مجتبی شاهمرادی، مدیر نشر آرما در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره اینکه برای ترویج کتابخوانی چه باید کرد، گفت: گاهی اوقات کارهایی از سر خیرخواهی انجام می‌شود، اما نتیجه‌اش این است که کتابفروشی تعطیل می‌شود، ناشر و نویسنده هم رانتی می‌شود و کل چرخه نشر به هم می‌خورد. در این چرخه ناشر، نویسنده، پخش کننده کتاب و ... هستند که باید در گردش باشند و کار انجام دهند و امور را پیش ببرند، اگر این چرخه با هم پیش برود یک اتفاق خوب در حوزه کتاب می‌افتد.
وی افزود: متأسفانه در بسیاری از موارد دخالت عوامل دیگر سبب می‌شود این چرخه خوب کار نکند، مثلاً کاغذ یارانه‌ای داده می‌شود و یا کتاب‌هایی خریداری می‌شود و بر روی یک کتاب زوم کرده و سبب پرفروش شدن آن می‌شود، در این صورت همه کتابفروش‌ها و پخش کننده‌های کتاب حذف می‌شوند؛ از این رو نکته اصلی این است که اگر به ایده و نکته‌ای می‌رسیم همه چرخه را با هم ببینیم و جوری باشد که چرخه اعم از نویسند، ناشر، کتابفروشی، پخش‌کننده و ... با هم به بازی گرفته شوند.
شاهمرادی در ادامه تصریح کرد: در نهایت همه این کارها به منظور ترویج مطالعه و کتابخوانی انجام می‌شود، اما علت اصلی کتاب نخواندن مردم قیمت کتاب نیست و این یک آدرس کاملاً غلط است؛ چرا که افرادی که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، پفک و چیپس و .... را ترک نمی‌کنند، اما کتاب را ترک می‌کنند و کتاب جزو اولویت آنها قرار نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: کتاب خواندن یک نیاز است و مخاطب باید احساس کند که کتاب خواندن و مطالعه چیزی بر وی می‌افزاید و متأسفانه این حس نیاز را ایجاد نکرده‌ایم و ارزشی به این موضوع قائل نبودیم؛ از این رو این‌گونه نیست که مردم به دلیل مسائل اقتصادی کتاب را نشناسند و در واقع کتاب جزئی از زندگی ما نشده است. به نظرم کتاب خواندن مانند مسواک زدن است و اگر کسی مسواک زدن برایش عادت باشد، بعید است که با ضعف اقتصادی مسواک و خمیر دندان نخرد. اما برخی این عادت را ندارند و به جای هزینه مسواک، هزینه‌های چند برابری را برای مراجعه به دندانپزشک می‌دهند؛ از این رو این عادت نشده و تنبلی هست.
مدیر نشر آرما در ادامه عنوان کرد: کتابخوانی نیز همین است که اگر مطالعه به صورت روزانه بخشی از زندگی شما شد، سرانه مطالعه هم بالا می‌رود افراد معمولاً در بدترین شرایط اقتصادی هم گوشی موبایل دارند، جوانان ما از طبقات مختلف گوشی هوشمند دارند، از این رو دلیل مطالعه نکردن وضعیت بد اقتصادی نیست و شاید بتوان آن را یک علت ثانویه تلقی کرد.
وی با اشاره به راهکارهای ترویج مطالعه و کتابخوانی بیان کرد: چرا در همه جای دنیا کتابخانه‌ها برخلاف کشورمان رونق دارد. در کشور ما اگر قیمت کتاب را با کشورهای دیگر مقایسه کنید، بسیار پایین و ارزان است. در دنیا وقتی کسی نمی‌تواند کتاب خریداری کند، در کتابخانه به دنبال آن می‌رود و به همین دلیل خدمات کتابخانه‌ای در آن کشورها رونق دارد و از استاندارد بالاتری برخوردار است و کتابخانه‌ها محل رجوع است.
شاهمرادی با اشاره به نهادهای مؤثر در امر ترویج وقف اثر و ترویج کتابخوانی گفت: تمام این مسائل مربوط به فرهنگ عمومی است که این هم چیزی نیست که از دست ناشر، نویسنده، پخش‌کننده، کتابفروش و ... برآید. یک بخش این مسائل حاکمیتی است که باید برای آن یک برنامه ریشه‌دار و عمیق وجود داشته باشد. در حوزه‌های مختلف از آموزش پایه، رویدادهای مختلف، ارزش‌گذاری کار نویسنده، ناشر و ... را ببینید. در همه دنیا فرهنگ بخشی است که یارانه دریافت می‌کند و حمایت می‌شود که بتواند حفظ شود و در پروسه و برنامه 30 ساله به استانداردهای حداقل می‌رسد و واقعیت این است که ما چنین برنامه‌ریزی نداریم.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا وقف یک کتاب از سوی نویسنده و ناشر می‌تواند به ترویج کتابخوانی کمک کند، اظهار کرد: اگر بخواهم چیزی را وقف کنم و کاری انجام دهیم باید در این زمینه رونق کتابخانه‌ها باشد. حتی اگر وقف برای تبلیغات انجام شود و یا به افرادی پول دهیم تا کتاب بخرند و تجربه خرید کتاب را داشته باشند، نیز خوب است. همچنین وقف می‌تواند در حوزه آموزش خرید کتاب باشد؛ چرا که مردم مهارت خرید کتاب، انتخاب و مطالعه آن را ندارند، در حالی که جزو نیازهای معمولی است و اگر هزاران عنوان کتاب خرید کنید و رایگان در اختیار مردم قرار دهید و هزاران کتابخانه بسازید. به شما قول می‌دهم چون چرخه را کامل ندیدید و چون از پایه کار نکردید، آمار مطالعه را افزایش نخواهید داد. اتفاقی که تا به حال افتاده، این است که در رابطه با وقف چه در بخش خصوصی و چه دولتی هزینه‌هایی شده، اما چندان توفیقی نداشتیم.
مدیر نشر آرما در پایان یادآور شد: ترویج فرهنگ کتابخوانی یک کار همگانی است و همه مسئولیم، اما نکته جدی‌تر حاکمیت است و نقش تربیتی هم دارد و این موضوع ریشه دینی، عقلی و عرفی دارد. این همه ناشر دولتی در کشور داریم و این همه کتاب‌های بد هم نشر می‌دهند، البته در این میان ناشران خوبی هم وجود دارند و این را نفی نمی‌کنم، اما در هیچ جای دنیا کار دولت نشر کتاب نیست و باید بخش خصوصی این کار را انجام دهد؛ از این رو اقداماتی که از سوی دولت انجام می‌شود باید به قویتر شدن بخش خصوصی بینجامد نه اینکه رقیب آنها باشد.
انتهای پیام