به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، روز نهم ذیحجه روز عرفه است؛ روزی که زائران سپیده دم راهی عرفات میشوند تا در جوی مملو از ایمان، خشوع و خضوع استغفار میکنند و ارکان اصلی حج را بجا میآورند.
عرفات جمع عرفه به معنای شناخت است و از آنجا که آن مکان وادی شناخت و معرفت خدا و نفس و خود است، «عرفات» نام گرفته است.
زائران در روز نهم ذیحجه، روز عرفه، آداب و رسوم و مناسک حج را بجا میآورند و خود را برای دیگر اعمال این ایام آماده میکنند.
روز عرفه سفرههای جود و احسان خداوندی برای بندگان گسترانیده میشود و در روایت آمده است که حضرت امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را که از مردم کمک میخواست شنید، و به او فرمود: وای بر تو آیا از غیر خدا سوال میکنی در این روز و حال آن که امید میرود در این روز برای بچههای در شکم که فضل خدا شامل آنها شود و سعید شوند...
پس در این روز در زیر آسمان روند و اعتراف و اقرار کنند نزد حق تعالی به گناهان خود تا سعادتمند شوند به ثواب عرفات و گناهانشان آمرزیده و مشغول شوند به اعمال و ادعیه عرفه که از حجج طاهره علیهم السلام روایت شده است.
عرفات کجاست
صحرای عرفات در ۲۱ کیلومتری شمال مکه واقع شده و تپه کوچکی است که حدود ۲۵۰ متر از سطح دریا بالاتر و کوهها آن را احاطه کردهاند.
در این روز حجاج بیت الله الحرام استغفار میکنند و پاک از هر گناه میشوند، همچون کودکی که تازه زاده شده است. در این روز صدای دعا و انابه بنده به درگاه احدیت قطع نمیشود و استغاثه بنده از پروردگارش تا عرش میرود.
زائران پس از ادای نماز ظهر و عصر در عرفات مانند سنت پیامبر اکرم (ص) رو به قبله ایستاده، تا زمان غروب خورشید این حالت را حفظ، به دعا خوانی خود ادامه میدهند و به تفکر و تأمل در اعمال خود میپردازند و توبه و انابه سر میدهند.
آنها پس از وقوف در عرفات از طلوع خورشید تا غروب، به سوی مزدلفه برای شب زنده داری میروند و در آنجا بیتوته میکنند و به عبادت و راز و نیاز میپردازند. آنها نماز مغرب و عشاء را در مزدلفه بجا میآورند و تا صبح فردا (عید قربان) شب زندهداری میکنند و به دعا و مناجات میپردازند.
عرفه یکی از زمانهای مورد توجه نزد خداوند است که درهای رحمت را به روی مردم باز میکند.
عرفات نیز از سرزمینهایی است که در آن، خداوند به آن برکت داده و خصائص زیادی را داراست.
عرفات سرزمینی است که در آن گناه نمیشود و آنجا معبد تمام انبیا، اولیا، اوصیا، متقین و اصفیا بوده است. بیابانی صاف و هموار در شمال مکه و در دامنه کوهی به نام (جبل الرحمه).
عرفات مکانی است که حضرت آدم علیه السلام اعتراف به گناه و تقصیر خود کرد و مورد مغفرت خداوند قرار گرفت. به همین جهت «عرفات» نامیده شد.
تمام انبیا و پیامبران در این مکان مشمول عنایت حق تعالی شده و اظهار بندگی نمودهاند و همچنین امام حسین (ع) در حالیکه با جمعی از بستگان و یارانش به این مکان رسیدند، به درگاه خداوند تضرع و زاری کردند.
از دعاهای مشهور این روز دعای حضرت سید الشهداء (ع) امام حسین (ع) است.
بشر و بشیر پسران غالب اسدی (در تنقیحالمقال آمده است که: شیخ (ره) او را از اصحاب امام حسین و امام سجاد ـ علیهالسلام) دانسته روایت کردهاند که روز عرفه در عرفات در خدمت آن حضرت بودیم، پس از خیمه بیرون آمدند با گروهی از اهل بیت و فرزندان و شیعیان با نهایت تذلل و خشوع رو به سوی کعبه دعای عرفه را زمزمه فرمودند.
آداب روز عرفه
اگر حاجی در ساعاتی از روز نهم ذیحجه که «الحج عرفه» است در آن ساعات، آن مکان را درک نکند، حج او تمام نیست و باید سال دیگر قضای آن را بجا آورد.
