هفتادوسومین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در حقیقت دومین مجمع عمومی است که تحت‌تاثیر ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا در نیویورک برگزار می‌شود. درحالی که تا پیش از حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، سخنرانی در مجمع عمومی و جلسات حاشیه‌ای آن برای رهبران جهان فرصتی بود تا از تضارب آرا کاسته و بر نقطه اشتراک‌ها بیفزایند اما در دو سال گذشته همزمان که کاروان‌های سیاسی از کشورهای متفاوت آماده عزیمت به نیویورک شده‌اند، موجی از تحلیل‌ها درباره سوژه‌های جدل میان امریکا با نزدیک‌ترین متحدانش در اروپا یا رقبایش در شرق یعنی چین و روسیه در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب پیدا کرده است.
پس از خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، این نخستین مجمع عمومی است که البته روسای جمهور ایران و امریکا نیز در آن حضور پیدا خواهند کرد و دوربین‌های بسیاری مترصد فرصتی خواهند بود که نزدیک‌ترین فاصله دو رییس‌جمهور به هم را ثبت کنند. در آستانه سفر حسن روحانی، رییس‌جمهور به نیویورک، چهره‌های باند ضدایرانی دولت ترامپ یک به یک پشت تریبون قرار گرفته و در آتش تنش با تهران می‌دمند و البته همزمان که احتمال هرگونه مذاکره در هر سطح با ایران را به صفر نزدیک می‌کنند از تمایل خود برای عادی‌سازی رابطه ایران و امریکا به شرط تغییر رفتار تهران هم سخن می‌گویند.
دومین مجمع عمومی سازمان ملل در سایه ریاست‌جمهوری ترامپ درحالی برگزار می‌شود که دور نخست تحریم‌های هسته‌ای ایران بازگشته و بازماندگان در برجام در حال سر و کله زدن با تبعات آن هستند و همزمان دور دوم تحریم‌ها که حوزه بانکی و نفت را شامل می‌شود تا نخستین روزهای ماه نوامبر از راه خواهد رسید. خروج ترامپ از برجام، بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران و شکاف میان امریکا و اروپا بر سر این مساله به یکی از اصلی‌ترین سوژه‌ها برای سخنرانی‌های هرکدام از مقام‌های ایران و 1+5 سابق در مجمع عمومی، نشست‌های حاشیه‌ای و کنفرانس‌های خبری در نیویورک بدل شده است.
درحالی که اروپا در کنار روسیه و چین به عنوان بازماندگان در توافق هسته‌ای تلاش می‌کنند با منتفع نگاه داشتن ایران از برجام، مانع از هم فروپاشی این توافق شوند، اعضای کابینه ترامپ دست در دست اسراییل، امارات متحده عربی و عربستان در مسیر مقابل به دنبال تنگ‌تر کردن حلقه فشار پیرامون ایران هستند. محدود بودن زمان تعهدهای هسته‌ای ایران، فعالیت‌های منطقه‌ای و آزمایش‌های موشکی سه بهانه‌ای هستند که ترامپ و انگشت‌شمار متحدانش در منطقه با دستاویز قرار دادن آنها تلاش می‌کنند تهران را به پای میز مذاکراتی جدید بکشانند و البته پروژه به ظن خود محدود کردن نفوذ ایران در منطقه را از طریق آن دنبال کنند.
**ترامپ، تهدید است نه تهران
خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران این فضا را به سخنران‌های 1+4 در مجمع عمومی می‌دهد که از تریبون سازمان ملل حمایت خود از توافقی در حوزه منع اشاعه را برای چندمین بار تکرار و همزمان تاکید کنند که برخورداری ایران از منافع اقتصادی و سیاسی برجام، وظیفه کسانی است که این توافق را با ایران در جولای 2015 به امضا رساندند. همزمان رییس‌جمهور ایران نیز با در دست داشتن کارنامه سفید تهران در حوزه عمل به تعهدات برجامی می‌تواند از جایگاه سازمان ملل به همه آنها که در یک دهه اخیر ایران را متهم به عدم همکاری و پنهان کاری کرده بودند، بگوید که ایران با وجود همه بی‌اعتمادی‌ها به واشنگتن پای میز مذاکره نشست، محدودیت‌های هسته‌ای را به عنوان گامی اعتمادساز در قالب راهبرد برد – برد پذیرفت و تا به امروز با وجود خروج یکجانبه امریکا از توافقی چندجانبه باز هم مفاد آن را اجرا می‌کند.
