تابستان امسال دونالد ترامپ و روسیه موضوع اصلی مذاکرات سیاسی درجهان بودند. ولی طی یک هفته گذشته شرکت‌های فناوری توانستند جای آنها را بگیرند و نام خود را در اخبار مهم سیاسی مطرح کنند. اگرچه پس از انتقادات شدید واشنگتن به سردمداران فناوری در اواخر سال گذشته این عرصه مورد توجه کارشناسان سیاسی قرار گرفت، ولی در چند ماه گذشته خبر مهمی در مورد آنها منتشر نشد. کاخ سفید اواخر سال قبل بر اساس شواهد به‌دست آمده اعلام کرده بود که روسیه با استفاده از حساب‌های کاربری جعلی در شبکه‌های اجتماعی تأثیر قابل ملاحظه بر رأی‌دهندگان امریکایی گذاشته و نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ این کشور را به‌کلی تغییر داده است.
در همین راستا «دونالد ترامپ» هفته گذشته با انتشار یک توئیت فعالیت گوگل، این غول اینترنتی جهان راکه به‌عنوان بزرگترین رسانه خبری دره سیلیکون هم محسوب می‌شود زیر سؤال برد. در توئیت رئیس جمهوری امریکا نوشته شده بود: «نتایج جست‌وجوهای گوگل برای عبارت «اخبار ترامپ» نشان می‌دهد که این سایت فقط برای نمایش یا انتشار مطالب رسانه‌های جعلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، آنها در مورد من و دیگران «تقلب» کردند و بنابراین تقریباً همه اخبار و اطلاعات منتشر شده در آن «بد» بوده است.» ترامپ در ادامه ادعا کرده که گوگل صدای حزب جمهوری خواه امریکا را سانسور کرده و در عوض فضای مناسب‌تری برای انتشار اخبار حزب دموکرات فراهم کرده است.
روزنامه گاردین روز گذشته در پی انتشار توئیت ترامپ گزارش داد این هفته مدیران ارشد سه شرکت بزرگ گوگل، فیس‌بوک و توئیتر در مجلس سنای امریکا گرد هم می‌آیند تا در مورد تأثیرات خود بر طرز فکر رأی‌دهندگان و تغییر نتایج انتخابات ۲۰۱۶ ریاست جمهوری امریکا پاسخ دهند.
حمله توئیتی به غول‌های فناوری
اگرچه از زمان انتخابات امریکا نزدیک به دو سال می‌گذرد و ترامپ به‌عنوان رئیس جمهوری این کشور سکان کاخ سفید را در دست دارد، ولی او هم‌اکنون به این نتیجه رسیده است که باید برای انتخابات قبلی فعالیت شرکت‌های بزرگ فناوری را زیر سؤال ببرد. البته انتقاد او به توئیت مذکور ختم نشد.
تنها یک روز پس از انتشار توئیت یاد شده ترامپ یک مطلب دیگر را به اشتراک گذاشت و این بار بجز گوگل، توئیتر و فیس‌بوک را هم مورد خطاب قرار داد و فعالیت آنها در مقابل حزب جمهوریخواه امریکا را «ناعادلانه» خواند. او در این مطلب نوشت: «من فکر می‌کنم گوگل، توئیتر و فیس‌بوک در مقابل محافظه‌کاران و جمهوریخواهان بسیار ناعادلانه برخورد می‌کنند. من فکر می‌کنم این مسأله بسیار جدی است، زیرا آنها در واقع تلاش می‌کنند صدای بخش بزرگی از امریکا را ساکت کنند، البته این افراد تمایلی به سکوت ندارند و این کار درست و عادلانه نیست چرا که این اقدام می‌تواند برخلاف قانون صورت گرفته باشد، که باید آن را بررسی کنیم. تنها چیزی که ما در این زمینه می‌خواهیم عدالت است.»
البته صحبت‌های ترامپ در این روزها بی‌دلیل نیست. زیرا بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته قرار است مدیران ارشد سه شرکت مذکور تحت نظارت امنیتی شدید در یک جلسه ویژه در واشنگتن دور هم جمع شوند. این جلسه می‌تواند پشت پرده صحبت‌های ترامپ را نشان دهد که چطور او بعد از دو سال برای نخستین بار فعالیت سیاسی این شرکت‌ها را زیر سؤال برده است.
