صاحب‌خبر - به گزارش ایرنا، در بسیاری از صنایع مهم و پیشرفته دنیا واحد تحقیق و توسعه بخش کلیدی و مهم و غیرقابل انکار به شمار می رود که بدون فعالیت آن، ترسیم چشم انداز و دستیابی به اهداف تعیین شده غیرممکن است.
واحدهای تحقیق و توسعه یا همان (R&D)نقش مهمی در خلق محصولات جدید صنعتی، کاهش هزینه های تولید و ارتقای بهره وری و افزایش سهم بازار دارد که به نظر می رسد به این نقش در صنایع داخلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
به منظور بررسی این موضوع میزگردی با حضور حمیدرضا خانپور مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان قزوین، علی محمد زمانی رییس خانه صنعت و معدن استان قزوین، علیرضا گرامی رییس انجمن تحقیق و توسعه استان قزوین و استاد دانشگاه و علیرضا خاکپور رییس دانشگاه مهرام و فعال حوزه صنعت برگزار شد.

** مشکلات تحقیق و توسعه در صنایع به وضع ارتباط صنعت با دانشگاه بازمی گردد
حمیدرضا خانپور ، مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی قزوین در این میزگرد گفت: برای تقویت تحقیق و توسعه در صنایع باید به حال وضعیت ارتباط بین صنعت با دانشگاه فکر و چاره اساسی بشود.
وی با بیان اینکه در این حوزه مسایل پیچیده و حل نشده ای باقی مانده است، اظهار داشت: ارتباط صنعت و دانشگاه در ذات خود موضوعی خوب و ضروری است ولی باید نگاه کنیم که دانشگاه های ما چه خروجی داشته اند.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی قزوین گفت: بعضی صنعتگران سوابق بدی در این زمینه دارند و ارتباط آنها با دانشگاه ها خروجی مطلوب و فایده بخشی برای آنان به همراه نداشته است که این موضوع موجب بدبینی و بی اعتمادی آنان به موضوع ارتباط بین صنعت با دانشگاه شده است البته این مساله در همه موارد صادق نیست.
خانپور با بیان اینکه ما با بیشتر دانشگاه های استان تفاهم نامه همکاری منعقد کرده ایم و به استفاده از ظرفیت مراکز علمی برای کمک به صنایع اعتقاد داریم، اظهار داشت: با این وجود این ارتباط باید دوسویه باشد و صنعت و دانشگاه به یکدیگر نفع برسانند در غیر این صورت این رابطه دوام و قوام لازم و کافی را نخواهد داشت.
این مسئول میزان واحدهای تحقیق و توسعه فعال و قوی در کارخانجات مستفر در شهرک ها و نواحی صنعتی استان قزوین را 20 مورد دانست و گفت: اذعان داریم که این رقم نسبت به حجم صنایع مستقر در شهرک ها و نواحی صنعتی قابل توجه نیست.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی قزوین با بیان اینکه امروز بدون توجه به تحقیق و توسعه فعالیت در حوزه صنعت بسیار دشوار و یا حتی غیرممکن است، اظهار داشت: در دهه 80 موقعیتی پیش آمد که بسیاری در حوزه صنعت سرمایه گذاری کردند اما در این حوزه کاربلد و متخصص نبودند و در ادامه فعالیت خود بدلیل بی توجهی به تحقیق و توسعه دچار مشکلات زیادی شدند.
خانپور با بیان اینکه برخلاف دهه های قبل امروز در شرکت شهرک های صنعتی زمین را تنها به سرمایه گذارانی که از اهلیت لازم برخوردار باشند واگذار می کنیم، ادامه داد: اما امروزه اهلیت سرمایه گذاران مورد بررسی قرار داده می شود و با ارایه دوره های مشاوره به وی در خصوص سرمایه گذاری اش و چشم انداز پیش رو آگاهی می دهیم.