کاروان عظیم حج بعد ازظهر از مکه مکرمه حرکت میکند درحالیکه سرها برهنه و تنها از لباسهایی معمولی و همیشگی عاری گشته است و هر یک دو قطعه پارچه سفید پوشیده با نظمی متین و برنامهای الهام بخش و آهنگی شورانگیز از نغمه آسمانی «لبّیک اللهم لبّیک لبّیک لا شریک لک لبّیک انّ الحمد و النّعمه لک والملک لا شریک لک لبّیک» که این ذکر آسمانی، تمام شهر مکه را فرا میگیرد و حرکت میکنند و مقارن زوال ظهر روز نهم همه در صحرای عرفات جمع میشوند.
فضیلت شب عرفه و زیارت امام حسین علیه السلام در این شب
درباره شب عرفه روایت شده است که دعای خیر در آن مستجاب و کسی که در آن به فرمانبرداری خداوند مشغول باشد، پاداش صد و هفتاد سال عبادت را خدای متعال به او عطا فرماید. زیارت امام حسین (ع) در این شب مستحب است.
رفتن به عرفات و یا کربلا، بهترین مکانها برای استجابت دعا در روز عرفه است.
اهمیت دعا در این روز به اندازهای است که روزه این روز را برای کسی که روزه باعث ضعف او هنگام دعا شود، ممنوع کردهاند.
پاداش زیارت امام حسین (ع) در روز عرفه به اندازهای است که از امام صادق (ع) روایت شده: «خداوند متعال برای زائرین قبر حسینی قبل از اهل عرفات (حجاج) جلوه کرده، حوائجهای آنان را برآورده، گناهانشان را بخشیده و آنان را به خواستههایشان میرساند و آنگاه نزد اهل عرفات آمده و با آنان نیز اینگونه رفتار میکند.»
حجاج شامگاه روز عرفه و شب دهم ذی الحجه، پس از ادای فریضه مغرب کوچ میکنند؛ «فاذا افضتم مِن عرفاتٍ فاذکروا الله عند المشعرِالحرامِ؛ «پس هنگامی که از عرفات بازگشتید، در مشعرالحرام به ذکر خدا بپردازید.»
برخی از اعمال شب و روز عرفه
۱. احیا و نماز و عبادت در شب عرفه
۲. دعا در شب عرفه (که گفته شده است مستجاب میشود)
۳. زیارت امام حسین (ع) در شب عرفه.
۴. غسل.
۵. روزه روز عرفه
۶. قرائت دعای عرفه امام حسین (ع) (که بهتر است بعد از نماز عصر باشد).
۷. قرائت دعای عرفه امام سجاد (ع) (که در صحیفه سجادیه موجود است).
۸. زیارت امام حسین (ع) در روز عرفه.
۹. زیارت حضرت اباالفضل العباس (س) در روز عرفه.
۱۰. اعتراف و اقرار به گناهان.
۱۱. دو رکعت نماز که در رکعت اوّل بعد از حمد، سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره کافرون خوانده میشود. سپس چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید (این نماز در واقع همان نماز حضرت امیرالمؤمنین (ع) است).
فضیلت روزه گرفتن در روز عرفه
بدون شک روزه روز عرفه ثواب زیادی دارد.
رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ در این باره میفرماید:
«(ثواب) آن را نزد الله اینگونه احتساب میکنم که کفاره گناهان سال قبل و سال بعدش باشد». (رواه مسلم)
فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام در روز عرفه
درخصوص زیارت امام حسین ـ علیهالسلام ـ که مقابل هزار حجّ و هزار عمره و هزار جهاد بلکه بالاتر است و احادیث در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسی توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه زیاده و مقدّم است.
اعمال و دعای زیبای عرفه به طور مبسوط در مفاتیح الجنان آمده است.
منابع:
۱. زاد المعاد، صفحه ۲۵۶ تا ۲۵۸.
۲. خصال، جلد ۲، صفحه ۵۱۷، حدیث ۴.
۳. زاد المعاد، صفحه ۳۳۰.
۴. مصباح کفعمی، صفحه ۶۶۱.
۵. مصباح المتهجّد، صفحه ۷۱۵.
۶. بحارالانوار، جلد ۹۸، صفحه ۸۶، حدیث ۸.
۷. اقبال، صفحه ۳۳۲.
نظر شما