به گزارش خبرنگار ایکنا؛ به تازگی ترجمه عربی کتاب «جستارهایی پیرامون فلسطین» اثر زهرا مصطفوی، دختر امام خمینی(ره)، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و دبیرکل تشکل جمعیت زنان جمهوری اسلامی به چاپ رسیده که این اثر با عنوان «مسئله فلسطین» و با محوریت فلسطین در آراء و اندیشه‌های حضرت امام (ره)، انقلاب اسلامی و مسئله فلسطین منتشر شده است.

به منظور بررسی بیشتر درباره مطالب ارائه شده در این کتاب، که اخیراً‌ طی نشستی با عنوان «پیام چهل سالگی انقلاب اسلامی در آیینه دیپلماسی رسانه‌ای» رونمایی شد، با مولف، مدیر نشر و مترجم اثر به گفت‌وگو نشستیم که متن آن از نظرتان می‌گذرد؛

وحدت امت اسلامی با اولویت موضوع فلسطین

زهرا مصطفوی، نویسنده کتاب و فرزند امام خمینی(ره) درباره انگیزه شخصی خود و دلیل نگارش این اثر اظهار کرد: از آنجا که آرمان آزادسازی فلسطین جزء تاکیدات امام خمینی(ره) بود، در سال 1379 همراه با جمعی از افراد معتقد به آرمان‌های انقلاب، یک سازمان مدنی و غیردولتی در قالب مردم‌نهاد و به نام جمعیت دفاع از ملت فلسطین تاسیس کردیم تا این آرمان‌ها را در داخل پیگیری كنیم. بلافاصله اتحادیه بین‌المللی سازمان‌های غیردولتی حامی فلسطین كه در پنج قاره دنیا نمایندگی دارد را راه‌اندازی كردیم كه مسئولیت هر دو نهاد را برعهده دارم. طبیعی است که به دلیل حضور در این دو موسسه و تاكیدی كه بر پیگیری آرمان امام درباره آزادسازی فلسطین دارم، این موضوع برای من از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و انگیزه زیادی نیز برای تمركز روی این موضوع دارم.

وی افزود: البته در فعالیت‌های حمایت‌گرایانه از فلسطین در این دو موسسه، چهار عنوان فعالیت تعریف شده است؛ نخستین مورد، آرمان فلسطین و فعالیت دوم، دشمن‌شناسی یعنی شناخت رژیم صهیونیستی است. سومین فعالیت، محور مقاومت و موضوع چهارمین مورد آن، بیداری اسلامی است که مطالب این كتاب حول محور این چهار موضوع بوده و فصل‌بندی کتاب نیز بر این اساس تنظیم شده است.

مصطفوی همچنین در این باره که برای نگارش کتاب مورد نظر به کدام یک از آثار امام بیش از دیگر کتب استناد کرده است، بیان کرد: امام خمینی (ره) قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از آرمان فلسطین حمایت می‌کرد و فتوای معروف خود در دادن وجوه شرعی به مقاومت فلسطین را حدود پانزده سال قبل از پیروزی انقلاب صادر كرده بود. امام در رفتار عملی خود پس از پیروزی انقلاب نیز سعی داشت، هدف وحدت امت اسلامی را با اولویت موضوع فلسطین گره بزند. امام با اعلام روز قدس تلاش کرد تا فلسطین را در مقدس‌ترین دوره زمانی خود، یعنی آخرین جمعه دهه پایانی ماه مبارک رمضان زنده کند.

تاثیرپذیری کتاب از رفتار عملی و اولویت‌بندی سیاسی امام

وی با اشاره به اینکه این کتاب متأثر از کدام کتاب امام بود،‌ گفت: باید بگویم که این کتاب متأثر از رفتار عملی و اولویت‌بندی سیاسی امام است. در حال حاضر صدها کتاب درباره امام هست و حتی در موضوع فلسطین کتاب‌های متعددی نیز دیده می‌شود، ولی من بر اساس برداشت مستقیم خودم از قول، فعل و تقریر امام، مطالب، نوشته‌ها و سخنرانی‌های خود را تنظیم کرده و فعالیت‌های خود را در این دو سازمان نیز تعیین می‌کنم.