** تحقیق و توسعه اولویت صنعتگران نیست
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی قزوین گفت: اتخاذ سیاست های مناسب در حوزه تولید نیز می تواند موجب تقویت بخش تحقیق و توسعه در صنایع شود چرا که اگر این سیاست ها متناسب و صحیح نباشد صنعتگر دچار دردسر شده و موضوع تحقیق و توسعه در اولویت کارهای وی قرار نمی گیرد که امروز متاسفانه این گونه است.
این مسئول گفت: باید سیاست هایی وضع شود که شرکت های دانش بنیان و واحدهای هایتک بتوانند بدون دغدغه مسایل اقتصادی و ارزی در خدمت تولید بوده و برای صنعت کشور چشم انداز ترسیم کنند.
خانپور اظهار داشت: تصمیمات خلق الساعه و ناگهانی مشکلات زیادی را به صنعتگران وارد می سازد و آنها را از پیگیری امور تحقیقاتی خود باز می دارد و باعث می شود آنها نسبت به این حوزه که نیازمند برنامه ریزی بلند مدت است کم توجه باشند و بر برنامه های موقت و کوتاه مدت تمرکز کنند.

** نبود اقتصاد دانش محور دلیل کم توجهی به تحقیق و توسعه در صنعت
علی محمد زمانی رییس خانه صنعت و معدن استان قزوین در این میزگرد گفت: تحقیق و توسعه از مباحث مهم در حوزه صنعت به شمار می رود که در کشور ما برخلاف کشورهای صنعتی و توسعه یافته مورد غفلت قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: در این حوزه صنعتگران بدنبال دستیابی و خلق محصولات جدید با استفاده از طراحی و خلاقیت مبتنی بر علم و دانش هستند و یا بدنبال توسعه محصولات تولیدی موجود و ارتقای کیفی و تنوع آن هستند که البته در حوزه بهره وری و کاهش هزینه ها و افزایش سهم بازار موثر خواهد بود.
رییس خانه صنعت و معدن استان قزوین گفت: بحث تحقیق و توسعه امروز اهداف بلندتری از موضوعات طرح شده دارد و در پی دستیابی به بازار بلند مدت و توسعه پایدار است و اگر بررسی کنیم می بینیم که واحدهای تولیدی دارای (D&R) به معنای واقعی خود به مراتب در پیاده سازی اهداف شان نسبت به دیگر واحدها موفق تر هستند.
وی با بیان اینکه ما تحقیق و توسعه در صنایع را به داشتن یک آزمایشگاه که بعضا غیرفعال نیز است خلاصه و محدود کرده ایم، اظهار داشت: در دنیا توجه به این بخش همه برنامه ها و اهداف و چشم اندازهای تولید یک محصول را دربرمی گیرد.
زمانی با بیان اینکه یکی از دلایل مهم کم توجهی به حوزه تحقیق و توسعه در صنایع داخلی این است که اقتصاد ما دانش محور نیست و از علم برای تولید، توزیع و به کارگیری روش های فناورانه در صنعت خود کمتر استفاده می کنیم و بیشتر مقلد و مونتاژ کار هستیم.

** صنعت داخلی گرفتار خودتحریمی است
رییس خانه صنعت و معدن قزوین با بیان اینکه در عرض یک هفته چندین تصمیم متناقض برای صنعت کشور گرفته می شود که صدمات جبران ناپذیری را به پیکره تولید وارد می کند که باید از آن به عنوان خودتحریمی یاد کنیم، اظهار داشت: به عنوان نمونه صنعتگری را سراغ داریم که با پیش بینی مسایل آینده و وضع تحریم ها، مواد اولیه و ماشین آلات خود را با دریافت تسهیلات بانکی از خارج از کشور خریداری کرده است.
