، این یک فرصت ایده‌آل برای ایران است. در آن جلسه هیچ نیازی به حمله و هتاکی به دولت امریکا نیست و اگر آقای روحانی چهره مثبت و منطقی خود و ایران را نشان دهند، می‌توانند کفه ترازو را به نفع ایران تغییر دهند.»
اتفاق بزرگ باید در تهران و واشنگتن رخ دهد نه نیویورک
همچنین مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «آنچه که روحانی بیان می‌کند، واقعیت برخواسته از مطالعه بافتار قدرت در ایران است. به بیان دیگر ایالات متحده آمریکا بعد از چهاردهه مطالعه رفتار و کنش ایران در عرصه جهانی به این نتیجه رسیده است که در ایران دو جایگاه کلیدی رهبری و ریاست جمهوری در یک برنامه ریزی استراتژیک، موضع‌گیری‌های متفاوتی را در موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی اتخاذ می‌کنند؛ لذا اتاق‌های تفکر استراتژیک و بررسی‌های آینده‌نگرانه که در اندیشکده‌های گوناگون ایالات متحده به همین منظور تاسیس شده اند و در دانشگاه‌های متفاوت این کشور ایران را هدف قرار داده اند، با رفتارشناسی ایرانیان به دنبال آن هستند که زمینه‌هایی را فراهم کنند که این بازی را از طرق مختلف مانند رویکرد مشابه پاسخگو باشند.»
وی ادامه داد: «این رویکرد در دوره ترامپ به مراتب بیشتر خود را به نمایش گذاشته است؛ لذا آنچه که روحانی در یادداشت اخیر خود به آن اشاره دارد به درستی بیانگر واقعیتی است که اکنون ترامپ و پمپئو به بازی نشسته اند و هرکدام موضع گیری متفاوت و مکملی را در برابر موضع گیری نهاد رهبری و ریاست جمهوری ایران در دستور کار خود قرار داده اند. به گونه‌ای که ترامپ بیان‌کننده گذاره‌هایی است که تا حدودی کلیت موضوع را در برمی‌گیرد و پمپئو وارد جزئیات شده تا به این ترتیب نوعی ابهام و پیچیدگی در موضوع ایجاد کنند.»
او افزود: «من بار‌ها تاکید کردم که پارادایم‌های حاکم بر سیاست خارجی ایالات متحده در دوران ترامپ مبتنی بر آشوب، تئوری بازیگر دیوانه، ایجاد ابهام و در نهایت استراتژی جوجیتسو است؛ لذا این ابهامات و پیچیدگی در بازیگری پمپئو و ترامپ وجود دارد و این عکس العملی به بافتار قدرت در ایران است تا بازی تقابلی که در اندیشکده‌های آمریکایی طرح ریزی شده به اجرا در بیاورند.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا با تمام این مسائل و گمانه‌زنی‌ها باید منتظر اتفاق خاصی در نیویورک باشیم، اظهار کرد: «به عقیده من نباید در انتظار اتفاق غافلگیرکنننده‌ای در نیویورک باشیم. زیرا اتفاق اصلی باید در تهران و واشنگتن رخ دهد. نیویورک مقر سازمان ملل است و باید در این مقر با دو اراده اصلی در تهران و واشنگتن برای ایجاد یک شگفتی وارد میدان شوند. زیرا تصمیم‌گیرندگان نهایی مقام معظم رهبری و ترامپ هستند و نه حسن روحانی و نه پمپئو هیچکدام تاثیر خاصی روی این معادله ندارند و ان‌ها صرفا تسریع‌گر هستند؛ لذا باید منتظر ماند تا این دو تصمیم‌گیرنده نهایی به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند تا تکلیف رودرویی و تعامل تمام شمول روشن شود تا بازتاب آن در نیویورک به نمایش در بیاید.»
نظر شما