درحالی که دونالد ترامپ و تیم وی تمام تلاش خود را به کارگرفته‌اند تا آرایشی ضدایرانی به مجمع عمومی امسال و نشست‌های حاشیه‌ای آن ببخشند، اما شواهد امر و نظر تحلیلگران بین‌المللی حاکی از این است که محور سعودی – صهیونیستی و امریکایی از این مسیر به آرزوهای خود نخواهد رسید. سایت پولیتیکو در این باره می‌نویسد: تریبون مجمع عمومی سازمان ملل برای دونالد ترامپ فرصتی است تا بتواند ایران را به ترویج ترور و ناآرامی در منطقه متهم کند (نیکی هیلی، نماینده امریکا در سازمان ملل در جلسه شامگاه پنجشنبه در شورای امنیت، برایان هوک، مسوول میز ایران در وزارت خارجه امریکا و مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور در 48 ساعت گذشته در سخنرانی‌های متعدد خود همین خط تخریبی علیه ایران را در پیش گرفته‌اند.)
با وجود این نیت ترامپ به نظر می‌رسد که اکثر متحدان امریکا از فرصت سخنرانی در مجمع عمومی جهت تهدیدی برای صلح جهانی خواندن ترامپ ولو به شکل تلویحی استفاده کنند. نتیجه این تضارب اهداف و انگیزه‌ها هم می‌تواند جدل در نشست‌های مجمع عمومی باشد که اصولا در ادوار گذشته به آن به چشم فرصتی برای هماهنگی‌های بیشتر بازیگران بین‌المللی نگاه شده بود. رییس شورای روابط خارجی امریکا در این باره می‌گوید: به نظر نمی‌رسد که ما امسال شاهد گفت‌وگوهای خوشایندی از تریبون مجمع عمومی باشیم. فعالیت‌های ضدایرانی ترامپ در مجمع عمومی امسال هم ریسک و هم رضایتمندی‌های سیاسی را به دنبال خواهد داشت.
سخن گفتن علیه ایران به تقویت جایگاه ترامپ در میان جمهوریخواهان و خشنود‌سازی اسراییل و برخی متحدان عرب امریکا در منطقه منتهی خواهد شد اما عکس‌العمل وسیع‌تر منزوی شدن ترامپ در صحنه بین‌المللی به خصوص پس از خروج از برجام است. رییس شورای روابط خارجی امریکا در این باره می‌گوید: مجمع عمومی و فرصت‌های حاشیه‌ای آن، مهم‌ترین جایگاه عمومی است که ترامپ تا این تاریخ برای بیان غیرقابل مذاکره بودن استراتژی خود در برابر ایران در اختیار داشته است. با این وجود بازیگران بین‌المللی که مخالف این اقدام ترامپ بوده و هستند می‌توانند از فرصت حضور در نیویورک برای نقد اقدام یکجانبه ترامپ استفاده کرده و حتی برای دیدگاه خود در حمایت از ایران در حوزه برجام طرفداران بیشتری دست و پا کنند.
**نشست پر اما و اگر به ریاست ترامپ
یکی از حاشیه‌های ضدایرانی که نیکی هیلی تلاش کرد برای بزرگنمایی مساله ایران در مجمع عمومی سازمان ملل ایجاد کند تشکیل جلسه شورای امنیت با سوژه ایران به ریاست دونالد ترامپ بود. ماهیت این جلسه تا لحظه تنظیم این گزارش دستخوش تحولاتی شد و به زبان ساده می‌توان گفت که تیم ترامپ از حرف اولیه خود درباره جزییات تشکیل این جلسه عقب‌نشینی کرد. در نتیجه این عقب‌نشینی، نشست شورای امنیت که رییس‌جمهور امریکا دیروز در توییتر خود اعلام کرد ریاست آن را برعهده خواهد داشت، تحت عنوان بحث درباره منع اشاعه برگزار خواهد شد.
