وقتي موج مشکلات دلار به موسيقي مي‌رسد
صاحب‌خبر - چالش اول: بودجه بودجه‌ي جشنواره در يکي دو سال گذشته، حدود دو ميليارد تومان بوده است (يک ميليارد و 800 ميليون تومان). اين بودجه، علاوه بر اعتباري بوده که اسپانسرها در اختيار جشنواره قرار مي‌دادند و همچنين فروش بليت‌هاي جشنواره که صرف کارهاي اجرايي (از پول سالن تا دستمزد هنرمندان و غيره) مي‌شده است. مي‌توان سي‌ويکمين جشنواره‌ي موسيقي فجر را تنها جشنواره‌اي در اين سال‌ها دانست که بخش خصوصي در برگزاري آن مشارکت بسيار زيادي داشت و مبالغ زيادي اسپانسر و بيلبورد تبليغاتي در اختيار آن قرار گرفت. امسال اما اگرچه بودجه با کاهش همراه نشده، تاکنون مبلغ کمي از اين اعتبار تأمين شده است. همين مسأله، عقد قراردادها -به‌خصوص با هنرمندان خارجي و همچنين چهره‌هاي شناخته‌شده‌ي موسيقي ايران- را با دشواري همراه مي‌کند. اين چالش زماني مهم‌تر مي‌شود که بدانيم «حميدرضا نوربخش» در زمان رياست‌اش بر جشنواره، دستمزد گروه‌هاي شركت‌كننده را تا حد قابل‌توجهي افزايش داد. از سوي ديگر، در حالي تکيه‌ي اصلي جشنواره‌ي امسال به بودجه‌ي دولتي است که علي مرادخاني (معاون پيشين امور هنري) بارها از لزوم واگذاري جشنواره‌ها به بخش خصوصي سخن گفته بود. چالش دوم: شوراي هنري رئيس سي‌وچهارمين جشنواره‌ي موسيقي فجر، علي ترابي (مديرکل دفتر موسيقي)، دبير علمي‌اش دكتر شاهين فرهت و دبير اجرايي آن، شهرام صارمي است. اما تصميم‌گيري‌هاي جشنواره محدود به اين سه نفر نمي‌شود و شورايي ٤ نفره نيز -كه هيچ‌جا نامي از آنها برده نمي‌شود- در تصميم‌گيري‌هاي اين رويداد صاحب رأي هستند و مدت‌ها است كه جلسات خود را به‌طور غيرعلني برگزار مي‌كنند و مديران جشنواره هرگز نامي از آنها نمي‌برند. اما اين افراد چه کساني هستند؟ هنرمنداني چون ماني جعفرزاده، رامين صديقي، كيوان فرزين و چند نفر ديگر. کساني که در سال‌هاي اخير به عنوان منتقدين اصلي خانه موسيقي شده‌اند و اعتراضات گسترده‌اي به نحوه برگزاري جشنواره در سه سال اخير داشته‌اند. ترابي در همان نشست خبري درباره اين تيم و وظايفش گفت: «تمايل ندارم شوراي انتخاب دبير جشنواره موسيقي فجر را معرفي کنم. به هر ترتيب در شوراي انتخاب دبير، به صورت مکتوب با سه دانشگاه و سه نهاد موسيقي نامه‌نگاري کرده و نمايندگاني را درخواست کرديم تا در کنار سه هنرمند موسيقي کشورمان حضور داشته و دبير جشنواره را انتخاب کنند. در اين حوزه، گزينه‌هاي مختلفي بررسي و دو گزينه به معاون هنري وزير فرهنگ و ارشاد معرفي شد و در نهايت هم آقاي فرهت به عنوان دبير انتخاب شد.» چالش سوم: بخش بين‌الملل «شاهين فرهت» پس از مذاکراتي، سرانجام با رامين صديقي به عنوان مدير بخش بين‌الملل به توافق رسيد. او اما هفته گذشته در گفت‌وگو با «موسيقي ما» اعلام کرد که به دلايلي، از اين سمت کناره گرفته و هنوز هم کسي به عنوان جانشين او معرفي نشده است. از آنجا که قرارداد گروه‌هاي خارجي معمولاً بايد از چندين ماه قبل بسته شود، مسئولان