نخستوزیر احتمالی عراق کیست؟
توافق شکننده روی عبدالمهدی
صاحبخبر - آفتاب یزد- گروه سیاسی: عادل عبدالمهدی با مقبولیت ۹۵ درصدی و بدون هیچ اعتراضی از طرف نهادهای با نفود، از بیشترین بخت برای برعهده گرفتن سمت نخست وزیری عراق برخوردار است و انتخاب او به این سمت تقریبا قطعی شده است. این نام اکنون قرار است جای نام حیدر العبادی را بگیرد؛ نامی که در این روزها نام پر دردسری بود برای عراق. آشوبهای خیابانی و نارضایتی عمومی کار را برای العبادی بسیار دشوار کرده بود. هرچند او کسی است که در برابر داعش ایستاد و تمامیت ارضی عراق را حفظ کرد اما دست روزگار به گونهای رقم خورد که شرایط بغرنج مالی و اقتصادی در این کشور سبب شد مردم همیشه در معرض جنگ و بمب و ترور را به خیابانها بیاورد و علیه او بشوراند. آنها خواستار کناره گیری العبادی از قدرت بودند و بعد از پیام غیر تلویحی مراجع به وی مبنی بر عدم کاندیداتوری دوباره اش، نخست وزیر (شاید دیگر بتوان گفت سابق عراق) از نامزدی دوباره در عراق صرفنظر کرد و اکنون راه برای به روی کار آمدن عادل عبدالمهدی باز شده است. این در حالی است که محمد الحلبوسی سنی هم به عنوان رئیس جدید پارلمان این کشور برگزیده شده، این موضوع به این معنا است که احزاب سیاسی در عراق به یک توافق نسبی در این زمینه با یکدیگر دست پیدا کردهاند. عبدالمهدی از مقامات مجلس اعلای اسلامی عراق و معاون دبیرکل کنونی این سازمان است. ناگفته نماند که وی یکی از کاندیداهای تصدی پست نخستوزیری پس از انتخابات مجلس نمایندگان عراق ۲۰۰۵ به شمار میرفت که در رایگیری داخلی «ائتلاف ملی عراق» با یک رای مغلوب نوری مالکی شد. او زمانی هم از اعضای حزب کمونیست عراق بود، اما چند سال بعد هم به عقاید اسلام گرایانه آشنا شد و ایران بعد از انقلاب را دنبال میکرد. > عبدالمهدی کیست؟ ناظم دباغ نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران، درباره المهدی به آفتاب یزد میگوید: «عبدالمهدی یک سیاستمدار و شخصیت معروف و برجسته در میان گروههای مختلف سیاسی است، شاید یکی از گزینههایی که برای نخست وزیری به ذهنم بیاید عبدالمهدی باشد.البته تا زمانی که توافق نهایی در این زمینه نشود نمیتوان درباره چنین موضوعی نظر داد.»وی ادامه میدهد: «عبدالمهدی یک متخصص اقتصادی است که در پاریس فارغ التحصیل شده و در اکثر فعالیتهای سیاسی نیز حضور داشت، همواره نیز تلاشش آن بوده تا روابط بسیار مطلوبی با گروههای مختلف سیاسی در عراق برقرار کند. در تشکیل حکومت عراق جدید بعد از فروپاشی صدام حسین تا حدی نقش ایفا کرد. او در زمانی که وزیر نفت و وزیر امور دارایی و مالیه بود موفق عمل کرد و وارد حواشی نیز نشد.»از ناظم دباغ درباره گرایشات او که میپرسیم اظهار میکند: « عبدالمهدی بیشتر نزدیک به آیتالله حکیم محسوب میشود، بعد ازآن اما با همه گروههای سیاسی در تعامل بود.»این کارشناس اظهار کرد: «نظر او به عنوان یک سیاستمدارعراقی راجع به گروههای مختلف میتواند مطلوب باشد. »ناظم دباغ پیرامون این موضوع که عبدالمهدی تا چه میزان قادر خواهد بود عراق و ایران را به یکدیگر نزدیک کند اظهار میکند: «عبدالمهدی کسی است که اعتقاد و ایمانش مشخص است و میتواند روابط مثبتی هم با ایران داشته باشد.»محمد باقر حکیم دیگر کارشناس مسائل عراق نیز با تاکید بر اینکه همیشه نخست وزیر عراق بر اساس توافقات سیاسی احزاب به خصوص شیعیان انتخاب شده است، به ایسنا میگوید : البته در این زمینه نظر مثبت مرجعیت نیز مهم و تاثیرگذار است. همان طور که پیش از این اشاره شد در حال حاضر اسم آقای عادل عبدالمهدی بیشتر از سایر کاندیداها مطرح است ولی باید صبر کرد و دیگر گزینهها را نیز مورد بررسی قرار داد.