وی ادامه داد: اکنون ماشین آلات و مواد اولیه مورد نیاز این صنعتگر در گمرک است و اجازه ترخیص ندارد زیرا از او طلب مابه التفاوت نرخ ارز را می کنند که او نیز قادر به تامین این هزینه نیست بنابراین هنوز نتوانسته واحد خود را راه اندازی کرده و به تولید برسد و کارگران کارخانه نیز معطل هستند که باید از این وضعیت به عنوان خودتحریمی یاد کرد.
زمانی با بیان اینکه تا شاهد اصلاح ساختارهای اقتصادی کشور نباشیم نباید انتظار بهبود در شاخص هایی چون تحقیق و توسعه در صنعت را داشته باشیم، اظهار داشت: تا هنگامی که صنعتگر ما باید برای مسایل پیش پا افتاده روزها و ساعتها وقتش را در ادارات صرف کند و گرفتار مسایل ریز و درشتی که بواسطه تصمیمات اشتباه مدیران به او و مجموعه اش تحمیل شده، دیگر وقت و انرژی از او برای اینکه به موضوع تحقیق و توسعه بپردازد، باقی نمی ماند.
رییس خانه صنعت و معدن استان قزوین گفت: وقتی یک صنعتگر برای دریافت مجوزی ساده 17 ماه دوندگی می کند انتظاری از او برای اینکه بخش تحقیق و توسعه خود را فعال کند باقی نمی ماند چرا که او آنقدر دغدغه ذهنی دارد که به این حوزه اصلا فکر نمی کند.
زمانی اظهار داشت: اگر دولت فضای کسب و کار در کشور را بهبود ببخشد آن وقت به صورت خودکار شاهد تقویت تحقیق و توسعه در واحدهای صنعتی نیز خواهیم بود چرا که از حجم گرفتاری های صنعتگران کاسته می شود و وقت و انرژی آنها برای پرداختن به موضوعاتی چون تحقیق و توسعه بیشتر می شود.

** صنایع داخلی، تحقیق و توسعه را به چشم هزینه می بینند
علیرضا خاکپور رییس دانشگاه مهرام و فعال و محقق حوزه صنعت نیز در این میزگرد گفت: توجه به تحقیق و توسعه لازمه موفقیت در حوزه صنعت است که البته در صنایع داخلی کمتر به آن پرداخته می شود و صنعتگران ما برخلاف همتایان خود در کشورهای توسعه یافته به نوعی حوصله پرداختن به این موضوع را ندارند.
وی اظهار داشت: اگر برنامه های صنعتگران ما طی 6 ماه جواب ندهند سریع آنرا تغییر می دهند در صورتی که در واحدهای خارجی سالها زمان و وقت صرف می شود تا یک هدف به نتیجه و موفقیت دست یابد.
این استاد دانشگاه گفت: صنایع ما متاسفانه پرداختن به حوزه تحقیق و توسعه را هزینه می بینند در صورتی که فعالیت در این بخش جز سرمایه گذاری کار دیگری نیست و موفقیت یک واحد تولیدی را در دراز مدت تضمین می کند.
خاکپور با بیان اینکه صنایع اگر بدنبال نوآوری نباشند از قافله رقابت عقب می مانند، اظهار داشت: صرف هزینه در حوزه منابع انسانی و تحقیق و توسعه می تواند موجب تحول و دگرگونی مثبت در بخش های مختلف صنعت شود که صنایع پیشرفته خارجی به خوبی به این موضوع واقف بوده و آنرا در دستور کار قرار داده اند.
وی با بیان اینکه شرکت های خارجی برای فعال کردن بخش تحقیق و توسعه خود به سراغ بهترین دانشجویان می روند و آنها را به خدمت می گیرند که چنین رویه ای در صنایع داخلی ما باب نیست، افزود: هنوز در حوزه پیوند صنعت با دانشگاه دچار ضعف های اساسی هستیم و صنعتگران ما باوری به فواید این ارتباط در حوزه کاری خود ندارد.