جشنواره گريزي جز کمک گرفتن از رايزن‌هاي فرهنگي سفارت‌خانه‌ها ندارند و بدين ترتيب، ممکن است بخش بين‌الملل جشنواره امسال، بخش پر و پيماني نباشد. در اين بخش مي‌تواند دو چالش بسيار بزرگ پيش روي برگزارکنندگان جشنواره باشد؛ يکي مسأله کمبود وقت براي مذاکره با گروه‌هاي خارجي و ديگري مسأله ارز. دو مسأله‌اي که به اندازه کافي براي برگزاري چنين رويداد بزرگي ترسناک‌اند. با رفتن «صديقي» و مدت کوتاه باقي‌مانده به جشنواره (حدود ٣ ماه)، مديران اين رويداد براي بخش بين‌الملل با چالش بزرگي مواجه‌اند و با گزينه‌هاي مختلفي براي تصدي اين سمت مذاکره کرده‌اند؛ از اردوان جعفريان گرفته تا ديگراني که پيش از اين نيز در اين بخش فعاليت کرده‌اند. اما فعلاً همه اين افراد از پذيرفتن اين مسئوليت شانه خالي کرده‌اند. چالش چهارم: گروه‌هاي داخلي در حالي که شاهين فرهت در نخستين نشست خبري جشنواره سي‌وچهارم از اهداف‌اش براي حمايت از جوانان مستعد ايراني در اين دوره از جشنواره و گلايه‌هايش نسبت به بي‌توجهي به گروه‌ها و جوانان داخلي در سال‌هاي اخير اين رويداد سخن گفت، حضور گروه‌هاي داخلي نيز چالش‌هاي مخصوص خودش را دارد. در اين زمينه شنيده مي‌شود مديران جشنواره در بدو امر تصميم گرفته بودند، هنرمنداني كه در سه دوره‌ي گذشته در جشنواره حضور داشته‌اند را به اين رويداد دعوت نكنند كه پس از مدتي از اين تصميم منصرف شدند. از سوي ديگر، چالش بزرگي که در دو سه دهه اخير پيش روي مديران جشنواره بوده، اين است که غالب هنرمندان بزرگ تحت هيچ شرايطي حاضر به اجرا در جشنواره فجر نيستند و در تمام اين سال‌ها، غيبت بزرگاني چون محمدرضا شجريان، شهرام ناظري، حسين عليزاده، کيهان کلهر، پرويز مشکاتيان، همايون شجريان و... همواره به چشم آمده است. اما مشکلات اين بخش تنها محدود به همين موانع نيست. گروه‌هاي ديگري هستند که به خاطر نزديکي به برگزارکنندگان سه دوره اخير در جشنواره امسال شرکت نمي‌کنند و برخي گروه‌ها هم -در دوره‌هاي اخير- توقعات مالي بزرگي برايشان به وجود آمده و به همين خاطر، قيد اجرا در جشنواره امسال با مبالغ پايين‌تر را مي‌زنند. هرچند که هرگز شفافيتي در خصوص مبالغ دريافتي هنرمندان وجود نداشته است. ترابي در اين باره در نشست خبري جشنواره گفت: «ما نمي‌توانيم مبلغ دستمزد هنرمندان را به‌طور شفاف بيان کنيم؛ زيرا بسياري از گروه‌ها و هنرمنداني که در جشنواره با ما همکاري مي‌کنند، مبالغي بسيار پايين‌تر از مبلغي که در بخش خصوصي مي‌گيرند را از ما دريافت خواهند کرد و اگر ما آن مبالغ را اعلام کنيم، بر درآمد آنها در بيرون از جشنواره تأثير منفي خواهد گذاشت و دوست نداريم به اين ترتيب به بخش مالي هنرمندان ضربه بخورد.» حال با توجه به چالش‌هاي پيش رو -که احتمالاً مسأله ارز و دلار يکي از مهم‌ترين آنها خواهد بود- بايد ديد مديران سي‌وچهارمين جشنواره موسيقي فجر، چگونه اين موانع را از سر راه برمي‌دارند و مهم‌ترين رويداد موسيقايي سال با چه شرايطي برگزار خواهد شد.∎
نظر شما