براساس گزارش‌های رسیده از نیویورک، فقط اعضای شورای امنیت در این جلسه حق صحبت خواهند داشت و در حالی که بحث‌هایی درباره حضور ایران در سطح وزیر خارجه یا نماینده‌ای دیگر در محافل رسانه‌ای مطرح است اما گفته می‌شود به این دلیل که ریاست شورا موضوع کلی منع اشاعه را انتخاب کرده و نامی از ایران نبرده، نماینده‌ای از ایران نیز نمی‌تواند صحبت کند. سوژه منع اشاعه به عنوان محور این جلسه شورای امنیت باعث می‌شود که مسائل دیگری مانند کره شمالی یا سوریه نیز مورد بحث قرار گیرند. زمزمه‌هایی که از داخل دولت ترامپ به گوش می‌رسد حاکی از این نگرانی در میان مشاوران ترامپ است که احتمالا اگر ترامپ بحث‌های تندی را علیه ایران از تریبون شورا مطرح کند با برخورد دیگر اعضای شورا روبه‌رو شود که تیرهای ترامپ را با نقد عملکرد وی در خروج از برجام به جانب وی بازگردانند. دونالد ترامپ روز گذشته در توییتر خود رسما اعلام کرد که در این جلسه درباره ایران صحبت خواهد کرد.
**اتحاد ایران و 1+4 پیش از سخنرانی‌های ترامپ
درحالی که حسن روحانی روز 23 سپتامبر (اول مهر ماه) راهی نیویورک می‌شود و مدت زمان اقامت وی نیز سه روز پیش‌بینی شده است ترامپ در روزهای 25 و 26 سپتامبر یک بار در مجمع عمومی و یک بار هم احتمالا در صحن شورای امنیت اظهارات ضد ایرانی را بر زبان خواهد راند. یک مقام کاخ سفید در گفت‌وگو با پالیتیکو تایید کرده که متن سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی امسال نیز مانند سال گذشته شامل اظهارات ضدایرانی خواهد بود. به گفته این منبع آگاه، ترامپ در سخنان خود در شورای امنیت که روز 26 سپتامبر (4 مهرماه) ایراد خواهد شد نیز به نقد رفتارهای ایران می‌پردازد.
یکی از نشانه‌های تضاد میان امریکا به عنوان عضو سابق برجام و 1+4 به عنوان بازماندگان این توافق در زمان‌بندی نشست وزرای خارجه ایران و 1+4 در حاشیه مجمع عمومی قابل مشاهده است. براساس اخبار منتشر شده، وزرای خارجه ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان روز 24 سپتامبر (2 مهر ماه) باهم دیدار خواهند کرد.
به‌طور معمول خروجی این قبیل جلسات بیانیه‌ای سیاسی است که پیش‌بینی می‌شود این‌بار در حمایت از برجام لحن تند و تیزتری داشته باشد. این بیانیه پیش از سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی و همچنین حضور وی در شورای امنیت منتشر خواهد شد و بی‌شک می‌تواند اظهارات ضدایرانی بعدی ترامپ را تحت‌الشعاع قرار داده و ضرباهنگ آن را بگیرد.
**ایران، سوژه لو رفته سخنرانی‌های ترامپ
یک منبع آگاه در کاخ سفید درباره آنچه باید از ترامپ در مجمع عمومی و حاشیه‌های آن درباره ایران انتظار داشت، به پولیتیکو گفت: ترامپ ایران و متحدانش را به تعقیب فعالیت‌های تروریستی در منطقه و دخالت نظامی در فراتر از مرزهایش متهم خواهدکرد. ترامپ همچنین با رد این ادعا که ایران به برجام پایبند بوده به مخاطبان خود می‌گوید که ایران هیچگاه در عرصه واقعی برنامه هسته‌ای خود را پایان نخواهد داد.
