صاحب‌خبر - هادی حق شناس: بنادر کشور قابل واگذاری نیستندآفتاب یزد- گروه اقتصادی: طی دو روز گذشته، خبری در فضای مجازی بارها بازنشر شد و انتقادات بسیاری توسط کاربران به آن وارد گردید. عنوان این خبر «توسعه بندر چابهار تا یک ماه آینده به هند واگذار می‌شود» بود. بر این اساس، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی کشورمان گفت، ایران طی یک ماه آینده به موجب یک قرارداد موقت توسعه بندر استراتژیک چابهار را به یک شرکت هندی خواهد سپرد. وی که به هند سفر کرده گفت، ما آماده ایم تا بهره برداری بندر چابهار را در قالب یک موافقتنامه موقت که قبلا با یک بندر هندی برای مدت یک سال و نیم داشته ایم، به شرکت هندی واگذار کنیم. آخوندی پس از ملاقات با همتای هندی خود گفت: «ما قبلا یک گام رو به جلو برداشته ایم. ما باید یک کانال بانکی برای هند ایجاد کنیم که قبلا این کار را انجام داده ایم و خوشبختانه طرف هندی نیز به صورت رسمی این مسئله را پذیرفته است.» آخوندی همچنین گفت: «هند نیز یک کانال بانکی ایجاد کرده که به تایید بانک مرکزی ایران رسیده است. طرف هندی در بندر چابهار سرمایه گذاری کرده و ما اکنون به سمت بهره برداری از بندر چابهار پیش می‌رویم. تحویل بندر به شرکت هندی در طی یک ماه آینده انجام خواهد گرفت. ما همه کارها را انجام داده ایم.» وزیر راه و شهرسازی ایران با توجه به تاثیر تحریم‌های آمریکا بر تجارت نفت، ابراز امیدواری کرد که راهی برای ادامه فروش نفت ایران به هند پیدا شود. وی با بیان اینکه تحریم‌ها فروش نفت ایران به هند را متوقف نخواهد کرد افزود: «طبیعتا این مسئله بر تجارت میان دو کشور تاثیر خواهد گذاشت.» اما این اظهارات آخوندی، برای برخی از مردم ناخوشایند به نظر رسید و تا لحظه نگارش این گزارش، نظرات نقدگونه‌ای نسبت به آن وارد می‌شود. برخی معتقدند که با توجه به مطرح شدن تجارت نفتی میان ایران و هند، از بندر چابهار به عنوان ابزاری جهت تداوم این تجارت استفاده شده است و اجرایی شدن واگذاری این بندر مهم به هند از ماه آینده به موضوع بازگشت تحریم‌ها و تلاش‌های دوجانبه هند و ایران برای امکان واردات نفت ایران توسط هند بی‌ارتباط نیست. در همین رابطه دولت هند در هفته جاری به شرکت‌های پالایشگاهی خود اجازه داد از نفتکش‌ها و بیمه‌های ایرانی برای واردات نفت استفاده کنند. پیش از این شرکت‌های پالایشگاه‌های هندی موظف بودند برای واردات نفت از نقتکش‌ها و بیمه‌های هندی استفاده کنند در غیر این صورت مجوز واردات به آنها داده نمی‌شد. اکنون باید دید که بندر چابهار تا چه حد و حدودی در اختیار طرف هندی قرار خواهد گرفت و آیا این موضوع لطمه‌ای به تمامیت ارضی کشورمان وارد خواهد کرد یا خیر؟ > اهمیت بندر چابهارچابهار یکی از شهرهای جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان و تنها بندر اقیانوسی کشورمان است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد. لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی است. بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آب‌های آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما (در خلیج چابهار) و ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.بندر چابهار همچنین می‌تواند موجب تسهیل دسترسی هند به کشورهای آسیای میانه و افغانستان شود و با توجه به استقرار چین در بندر گوادر پاکستان، که در فاصله 80 کیلومتری بندر چابهار قرار دارد، موجب موازنه قوا میان هند و چین در این منطقه خواهد شد. فاز نخست بندر چابهار ایران در دسامبر 2017 با حضور حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به بهره برداری رسید و یک مسیر استراتژیک جدید میان ایران، هند و افغانستان ایجاد کرد.> آغاز همکاری ایران و هند در چابهارلازم به ذکر است که خبر واگذاری بندر چابهار به هندی‌ها از دو سال پیش مطرح شد و شهریورماه ۱۳۹۵ اکبر ترکان، مشاور وقت حسن روحانی و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران اعلام کرد، اداره بندر چابهار برای مدت معینی و مطابق با فرمولی به هندی‌ها واگذار شده است. ترکان گفته بود که توافق نامه واگذاری این بندر با شرایط و مدت تعیین شده در سفر وزیر کشتیرانی هند به تهران با وزیر راه و شهرسازی ایران به امضاء رسیده است.