او در شکار روح به بازسازی اتاق‌های بازجویی و شکنجه پرداخت و روایتی متفاوت و هولناک از رفتار ماموران اسرائیلی در مواجهه با فلسطینی‌ها عرضه کرد. شکار روح، فیلمی 94 دقیقه‌ای است که سرمایه‌گذارانش به جز فلسطینی‌ها، افرادی از فرانسه، ایتالیا و سوئیس هستند. تماشاگران فیلم در جشنواره برلین در سال گذشته، چند دقیقه سرپا آن را تشویق کردند و خود فیلم موفق به دریافت جایزه بهترین مستند جشنواره شد. منتقدان سینمایی هم یکصدا آن را تحسین کردند. بسیاری از نشریات معتبر سینمایی اروپا در چند ماه اخیر، گفت‌وگوهای زیادی با عندونی انجام دادند. فیلم هم از طرف فلسطین به عنوان نماینده رسمی این کشور، برای بخش اسکار خارجی بهترین فیلم سال فرستاده شد. باید منتظر ماند و دید که آیا شکار روح می‌تواند در فهرست نهایی نامزدهای بهترین فیلم خارجی سال قرار گیرد یا نه. ترجمه پیش رو ترکیبی از چند مصاحبه فیلمساز با نشریات اروپایی است.
چرا شکار روح را در این زمان ساختید؟
این اواخر احساس می‌کردم از نظر هنری و سینمایی، تجربه خیلی خوبی خواهد بود که داخل یک مرکز استنطاق و بازجویی برویم. یادم می‌آید 18 ساله بودم که دستگیر شدم. سرم را پوشاندند و به پایین خم کردند. فقط صداها را می‌شنیدم که متعلق به چند نفر مختلف بود. کمی بعد برای خودم شروع به خلق تصاویر این آدم‌ها و صداها کردم، زیرا نمی‌توانستم چهره‌شان را ببینم. برای خودم مکانی را که درآن قرار داشتم، مجسم و فکر می‌کردم که چه شکلی دارد. بتدریج احساساتم غلیان کرد و چیزهایی مثل نفرت، گمگشتگی و این جور چیزها به ذهنم آمد.
داستان فیلم یک خاطره در ناخودآگاه جمعی فلسطینیان به حساب می‌آید؟
تمام کسانی که زیر فشار زندگی می‌کنند و این احساس را دارند که تحت کنترل هستند و میل به یادآوری تجربیاتی دارند که از سر گذرانده‌اند. این نکته در ذهنم بود و پایه و اساس داستان فیلم را شکل داد.
شخصیت‌های اصلی داستان فیلم را قربانی می‌دانید؟
آنها قربانی نیستند، بازماندگان هستند. هیچ یک از بازیگران نمی‌خواستند دوباره قربانی باشند و نقش یک قربانی را بازی کنند. به همین دلیل بود که ایفای نقش زندانیان را به دست بازیگران حرفه‌ای سپردم. آنها می‌دانستند که باید نقش‌هایشان را چگونه بازی کنند تا طبیعی و منطقی به نظر برسد.
با توجه به تلخ بودن مضمون فیلم، کار ساخت آن راحت بود؟
می‌دانستم که خلق آن شرایط سخت و تلخ زندان و بازجویی کار ساده و راحتی نیست. حتی برای خودم که زمانی زندانی بودم و تمام آن اتفاقات را از سر گذرانده بودم، بازگشت به آن دوران و اتفاقات کار راحتی نبود. چند بار در طول فیلمبرداری گریه‌ام گرفت. دوباره خشمگین شدم. همه ما از یک زاویه و منظر تازه، آن تجربیات را دوباره تجربه کردیم. در طول زمان فیلمبرداری و حتی قبل از آن، مشاوره‌های زیادی با چند روانپزشک داشتم. با هر تجربه‌ای که داشته باشید - از تصادف اتومبیل گرفته تا زندان یا مرگ یکی از وابستگان- شما با دو گزینه طرف هستید. یا با آن کنار می‌آیید یا انکارش می‌کنید. باورم این است انکار هم حتی می‌تواند نوعی از راه‌حل موقت باشد. انگار که می‌خواهید درباره‌اش فکر نکنید، اما باورم این است که شبح این شوک و ضربه، همچنان در درون شما اقامت کرده و رهایتان نمی‌کند. برای همین، بیان کردن این موضوع می‌تواند بهترین راه باشد. آدم را راحت و آسوده می‌کند.
کاراکترهای زندانی داستان تنها، فقط مبارزه سیاسی نمی‌کنند، طراحی می‌کنند و شعر می‌سرایند و آواز هم می‌خوانند.
می‌دانید، اسرائیلی‌ها نه تنها سرزمین ما، که روح و ذهنمان را هم اشغال کرده‌اند. آنها همه چیز را اشغال کرده‌اند. در دوران ما، این بدترین و سخت‌ترین نوع اشغال است. فکر نمی‌کنم هنر بتواند سرزمین ما را آزاد کند، اما فکر می‌کنم و امیدوارم بتواند روح و ذهنمان را آزاد کند و اجازه دهد آزاد و رها فکر کنیم. باورم این است به مجرد این‌که احساس آزادی کنیم، می‌توانیم آزاد باشیم و به آزادی رسیده‌ایم.
فلسطین و اسکار
سینمای فلسطین تا به حال دو بار نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی سال شده است. «اینک بهشت» و «عمر» که هر دو آثاری از هانی ابو اسد هستند، در سال‌های 2006 و 2014 به دور نهایی و اصلی رقابت‌ها راه پیدا کردند. فلسطین امسال مستند «شکار روح» را به اسکار فرستاده است. صاحب‌نظران پیش‌بینی موفقیت مشابهی برای این درام پرتنش اجتماعی می‌کنند. سال قبل نمایش فیلم در چند جشنواره معتبر و درجه یک بین‌المللی، موفقیت‌های زیادی نصیب سازندگانش کرد.
فیلمساز ناشناس؟
برای بسیاری از دوستداران جدی سینما و هنر غیرمتعارف، رائد عندونی نام چندان آشنایی نیست. دلیل هم دارد. او با شکار روح دومین ساخته سینمایی‌اش را ارائه می‌دهد. ضمن این‌که مستند‌ساز است و فیلم‌های مستند مثل سینمای داستانی و قصه‌گو، معمولا چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند. عندونی در اولین ساخته‌اش «مرا فیکس کن» هم، به دنبال خاطرات جمعی فلسطینی‌ها از زندگی در سرزمین‌های اشغالی است. این مستند سال 2009 اکران عمومی شد و توجهات زیادی را به خود جلب کرد. عندونی تهیه‌کننده سه مستند ضد‌اسرائیلی دیگر هم بوده است.
کیکاووس زیاری
جام‌جم
نظر شما