خاکپور با بیان اینکه با بیان اینکه صنعتگران انتظار دارند مسئولان واحدهای تحقیق و توسعه واحدها در کمتر از 6 ماه طرحی معجزه گر به آنها ارایه دهند که این تحقق پذیر نیست، اظهار داشت: بدلیل شرایط اقتصادی و نوسانات حوزه بازار و همچنین با توجه به شرایط فرهنگی کشور و عادت ما ایرانیان متاسفانه در حوزه کاری بدنبال زود به نتیجه رسیدن هستیم و از صبر و حوصله زیادی برخوردار نیستیم.
وی اظهار داشت: متاسفانه شرایط مناسبی برای فعالیت نخبگان و پژوهشگران خود فراهم نکرده ایم و اگر افرادی نیز در حوزه های مختلف از جمله صنعت در حال تحقیق هستند بدنبال مهاجرت هستند.

**کم توجهی به تحقیق و توسعه ناشی از مشکلات فرهنگی است
این استاد دانشگاه، کم توحهی به تحقیق و توسعه و باور نداشتن به تاثیر آن در حوزه های مختلف از جمله صنعت را ناشی از مشکلات فرهنگی دانست و اظهار داشت: هنوز در جامعه ما این باور که می توان از راه تحقیق و توسعه با یک برنامه ریزی بلند مدت در خیلی از کارها به موفقیت دست یافت، وجود ندارد.
خاکپور خاطرنشان کرد: رسیدن به نتایج و اهداف مورد نظر از محل تحقیق و توسعه نیازمند صرف وقت، حوصله و برنامه ریزی است و کار مقطعی و عجله با این حوزه در منافات است.

** یافته های تحقیقاتی در صنایع بها داده نمی شوند
علیرضا گرامی رییس انجمن تحقیق و توسعه استان قزوین نیز در این میزگرد با بیان اینکه به یافته های تحقیقاتی حوزه صنعت که حاصل سالها زحمات و تلاش های مطالعاتی و پژوهشی چندان بهایی داده نمی شود، اظهار داشت: تنها نمونه کوچکی از این مساله در همین استان قزوین مطالعات انجام شده بر روی استفاده مجدد از ضایعات (گل کربنات کلسیم) کارخانجات قند است که بدون عملیاتی شدن و مورد استفاده قرار گرفتن رها شده است.
وی با بیان اینکه موانع زیادی بر سر راه فعالان حوزه تحقیق و توسعه وجود دارد که گاه برخی از آنها عجیب و باورنکردنی هستند، اظهار داشت: به عنوان نمونه برای انجام یک طرح تحقیقاتی و نهایی کردن چندی پیش نیازمند 200 لیتر گازوئیل بودم که با در دست داشتن مدارک لازم برای دریافت آن مراجعه کردم اما این سوخت را در اختیار من ندادند و گفتند که می توانی آنها را از بازار قاچاق تهیه کنی بنابراین می بینید که برای انجام یک کار به این سادگی نیز یک محقق باید چه مصائبی را تحمل کند.
گرامی در بخش دیگری از صحبت های خود با بیان اینکه در حوزه تحقیق و توسعه نباید کورکورانه و تقلیدی عمل کنیم و مثلا خود را با کشور آلمان مقایسه کنیم، اظهار داشت: هر کشور و جامعه ای برنامه های خود در حوزه های مختلف از جمله صنعت را باید با اقتضائات و شرایط و توانمندی های خود تطبیق دهد.
وی با بیان اینکه در حوزه تحقیقاتی مقلد بوده ایم و این موضوع در بعضی حوزه ها منجر به ناامیدی و ناکارآمدی شده است، اظهار داشت: یک دوره با هزینه های سنگین مراکز رشد و پارک های علم و فناوری را در هر استان و هر شهر تاسیس کردیم در حالی که امروز خیلی از آنها از تامین هزینه های اولیه خود ناتوان هستند.