نویسنده کتاب «جستارهایی پیرامون فلسطین» در بخش دیگری از سخنانش درباره محوری‌ترین موضوع این کتاب عنوان کرد: شکی نیست که مهمترین موضوع این اثر، آرمان آزادسازی فلسطین است. البته این بدان معنی نیست که همه مقالات به صورت مستقیم درباره فلسطین نوشته شده است، بلکه گاهی موضوع درباره شناخت دشمن صهیونیستی است که خود بخشی از ضرورت‌های آزادسازی فلسطین از راه دشمن‌شناسی دقیق است. گاهی بحث درباره امت اسلامی و یا محور مقاومت یا حتی درباره پدیده‌های سیاسی جدید مانند بیداری اسلامی است. در این کتاب همه این موضوعات از زاویه ارتباط آنها با فلسطین مورد بررسی قرار گرفته یا درباره نقش آنها به عنوان عمق جبهه فلسطین و یا نقش عملی آنها در فرایند آزادسازی فلسطین مطالبی بیان شده است.

وحدت؛ تنها موضوع مورد تاکید امام

وی در پاسخ به اینکه راهکارهای ارائه شده در این کتاب را تا چه میزان در رفع بحران موجود در منطقه راهگشا می‌داند، اظهار کرد: با توجه به تحقیقی كه از زمان ورود امام به موضوع فلسطین، پیش از انقلاب و تا زمان ارتحال ایشان صورت گرفته، موضوع وحدت، تنها موضوعی است كه امام بیش از هر چیز دیگر بر آن تاكید كرده‌اند و این نکته‌ای است كه من هم در هر مکانی که باشم از آن دفاع می‌كنم و آن را پیگیری خواهم كرد.

مصطفوی افزود: بر این اساس، راهکار آزادی فلسطین پیش از اینکه ما بیان کنیم، از سوی امام راحل تعیین شده است و آن وحدت امت اسلام و اولویت موضوع آزادی فلسطین است. مردم فلسطین به تنهایی نمی‌توانند سرزمین خود را آزاد کنند چون همه کشورهای غربی از اسرائیل حمایت می‌کنند و این معادله ایجاب می‌کند که جهان اسلام در کنار مردم فلسطین قرار بگیرند.

طرح ایجاد اسرائیل باطل است

وی درباره مؤلفه‌های شکست‌پذیری رژیم صهیونیستی که در این اثر به آنها پرداخته است،‌ گفت: مهمترین مؤلفه شکست‌پذیری دشمن صهیونیستی حقانیت موضوع فلسطین است. به عبارت دیگر سنت‌های الهی تبیین می‌کنند که «إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا»؛ یعنی باطل سرنگون شده است و برای همیشه امکان استمرار ندارد. ما شک نداریم که طرح ایجاد اسرائیل باطل است، چرا که بر پایه آواره‌سازی یک ملت بنا شده است. البته در کنار سنت‌های کلی، وعده صریح الهی در سوره اسراء نشان می‌دهد که فتنه بنی اسرائیل در سرزمین فلسطین شکست خواهد خورد و این وعده الهی دیر یا زود تحقق پیدا خواهد کرد، اما نباید فراموش کنیم که خداوند در این سوره نمی‌گوید که این شکست با اعجاز تحقق پیدا می‌کند، بلكه این اتفاق با حضور بندگان صالح رقم می‌خورد.

مصطفوی تاکید کرد: به اعتقاد من آنچه باعث شكست رژیم صهیونیستی خواهد شد، وحدت میان آحاد امت اسلامی، ایمان مردم به راه و پیروزی و پیروی و اطاعت كامل از رهبری و زعیمی حكیم است. این همصدایی و همراهی بی‌شک مولفه اصلی شكست‌پذیری اسراییل خواهد بود.