پس از آن قرارداد همکاری میان ایران و هند برای مدیریت و توسعه بندر چابهار پس از دیدار تاریخی روسای بلندپایه دو کشور به دعوت ناندرا مودی، نخست وزیر هند از حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در ماه مه سال ۲۰۱۶ میلادی صورت گرفت. نخست وزیر هند در این دیدار وعده داد که در بندر شهید بهشتی چابهار ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خواهد کرد. پس از ملاقات مودی و روحانی، بیانیه مطبوعاتی مشترکی منتشر شد که بند پنجم و ششم آن در خصوص فاز یک بندر چابهار و امضای قرارداد موقت عملیاتی شدن طرح توسعه این بندر بود. هند همچنین اعلام آمادگی کرد که برای بهره برداری کامل از ظرفیت چابهار و اتصال آن به افغانستان و آسیای مرکزی، از توسعه خط آهن زاهدان- چابهار حمایت کند. در بیانیه مشترک طرفین آمده بود که شرکت "ایرکن هند" و شرکت "ساخت و توسعه زیربناهای جمهوری اسلامی" در حال مذاکره برای تعیین گزینه‌های تامین مالی و چارچوب زمانی پروژه هستند.از سوی دیگر باید گفت، شکی نیست که چابهار برای هندوستان اهمیتی سوق‌الجیشی دارد و نقطه اتصال این قدرت نوظهور اقتصادی با بازارهای هدفش در کشورهای آسیای میانه و در مراحل بعد هم با شرق اروپا و منطقه قفقاز است.هرچند هند برای اتصال به بازارهایش در آسیای میانه و قفقاز، از بنادر پاکستان هم می‌تواند استفاده کند اما چابهار چه به لحاظ سیاسی و چه به لحاظ اقتصادی از بنادر پاکستان برای هند باصرفه‌تر و مطمئن‌تر است. بنابراین اهمیت ژئوپلوتیکی و جغرافیایی بندر چابهار ایران موجب شده است که هند برای توسعه و مدیریت این منطقه آزاد تجاری سرمایه گذاری‌های هنگفتی کرده و با ایران در این خصوص همکاری کند.> فقط پیمانکاری تخلیه و بارگیری چابهاربه هند واگذار می‌شوددر عین حال، مسئله‌ای که اکنون پس از تصمیم اخیر وزارت راه و شهرسازی بیش از هر چیز مطرح است، احتمال از دست دادن یکی از بنادر مهم کشورمان است. جهت بررسی ابعاد این مسئله حساس و حائز اهمیت با‌هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی و معاون سازمان بنادر گفت‌وگو کردیم. حق‌شناس در این راستا به آفتاب یزد گفت: «بندر چابهار مثل همه بنادر ایران دارای پیمانکار تخلیه و بارگیری است. ما 25 اپراتور تخلیه و بارگیری در بنادر شمال و جنوب کشورداریم. قرار است انتخاب پیمانکار تخلیه و بارگیری فقط یک ترمینال از بندر چابهار برعهده یک شرکت هندی قرار گیرد و این شرکت با تجهیزات و هزینه خودش ملزومات تخلیه و بارگیری را فراهم کند.»> بنادر کشور قابل واگذاری نیستمعاون سازمان بنادر افزود: «به عبارت ساده‌تر، بندر واگذار نشده، بلکه پیمانکاری تخلیه و بارگیری به اعتبار اینکه تجهیزات متعلق به شرکت هندی است واگذار شده است. در این راستا ارسال بار از هند به چابهار و افغانستان یا از کشورهای دیگر به افغانستان ولی توسط هند انجام خواهد گرفت یا بار هند از افغانستان به چابهار و هند خواهد رفت و این تعریف صورت مسئله است.» حق‌شناس تاکید کرد: «این مسئله اصلا و ابدا ارتباطی با واگذاری بندر چابهار ندارد. ما طبق هیچ قانونی، هیچ بندری را نمی‌توانیم به هیچ کشور خارجی واگذار کنیم. چون موج شکن، اسکله و... زیرساخت‌های یک کشور هستند. واگذاری بندرچابهار مانند این است که بگوییم فرودگاه مهرآباد به یک شرکت خارجی واگذار شد. چنین چیزی محال است، چون زیرساخت قابل واگذاری نیست. همچنین زمین قابل واگذاری نیست، هر چند بهره‌برداری از زمین قابل واگذاری است.»از منظر برخی ناظران، توسعه همکاری ایران و هند در منطقه چابهار ارتباط مستقیم به همکاری این کشور در حوزه نفت دارد. در واقع به عقیده این کارشناسان، این همکاری می‌تواند موجب شود که هند بیشتر در مقابل تهدیدها و فشارهای آمریکا برای عدم خرید نفت ایران مقاومت کند.∎​