رییس انجمن تحقیق و توسعه استان قزوین گفت: در دوره بعد به سراغ شرکت های دانش بنیان رفتیم که حرکت بعدی نبود اما موفقیت در این ایده نیز نیازمند یک برنامه ریزی دقیق و طولانی مدت هست که از آن بی بهره هستیم.
گرامی با بیان اینکه کشورمان در حوزه تحقیقات پایه ای بسیار قوی است و حرف های زیادی برای گفتن دارد،افزود: اما در تبدیل این تحقیقات به تولید و ثروت دچار ضعف های اساسی هستیم که بخش زیادی از این موضوع ناشی از مشکلات فرهنگی و سیاست های نادرست است.
وی با بیان اینکه خیلی از افراد صاحب نظر در حوزه تحقیق و توسعه اهل این حوزه و یا به قول معروف اینکاره نیستند، اظهار داشت: مثلا وقتی یک مدیر کارخانه از کارش کنار گذاشته می شود برای اینکه از او دلجویی شود و یک کار شیک نیز داشته باشد به وی عنوان مدیریت واحد تحقیق و توسعه می دهیم.

**صنعت و دانشگاه به یکدیگر اعتماد ندارند
گرامی با بیان اینکه متاسفانه صنعت و دانشگاه در کشور ما به یکدیگر اعتماد ندارند، اظهار داشت: در این عرصه برقراری حاکمیت معنوی و اعتمادسازی به منظور اینکه زحمات محققان و پژوهشگران به باد نرود مهم است چرا که طرح خیلی از پژوهشگران توسط افراد صاحب سرمایه ممکن است مورد سرقت قرار گیرد و کاری نیز از دست وی برنیاید.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به تعیین اولویت های پژوهشی استان قزوین، گفت: متاسفانه دستگاه ها برای دریافت اعتبارات پژوهشی خود به سراغ این اولویت ها رفته و به شکل ناقص و پرخطا و بدون کاربرد آنها را دنبال می کنند و این فرصت را از افراد صلاحیت دار در این حوزه می گیرند و به این ترتیب طرح های پژوهشی از جمله در بخش صنعت ابتر باقی می ماند.
رییس انجمن تحقیق و توسعه استان قزوین افزود: پیشنهاد می شود برای ارتقای وضع تحقیق و توسعه طرح های انجام شده توسط دستگاه ها معرفی شوند تا وقت و هزینه برای تحقیق دوباره آنها صورت نگیرد.
گرامی همچنین بر استفاده از توان علمی محققان ایرانی خارج از کشور تاکید کرد و گفت: برای استفاده از این ظرفیت باید راه باز باشد چون خیلی از آنان عشق خدمت به میهن شان را دارند اما گاهی با ایجاد محدودیت های بی مورد اجازه بهره گیری علمی از این افراد پیدا نمی شود که نمونه آنرا خودم بارها شاهد بوده ام.
وی با بیان اینکه واحدهای تولیدی بدنبال افراد تحصیل کرده ای هستند که بتوانند آنها را به اهدافشان نزدیک کنند، اظهار داشت: خروجی دانشگاه ها بدلیل وابستگی آنها به منابع مالی و تلاش برای درآمدزایی بیشتر دچار ضعف شده است به گونه ای که اگر سال های قبل در یک کلاس 2 یا سه دانشجوی دکترا حضور داشتند امروز 30 تا 40 نفر در آن کلاس حضور می یابند که بدون شک در کیفیت تحصیلی تاثیر گذار خواهد بود.
گرامی در پایان گفت: دولت باید مشوق هایی را به منظور ترغیب بخش های محتلف از جمله صنعت به تحقیق و توسعه فراهم کند چرا که از این رهگذر می توان به پیشرفت های قابل توجهی دست یافت که نتایج آن به طور مستقیم در رشد و توسعه کشور قابل حس و لمس است.
3013/6012
انتهای پیام ∎​