این کارشناس مسائل عراق همچنین در مورد تصمیم حیدر عبادی مبنی بر کاندیدا نشدن مجدد جهت تصدی پست نخستوزیری این کشور خاطرنشان کرد: به نظر میرسد آقای عبادی در این زمینه بسیار هوشمندانه عمل کرد چرا که در جامعه سنتی عراق به خصوص شیعیان نظر مرجعیت از اهمیت بالایی برخوردار است. احزاب سیاسی نیز تلاش میکنند که برای جلب نظر مردم به موضع آیتالله سیستانی توجه کنند. و العبادی هم با علم به موضع سیستانی کناره گیری کرده است. > عبدالمهدی و دیدار معنادار با سیستانی در همین رابطه علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل به آفتاب یزد میگوید: «عبدالمهدی به سراغ آیت الله سیستانی رفته و نشان داده که دارای تمایلات دینی است و علاقهای به مرجعیت دینی نیز دارد.»از بیگدلی اما وقتی پیرامون رابطه این عراقی با ایران میپرسیم پاسخ میدهد :«او هیچ وقت به دنبال نفوذ پذیری از ایران نبوده و باید رئیس مجلس که اگرچه سنی است را بیشتر از نخست وزیر نزدیک به ایران دانست. به نظر میرسد در نهایت عبدالمهدی نیز راه حیدر العبادی را طی کند، یادمان نرفته حیدر العبادی نیز در ماهها و حتی سال نخست همین وابستگی را نسبت به ایران داشت، کشورمان خیلی تلاش کرد ایشان را به نخست وزیری برساند، اما وقتی این کار صورت گرفت او رفته رفته از ایران فاصله گرفت بنابراین تصور نمیکنم عبدالمهدی در ارتباط با تعیین نخست وزیر از حق انتخاب و نفوذ پذیری بالایی برخوردار باشد. اگرچه او شیعه است و به سراغ آیت الله سیستانی نیز رفته است.» این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که انتخاب این فرد تا چه میزان میتواند جو کنونی عراق را آرام کند، میگوید: «من فکر نمیکنم جو عراق آرام شود، سوابق نشان داده که عراق اصولا یک جامعه نا آرام است و جامعهای است که امکان وحدت در آن بسیار بسیار محدود است، از سویی در وجود عبدالمهدی آن قاطعیت جدی وجود ندارد و به نظر میآید عبدالمهدی نیز کسی نیست که بتواند انتظارات دلخواه همه گروهها را به یکاندازه بر آورده کند.»بیگدلی با بیان اینکه وفاق صورت گرفته بر سر عبدالمهدی به دلیل فشار منطقهای و بین المللی شکل گرفته است اظهار میکند: « فشار آمریکا، عربستان و ایران روی نهادهای قدرت در عراق، باعث شد چنین اتحادی شکل بگیرد اما این وفاق وفاقی نیست که بتواند دوام پیدا کند و با وصله و پینه به هم دوخته شده است، به نظر میآید توافق روی وی بسیار شکننده است بنابراین اتحاد موجود نمیتواند زیاد دوام بیاورد و احتمالا طی یکی دوماه آینده شاهد نا آرامیهای پنهان در وضعیت عراق خواهیم بود.» وی درباره اینکه با انتخاب عبدالمهدی آیا باید ایران خوشحال باشد یا نه، میگوید: «ایران خوشحال است. اما نه به معنای خوشحالیای که در زمان نوری المالکی یا اوایل العبادی داشت. ولی در شرایط فعلی ایران میداند که رقبای دیگری مانند عربستان و آمریکا دارد.به هر حال عراق قرارداد امنیتی با آمریکا امضا کرده است. به نظر میرسد عبدالمهدی تا حدی بتواند دو طرف را خوشحال کند. اما در کل با توجه به عمق مسائل اقتصادی و سیاسی در عراق اتحاد و تعادل موجود روی او شکننده است.»او ادامه میدهد: «عبدالمهدی، گزینه صدرصد مطلوب ایران نیست گزینه صدرصد عربستان و آمریکا نیز نیست.»بیگدلی اظهار میکند: « از سویی حشد الشعبی نیز وی را انتخاب کرده است. اما بحث این است که آیا عامری (رئیس سابق حشد الشعبی) راه دیگری به غیر از این داشته است ؟اگر این انتخاب از سوی ناچاری نبود آن وقت میتوانستیم با ضرس قاطع بگوییم عبدالمهدی گزینه تماما ایرانی است.»اگرچه امروز عبدالمهدی تنها گزینه مطلوب در عراق با توجه به شرایط بحرانی فعلی به شمار میآید اما میتوان از شواهد امر به این نتیجه رسید که اوضاع در عراق آنقدر پیچیده هست که نتوان با تغییراتی اینچنین در انتظار اتفاقات ویژه در آن بود. با این حال عبدالمهدی از گزینههایی است که گروههای نزدیک به ایران به او امیدوارند، این در حالی است که ظاهرا آمریکا و عربستان نیز به او چشم بستهاند.∎
نظر شما