این مقام آگاه در بخش‌های دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه مواجهه با ایران همواره اولویتی در دستگاه سیاست خارجی ترامپ خواهد بود، گفت: «ما تلاش خواهیم کرد در جریان برگزاری نشست مجمع عمومی امسال مساله فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در منطقه را پیگیری کنیم و از هرجلسه‌ای یا نشستی در حاشیه مجمع برای پیشبرد این هدف استفاده خواهیم کرد.» یک مقام سابق دولت ترامپ نیز در گفت‌وگو با پولیتیکو تاکید می‌کند که تلاش‌های جدی و جدیدی در دولت ترامپ برای تحت فشار قرار دادن ایران در همه حوزه‌ها در حال شکل گرفتن است.
تقویت جبهه ضدایرانی در دولت ترامپ با مقاومت از سوی نزدیک‌ترین متحدان امریکا در اروپا روبه‌رو شده است. تروئیکای اروپایی شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان که از حمایت غیررسمی اما مشخص چین و روسیه هم برخوردار هستند عزم خود را جزم کرده‌اند تا اجازه ندهند که در مجمع عمومی امسال میکروفن تنها در دستان ترامپ برای پیشبرد اهداف ضدایرانی‌اش به خصوص در حوزه برجام باشد. متحدان اروپایی امریکا به صراحت اعلام کرده‌اند که در برابر درخواست‌های ترامپ برای پاره کردن توافق هسته‌ای با ایران تسلیم نخواهند شد. ترامپ در حالی به امید رسیدن به توافقی جدید با ایران از برجام خارج شد که مقام‌های اروپایی بر سرعت خود برای تحقق درخواست‌های برجامی ایران افزوده‌اند و هفته گذشته تروئیکای اروپایی تاکید کردند که درحال به پایان رساندن تدوین بسته‌ای هستند که قرار است خسارت ناشی از خروج امریکا از برجام را برای ایران جبران کند.
همزمان فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با هدف قرار دادن تلاش‌های ضدایرانی ترامپ تاکید دارد که برجام به واسطه قطعنامه 2231 مورد تایید شورای امنیت است. یک دیپلمات ارشد آلمانی در این باره به دیپلمات می‌گوید: بحث‌ها بر سر ایران در حقیقت بحث‌ها بر سر حفظ نرم‌های بین‌المللی است. مقام‌های اروپایی از مقابله با امریکا بر سر ایران در محافل بین‌المللی خوشحال هستند چرا که اعتقاد دارند ترامپ نمی‌تواند با استدلال‌هایش افراد چندانی را دور خود و علیه ایران جمع کند.
با این وجود در آن‌سوی میدان مقام‌های امریکایی اعتقاد دارند که تلاش‌های اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران پرسر و صدا است اما با توجه به تحریم‌های امریکا ره به جایی نخواهد برد چرا که کمپانی‌های بزرگ اروپایی یک به یک در حال ترک ایران هستند. درحالی که ترامپ تلاش می‌کند در این دور از مجمع عمومی توجه‌ها را به سمت فعالیت‌های منطقه‌ای ایران ببرد و امیدوار است که تفاهم اولیه اروپا و امریکا بر بی‌ثبات خواندن این فعالیت‌ها بتواند اجماعی علیه ایران جمع کند اما اروپایی‌ها برخلاف رییس‌جمهور امریکا اعتقاد دارند که در این مورد هدف، وسیله را توجیه نمی‌کند.
اروپایی‌هایی که برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران 13 سال انتظار کشیده‌اند درباره فعالیت‌های منطقه‌ای ایران ابراز نگرانی کرده‌اند اما مسیری را که ترامپ برای پرداختن به این اختلاف با تهران رفت، مردود می‌دانند. اروپایی‌ها اعتقاد دارند که مذاکره با ایران بر سر مسائل غیرهسته‌ای باید بر بستر توافق هسته‌ای صورت می‌گرفت. پولیتیکو در این باره می‌نویسد: اروپایی‌ها این ادعای شفاهی دولت ترامپ را که به دنبال تغییر نظام در ایران نیست نمی‌پذیرند بلکه اعتقاد دارند مجموع عملکرد امریکا در قبال ایران بدون آنکه استراتژی بلندمدتی پشت آن نهفته باشد می‌تواند به تغییر نظام در ایران منتهی شود یا حداقل این کشور آرام در خاورمیانه را دچار بی‌ثباتی کند.