آگاه‌سازی مخاطبان نسبت به تحولات فلسطین

مهدی شکیبایی، جانشین دبیرکل جمعیت دفاع از ملت فلسطین و مسئول انتشارات قبله اول که نشر این اثر به دو زبان فارسی و عربی را برعهده داشته است، درباره اینکه چرا ترجمه عربی اثر مورد توجه این انتشارات قرار گرفته است عنوان کرد: طی سه سال اخیر، بر اساس برنامه‌ای که جمعیت دفاع از ملت فلسطین در برنامه خود دارد، به پیگیری نشر آثار مرتبط پرداختیم که این موضوع در چارچوب رسالت این جمعیت قرار دارد. بر این اساس نشر معارف فلسطین و گفتمان انقلاب اسلامی در این موضوع را مورد توجه قرار دادیم.

وی با بیان این مطلب افزود: هر سال دو اثر را از زبان فارسی به دیگر زبان‌ها ترجمه و به بازار نشر ارائه می‌کنیم که این اقدامات در کنار دیگر فعالیت‌های جمعیت دفاع از ملت فلسطین انجام می‌شود. در حوزه انتشارات نیز کتاب‌هایی را به عربی ترجمه کردیم و در اختیار مخاطبان عرب‌زبان قرار دادیم.

شکیبایی در ادامه توضیحاتش اظهار کرد: آنچه که به زبان عربی ترجمه می‌شود،‌ اطلاعاتی درباره فلسطین و منطقه خاورمیانه است که به آگاهی مخاطبان فارسی‌زبان بیفزاید تا در جریان اتفاقات و تحولاتی که در فلسطین روی می‌دهد قرار گیرند و نشر معارفی آنها نسبت به فلسطین و قدس افزایش یابد. 

نشر گفتمان انقلاب اسلامی

وی در بخش دیگری از سخنانش به دیدگاهی که نسبت به موضوع فلسطین وجود دارد اشاره و عنوان کرد: این دیدگاه با نگاهی که برخی از کشورهای عربی نسبت به موضوع فلسطین دارند متفاوت است و پرداختن به چنین موضوعی از جمله رسالاتی است که ما در جمعیت دفاع از ملت فلسطین و انتشارات این مرکز برعهده داریم تا بتوانیم گفتمان جمهوری اسلامی ایران را در این باره نشر دهیم که یکی از این راه‌ها ترجمه کتاب‌ها به زبان‌های مختلف است.

شکیبایی گفت: بر این اساس طبیعی است که در وهله نخست،‌ کتاب‌هایی را مورد توجه قرار می‌دهیم که ارتباط بیشتری با کشورهای اسلامی دارند. در این باره باید گفت که اغلب کشورهای منطقه به زبان عربی تکلم می‌کنند و همین موضوع می‌تواند تبیین‌کننده دلیل برگردان عربی این کتاب باشد. البته در برنامه این جمعیت،‌ ترجمه آثار به زبان انگلیسی و فرانسه نیز جای دارد. گفتمان ما در وهله نخست این است که اطلاعات را به کشورهای پیرامون خود برسانیم و پس از آن به سراغ زبان‌های دیگر برویم.

مدیر انتشارات قبله اول همچنین توضیح داد: در این راستا به دنبال آثاری بوده‌ایم که بتواند نزدیکترین حرف و روایت را از گفتمان انقلاب اسلامی و بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی داشته باشد. زهرا مصطفوی یادگار بلافصل امام راحل است که کتاب‌هایی به قلم وی درباره فلسطین منتشر شده است. «جستارهایی پیرامون فلسطین» علاوه بر اینکه به تحولات فلسطین به صورت جامع می‌پردازد،‌ تحولات بیداری اسلامی و آنچه در کشورهای منطقه روی داده است را نیز بیان می‌کند.

وی با اشاره به اینکه زهرا مصطفوی از نزدیک با امام راحل ارتباط داشت و دیدگاه‌های ایشان را به درستی می‌شناسد، افزود: نویسنده در این اثر دیدگاه‌هایی را که بنیانگذار کبیر انقلاب نسبت به مسئله فلسطین داشته، آورده است و بر همین اساس این کتاب به منظور ترجمه از فارسی به عربی انتخاب شد.