انتقاد به عرصه فناوری
بیشترین انتقاداتی که شرکت‌های بزرگ فناوری را تاکنون مورد هدف قرار داد از سوی حزب چپ امریکا بوده است و با این توضیح می‌توان نتیجه گرفت که روس‌ها توانستند در سال ۲۰۱۶ میلادی از طریق روبات‌ها و حساب‌های کاربری جعلی شعارهای تبعیض‌آمیز را گسترش دهند و روی نتایج انتخابات ریاست جمهوری امریکا تأثیر بگذارند. علاوه بر این، روس‌ها به تشویش اذهان عمومی، انتشار اطلاعات شخصی کاربران و ایجاد یک قطب انحصاری برای انحراف اقتصاد امریکا از مسیر تعیین شده هم متهم شدند.
ولی هم‌اکنون به نظر می‌رسد که رئیس جمهوری امریکا این مسأله را فراموش کرده است و در عوض شرکت‌های بزرگ فناوری با مشکل سیاسی مواجه شده‌اند. این بار صدای حزب راست امریکا بیشتر به گوش می‌رسد و بر اساس آن جمهوریخواهان با تعصب بیشتر مخالفت خود را در مقابل محافظه‌کاران اعلام می‌کنند.
ترامپ هم‌اکنون این فرضیه را مطرح کرده است که شرکت‌های بزرگ فناوری علاوه بر اثرگذاری روی نتایج انتخابات باعث شده‌اند روابط میان جمهوریخواهان و محافظه‌کاران امریکایی کمرنگ بشود و آنها باید این هفته در واشنگتن گرد هم بیایند و از خود دفاع کنند. این اتفاق در حالی صورت می‌گیرد که «مارک زاکربرگ» مدیرعامل فیس‌بوک چندی پیش آمادگی کامل خود را برای مواجه شدن با قانون اساسی امریکا اعلام کرد و البته از سوی برخی مراکز قضایی گفته شد او و شرکتش باید با جزئیات بیشتر و دقیق‌تر مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند تا مشخص شود از اطلاعات شخصی کاربران چگونه سوءاستفاده کرده‌اند.
«فرانکلین فوئر» نویسنده کتاب «جهان بدون ذهن: تهدید وجودی شرکت‌های فناوری بزرگ» در این خصوص گفت: «راه حل نهایی برای محدود کردن قدرت شرکت‌های بزرگ فناوری این است که فضایی فراهم شود تا شرکت‌های رقیب هم بتوانند با تلاش بیشتر در این عرصه حضور داشته باشند. زیرا مسأله اصلی این است که ما در سراسر جهان تنها دو یا سه شرکت بزرگ فناوری در اختیار داریم که حتی در عرصه سیاسی هم تصمیم‌گیری می‌کنند.» او در ادامه همچنین گفت: «در عرصه جهانی تنها دو یا سه شرکت وجود دارد که افکار عمومی را به سمت اهداف خود هدایت می‌کنند. این توان به قدری زیاد است که اجازه حضور به شرکت‌های کوچک‌تر را نمی‌دهد.»
«شریل سندبِرگ» مدیر عملیاتی فیس‌بوک و «جک دوروسی» مدیرعامل توئیتر به همراه یکی از مدیران ارشد شرکت گوگل که هنوز نام او فاش نشده است این هفته در کنگره امریکا حضور می یابند تا به کمیته اطلاعاتی سنا در مورد تأثیرات احتمالی روسیه بر انتخابات ریاست جمهوری و نحوه فعالیت آنها از طریق پلتفرم‌های اینترنتی برای تغییر فکر رأی‌دهندگان پاسخ دهند. قرار است دوروسی عصر همان روز بار دیگر برای پاسخگویی حاضر شود تا کمیته انرژی و بازرگانی مجلس سنا در مورد الگوریتم‌های نظارت بر محتوا در این شبکه اجتماعی از او سؤال کند.
«گرِگ والدن» از بزرگترین اعضای حزب جمهوریخواه امریکا که در کمیته مجلس هم حضور دارد تا این افراد را مورد بازجویی قرار دهد توضیح داد که می‌خواهد در مورد الگوریتم‌های پیچیده و تاریک این شرکت‌های بزرگ فناوری شفاف‌سازی کند و بخصوص در مورد توئیتر بدون هرگونه تعصب سیاسی این مسأله را نمایان کند که شبکه اجتماعی مذکور چگونه روی کاربران تأثیر گذاشته است.
ترامپ با انتشار توئیت‌های متوالی این هفته فضا را آماده کرد تا شرکت‌های فناوری یک نگرانی کاملاً جدی را پیش روی خود ببینند و با حملات سیاسی جدید مواجه شوند.
میثم لطفی
∎
نظر شما