هرچند که دونالد ترامپ در چندماه گذشته از برجام خارج شده و تحریم‌های هسته‌ای را بازگردانده اما همزمان شخص وی پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایران را می‌دهد و وزیرخارجه‌اش هم پیش‌شرط‌هایی را برای مذاکره تعیین می‌کند. در چنین شرایطی نگاه‌ها به حسن روحانی در مجمع عمومی امسال دوخته شده است. برخی از منابع می‌گویند که احتمالا ترامپ امسال نیز مانند سال گذشته پیشنهاد دیدار با رییس‌جمهور ایران را خواهد داد اما پاسخ همتای ایرانی به این درخواست قطعا منفی خواهد بود.
**تذکر ترامپ به بولتون: جنگ با ایران هرگز
دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا حلقه‌ای از ایران‌ستیزها را دور خود جمع کرده است، مردانی چون جان بولتون، مشاور امنیت ملی یا مایک پمپئو وزیر خارجه و در درجه خفیف‌تر به نسبت این دو چهره جیمز متیس، وزیر دفاع. حضور چهره‌هایی مانند بولتون در تیم ترامپ با سابقه ولع او برای حمله نظامی به ایران از همان ابتدا حکایت از تند شدن سیاست امریکا در قبال تهران داشت. با وجود این گمانه‌زنی‌های سیاسی، سایت «دیلی بیست» در گزارشی اختصاصی روایتی از روز انتصاب جان بولتون منتشر و ادعا کرده که رییس‌جمهور امریکا به طنز به وی گفته که نمی‌گذارد جنگ علیه ایران راه بیندازد.
به گزارش انتخاب به نقل از دیلی بیست، زمانی که جان بولتون به کاخ سفید آمد، ترامپ از او با پیامی روشن استقبال کرد: «اجازه نخواهم داد علیه ایران جنگ به راه اندازی.» یک مقام ارشد کاخ سفید البته این گفت‌وگوی ترامپ و بولتون را با قدری تفاوت به یاد می‌آورد و می‌گوید: ترامپ به بولتون گفت :«می‌دانم در آخرین سمتی که داشتی، می‌خواستی دو جنگ را کلید بزنی، من نمی‌گذارم چنین کاری بکنی». نزدیکان بولتون و تیم او حاضر به تایید یا رد چنین گفت‌وگویی نیستند اما چندین مقام امریکایی گفتند که کاخ سفید قصد رویارویی مسلحانه با ایران را ندارد و حتی توصیه تدی روزولت، رییس‌جمهور اسبق امریکا مبنی بر «نرم سخن گفتن همراه با حمل یک چماق بزرگ» را برعکس می‌خواهد اجرا کند.
اکنون دولت ترامپ «بلند فریاد بزن و امیدوار باش که هرگز وارد درگیری نشوی» را دنبال می‌کند و سعی دارد از اهرم اقتصادی استفاده کند. براساس این گزارش دیلی بیست، ترامپ اصلا به دنبال جنگ نیست و برایش اهمیتی ندارد که ایران در سوریه یا یمن چه می‌کند. ترامپ تنها به دنبال منحرف کردن توجهات از اوباماست.
منبع: روزنامه اعتماد؛ 1397،6،31
گروه اطلاع رسانی**2059**2002
شکست از پیش تعیین شده ترامپ
پس از خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، این نخستین مجمع عمومی است که البته روسای جمهور ایران و امریکا نیز در آن حضور پیدا خواهند کرد و دوربین‌های بسیاری مترصد فرصتی خواهند بود که نزدیک‌ترین فاصله دو رییس‌جمهور به هم را ثبت کنند.
صاحب‌خبر -
نظر شما