شکیبایی همچنین در توضیحات بیشتر ادامه داد: نویسنده کتاب،‌ علاوه بر اینکه دختر امام است، تنها شخصیتی از خانواده ایشان است که پرچم حمایت از فلسطین را در دست نگه داشته و بالا برده و کتاب‌های بسیاری را در این رابطه تالیف کرده است. این کتاب گفتمانی از سوی امام خمینی است که به عربی ترجمه و ارائه شده است.

بررسی مسئله فلسطین از زاویه تحولات هر کشور

وی در پاسخ به اینکه آیا کتاب مورد نظر را مطالعه کرده یا خیر و درباره دلیل پرداختن به تحولات کشورهایی همچون مصر،‌ لیبی،‌ بحرین و ... در این اثر، پاسخ داد: بله. همه این کشورها به نوعی در موضوع فلسطین دخیل هستند. در این رابطه، مصطفوی تلاش کرده است از زاویه تحولات هر کشور که در این اثر به آنها اشاره شده است به موضوع فلسطین ورود پیدا کند. حتی هنگامی که انقلاب در مصر روی داد،‌ موضوع فلسطین حرف نخست را بیان می‌کرد و حمله به سفارت اسرائیل،‌ خود حاوی پیام بود.

شکیبایی در ادامه این مطلب به اردن،‌ لبنان، تونس و ... به عنوان کشورهایی که موضوع فلسطین در تحولات آنان نیز دخیل است اشاره و عنوان کرد: پرداختن به موضوع بیداری اسلامی به معنی بررسی صرف تحولات مصر، یمن و ... مورد نظر نویسنده نبوده است، بلکه از دیدگاه و نگاه فلسطین به رویدادهای این منطقه نگاه می‌شود و به آن معنی است که کشورهای مصر،‌ بحرین، لیبی و ... در این اتفاقات دخیل هستند.

وی با بیان اینکه هر اتفاقی که در این کشورهای می‌افتد تاثیر مستقیم بر مسئله فلسطین می‌گذارد، اظهار کرد: حتی نوع حمایت و وجود و عدم وجود آن می‌تواند بر وقایع فلسطین اثرگذار باشد. به قطع و یقین،‌ موضوع فلسطین تا حدودی به کشورهای عربی ارتباط دارد. مصطفوی در تلاش بود که نگاه خود و امام را در موضوع فلسطین و بیداری اسلامی در منطقه بیان کند.

حلقه وصل بیانات امام و نسل جوان

جانشین دبیرکل جمعیت دفاع از ملت فلسطین درباره جملاتی از امام راحل با موضوع فلسطین که در این کتاب مطرح شده است همچون اینکه «فلسطین پاره تن اسلام است» و «اشغال این کشور ابزار چند پارگی جهان اسلام خواهد بود»،‌ گفت: نویسنده با بهره‌گیری از این روند حلقه وصلی میان بیانات امام راحل و نسل جوان ایجاد کرده و شاهد مثال آورده است. با اشاره به جملات معروف امام درباره اسرائیل همچون اینکه «اسرائیل غده سرطانی است» و ... برای مخاطبان مصداق بیان شده و به موضوع بیداری اسلامی مرتبط شده است. در کنار این جملات می‌توان مصادیقی را برای مخاطبان ارائه و مفاهیم را تحلیل کرد که موضوع فلسطین جزئی از بیداری اسلامی است و آنچه در محیط پیرامون آن روی می‌دهد ناشی از وقایعی است که در این کشور روی می‌دهد که از ایران الگو گرفته است.

شکیبایی تصریح کرد: کتاب درصدد آن است که مسیر الگوپذیری فلسطین و سایر کشورهای منطقه را از انقلاب اسلامی ایران نشان دهد که در سال 1979 و سپس در سال 2011 روی داده است و کشورهای عربی را با یکدیگر در این باره مرتبط می‌کند. بر این اساس، از موضوع فلسطین برای تبیین این وقایع استفاده و به جملات معروف امام استناد شده است.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اولویت این جمعیت برای ترجمه عربی این کتاب، آیا برنامه‌ای برای ترجمه اثر به دیگر زبان‌ها در دستور کار این مرکز قرار دارد یا خیر،‌ گفت: یکی از موضوعاتی که در همین رابطه در هیئت اجرایی جمعیت دفاع از ملت فلسطین مطرح است، این موضوع بوده که علاوه بر انتشار گفتمان امام خمینی درباره فلسطین،‌ درصدد آن بودیم که این اثر در دسترس مخاطبان عرب‌زبان قرار گیرد. در عین حال تلاش می‌کنیم که فایل این اثر را به زودی بر روی سایت این مرکز بازگذاری کنیم تا برای همه مخاطبان عرب‌زبان قابل دسترس باشد.

دلیل انتخاب ترجمه فرانسوی

شکیبایی همچنین یادآور شد: در کنار این اقدامات برنامه‌هایی به منظور نمایش این اثر در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های کشورهای عربی داریم. بازخورد در این رابطه موضوعی بسیار مهم است. ترجمه کتاب‌ها از جمله این اثر به زبان فرانسه از برنامه‌های هیئت اجرایی این مرکز است. پیش از این نیز دو کتاب به زبان‌های انگلیسی ترجمه کرده بودیم و برنامه‌های در چاپ و ترجمه کتاب به دو زبان انگلیسی و عربی صورت می‌گرفت؛ در عین حال ترجمه دیگری که مورد توجه ما قرار دارد، بی‌شک به زبان فرانسه انجام می‌شود.

وی در این باره طی توضیحات بیشتر گفت: جمعیت دفاع از ملت فلسطین بر اساس شرایط و وضعیتی که وجود دارد نسبت به انتخاب زبان مورد نظر خود برای برگردان اثر تصمیم می‌گیرد. انتخاب ترجمه کتاب به زبان فرانسه بنا به این دلیل است که امام خمینی مدتی را در فرانسه حضور داشت و فضایی در فرانسه به منظور آشنایی با آراء و اندیشه‌های امام و گفتمان انقلاب اسلامی آماده است. بر این اساس اولویت ما ترجمه کتاب مورد نظر به زبان فرانسه است.

شکیبایی همچنین در این باره که آیا رایزنی و مذاکره‌ای با دیگر کشورهای عرب‌زبان برای ارائه این اثر در دیگر کشورها صورت گرفته است یا خیر اظهار کرد: خیر. ترجمه و انتشار این کتاب‌ در کشور ایران انجام می‌شود و هنوز رایزنی با کشورهایی همچون مصر و لبنان صورت نگرفته است. قطعاً انجام ترجمه از فارسی به عربی برای این کشورها دشوار است و این کار در تخصص ما جای دارد. در عین حال برای توزیع این اثر در کشورهای مقصد از ناشران کمک خواهیم گرفت و از رویدادهای فرهنگی آنها بهره خواهیم برد.

لزوم تکمیل بخش پایانی کتاب

محمد رزیجی، مترجم کتاب «جستارهایی پیرامون فلسطین» به زبان عربی نیز با بیان اینکه ترجمه این اثر بیش از سه ماه به طول انجامیده است، افزود: این کتاب به سفارش جمعیت دفاع از ملت فلسطین برای ترجمه به وی ارائه شد که این کار را در اواخر سال 96 آغاز کرد و اوایل سال جاری به پایان رساند. کتاب مورد نظر طی امسال چاپ و در هفته گذشته رونمایی شد.

وی درباره عنوان این کتاب توضیح داد: عنوان کتاب بنا به پیشنهاداتی که داده شد،‌ به منظور جذابیت بیشتر برای مخاطبان و از سویی به منظور نمایان کردن مطالبی که در کتاب وجود دارد،‌ به «مسئله فلسطین» و به طور کلی‌تر با عنوان «موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال مسئله فلسطین» تغییر کرد.

رزیجی گفت: این کتاب دارای چهار فصل است که نویسنده اثر در ابتدا به مسائل فلسطین می‌پردازد که از مهمترین مسائل جهان اسلام است. تقسیم‌بندی جنبش مقاومت، آوارگان انتفاضه و زمان شروع این رویداد و پس از این موارد،‌ اشغال فلسطین و حمایت کشورهای غربی از اسرائیل در این کتاب مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.

وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: در میانه همه مباحث مطرح شده در کتاب،‌ موضع امام خمینی درباره مسئله فلسطین و مسائل پیش آمده، با ذکر منبع بیان شده است. می‌توان گفت که کتاب به طور کلی نشان‌دهنده موضعی است که ایران نسبت به مسئله فلسطین دارد و از کشورهای عرب‌زبان به منظور دفاع از ملت فلسطین دعوت به عمل آورده است که این رویکرد را می‌توان از اهداف کتاب برشمرد که درصدد بوده است موضوع فلسطین را به صدر اولویت‌های کشورهای منطقه باز گرداند.

بررسی ارتباط بیداری اسلامی و فلسطین

مترجم کتاب توضیح داد: در پشت جلد کتاب به این موضوع اشاره شده است که می‌توان به همه پیروان ادیان این موضوع را فهماند که چه جنایاتی در فلسطین رخ می‌دهد. در پایان این اثر، نویسنده به ارتباط مسئله فلسطین و بیداری اسلامی پرداخته که از سال 2011 آغاز شده است. همچنین به آنچه در لیبی، بحرین،‌ یمن و مصر روی می‌دهد می‌پردازد و ارتباط آن را با مسئله فلسطین بیان می‌کند.

رزیجی افزود: موضوع تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر بیداری اسلامی کشورهای منطقه و اینکه چه تاثیری بر آینده مسائل فلسطین دارد،‌ به صورت اجمالی در این کتاب بیان شده است. به نظر می‌رسد که فصل پایانی این اثر با توجه به وقایعی که در راستای بیداری اسلامی روی می‌دهد و با گذشت چند سال از چاپ این کتاب به زبان فارسی،‌ نیازمند تکمیل است؛ چرا که اتفاقات در این کشورها همچنان ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه بحث درباره مسئله فلسطین و مقاومت با یکدیگر در ارتباط است، اظهار کرد: نحوه تشکیل جنبش‌های مقاومت که به منظور مقابله با استکبار تشکیل شده و از موضوعات مهم جهان اسلام است،‌ در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است.

منابع مورد استفاده

رزیجی از سایت‌های ایران،  کتاب «صحیفه نور» اثر امام خمینی،‌ »الاعمال الکامله للشهید الدکتور فتحی شقاقی» نوشته سیداحمد رفعت و «حرکت اسلامی فلسطین از آغاز تا انتفاضه» به قلم هادی خسروشاهی به عنوان منابعی یاد کرد که در نگارش این اثر مورد استفاده قرار گرفته است.

وی افزود: مصطفوی مسئله فلسطین را موضوعی می‌داند که دفاع از آن علاوه بر اینکه تکلیف دینی است،‌ موضوعی انسانی نیز به شمار می‌آید؛ از این رو چه آزادی‌خواه باشیم و چه مسلمان، باید از فلسطین دفاع کنیم. دعوت از مخاطبان مسلمان برای دفاع از مسئله اسلامی حائز اهمیت است. در این رابطه نویسنده به سخنان امام خمینی استناد و بیانات ایشان را نقل کرده است.

مترجم همچنین عنوان کرد: در کتاب به این موضوع اشاره شده است که کشورهای غربی برای تسلط بر این منطقه، اسرائیل را پایه‌گذاری کردند تا پایگاهی برای غرب باشد. این کتاب پس از ترجمه مورد تایید کارشناسان این مرکز قرار گرفت و سپس منتشر شد.

تهیه و تنظیم از آزاده غلامی