به گزارش ایرنا، از عمر فضای مجازی در کشور ما زمان زیادی نمی گذرد اما در همین مدت فراگیری فضای مجازی موجب شده مردم از طریق تلفن های همراه و اینترنت، اطلاعات موردنظر خود را از طریق فضای مجازی دریافت کرده و برای خود صفحه ای شخصی در شبکه های اجتماعی داشته باشند.
گرچه مساله ظهور و تاثیر تکنولوژی و فضاهای مجازی در سایر کشورها نیز، مساله‌ای موثر در رابطه‌های بین فردی بوده است و این مشکل تنها محدود به جامعه ما نیست و علت آن نیز، تغییر فوق‌العاده سریعی است که در شیوه زندگی افراد اتفاق افتاده است.
در این فضا اما یک نفر روزی تصمیم به خواندن می‌گیرد، روزی دیگر ورزشکار می‌شود، روزی از دنیای هنر خداحافظی می‌کند و هفته بعد اثر جدیدی منتشر می‌کند و همه این‌ها به پشتوانه تعداد زیاد دنبال‌کنندگانی رخ می دهد که در صفحات مجازی دارند.
واکنش خشم‌آلود مردم نیز برای آن‌ها بی‌اهمیت است تا زمانی که به سپاه اینستاگرامی خود مفتخر هستند و با این حال نمی‌دانند که سیل هواداران آن‌ها، همه نیز هوادار نیستند و برخی از دنبال کردن، تنها قصد تمسخر دارند.
گستردگی و عمر کم فضای مجازی در کشورمان آنرا به تیغی دو لبه تبدیل کرده است. در یکسو برخی از این فضا برای کسب درآمد، اشاعه اندیشه و فرهنگ و فرهنگسازی و هشدار درباره بدرفتاری های اجتماعی استفاده کرده و گروهی نیز از این فضا برای رفع نیازهای سطحی و مباحث در گوشی و ایجاد حاشیه و خودنمایی به هر قیمتی استفاده می کنند.
در این بین اما عده‌ای به‌واسطه آنچه هنر می‌نامند موفق به جذب مخاطب شده‌اند. هنری که ذاتا در این افراد وجود دارد اما در ادامه به نوعی از ابتذال بیشتر نزدیک شده و حتی آثاری که منتشر کرده اند گاه اسباب خنده مردم بوده است.
دنبال‌کردن این افراد توسط مردم در فضای مجازی، دانلود فیلم ها و دست به دست چرخیدن آن، البته بیشتر به جو جامعه و شرایط سخت روانی و زندگی مردم برمی‌گردد که برای رهایی لحظه‌ای از این حالت‌ها، از هرآنچه جنبه طنز داشته باشد استقبال می‌کنند، به نوعی دیدن کلیپ‌های این افراد به زنگ تفریح مردم تبدیل شده است، در حالی که در نظر مردم افرادی با ظاهر آراسته، مبادی آداب و موقر همواره مورد تایید واقعی بوده اند.
در میان شبکه های اجتماعی مورداستفاده در کشورمان، اینستاگرام به دلیل انتشار تصویر و ویدیو، یکی از پرطرفدارترین شبکه های اجتماعی است و این رسانه به مثابه شهری بزرگ، هر روز آبستن اتفاقات مختلف است.
کل کل و قداره کشی مجازی و رونمایی از آخرین مدل مو و کلاهبرداری های مجازی، اشاعه سخنان سخیف و سطحی و مسائلی از این قبیل در این رسانه، در برابر اشاعه اندیشه و فرهنگسازی قرار گرفته است.
بررسی ها نشان می دهد طرفداران صفحاتی که محتوای فرهنگی، اندیشه ای و علمی دارد بسیار کمتر از صفحاتی است که در آن یک فرد درباره موضوعی سطحی مطلبی را منتشر می کند و این مهم می تواند دلیلی بر این مدعا باشد که هنوز کاربرد صحیح فضای مجازی برای بسیاری از مخاطبان ناشناخته است.
در این میان رصد شبانه فضای مجازی ازسوی خبرنگار ایرنا در لا به لای شبانه های شاخ های اینستاگرامی و حضور یک فوتبالیست در میان مباحثه های سطحی آنها دستمایه گزارشی در این باره شد.
گزارشی که شاید بیانگر میزان استفاده بهینه مخاطبان از فضای مجازی به معنای اخص شبکه اجتماعی اینستاگرام باشد.
ساعت 12 شب که می شود چراغ اغلب منازل خاموش است و شهر در سکوتی عمیق به سر می برد اما در پس این شهر به ظاهر تاریک، چراغ فضای مجازی روشن و بازار رد و بدل شدن کامنت و پست و آنلاین ها در اینستاگرام داغ داغ است.
اگر کمی به این منازل تاریک دقیق شوید در گوشه همین اتاق های تاریک، نور موبایل ها روی سقف ها دیده می شود؛ مانند نوری که در صحرایی بزرگ از پس ماهتابی که گهگاه زیر ابر پنهان می شود پرده تاریکی را کنار می زند.
فضای مجازی از نیمه شب تا صبح شاهد حضور افرادی در صفحات پربازدید است که برخی از آنان سال ها است یادشان رفته که شب ها می توانند بخوابند؛ افرادی که برخی از آنان با عناوین حقیقی و برخی با نام های مستعار در صفحات مختلف پرسه می زنند.
پرسه زدن افراد در ساعاتی از نیمه شب باعث شده برخی با اهداف مختلف دوربین موبایل خود را سمت خود بچرخانند و از گذر لنز با مخاطبان ارتباط برقرار و از گیر و دار همین مخاطبان برای خود اسم و رسمی دست و پا کنند.
فضای مجازی امروز به هر فرد این اجازه را می دهد که برای خود رسانه ای مجزا با تعداد مخاطبان مشخص داشته باشد؛ کاربرانی که آگاهانه یا از سر اهدافی همچون کسب شهرت و یا پول، مخاطبانی را به صفحات خود اضافه می کنند. درعین حال برخی کاربران نیز به هر مخاطبی اجازه دسترسی به مطالبی را که منتشر می کنند نداده و در این راه براساس شناخت از افراد، اجازه می دهند آنان وارد صفحه شخصی شان شوند.
تجربه این دو فضا ارتباط به تصمیم کاربر دارد. غرق شدن در انبوه مخاطبانی که می توانند درباره مطالب، تصاویر، ویدیوهای بارگذاری شده در صفحه مجازی نظر بدهند و یا قاعده مند کردن دسترسی افراد به این حیطه، انتخاب کاربر است و محتوایی که در دسترس این مخاطبان قرار می گیرد نیز به کاربر بازمی گردد.
در فضای مجازی از جمله اینستاگرام صفحات متعددی وجود دارد. از صفحات علاقه مندان به آفرود و حرکات نمایشی با ماشین در ایران و خارج بگیرید تا پیج های شخصی ادم های عجیب و غریب.
به این فهرست پیج اهالی هنر و افراد مشهور از جمله بازیکنان فوتبال، دابسمش ها، سازندگان کلیپ های جذاب را نیز اضافه کنید.
همچنین برخی از پیج ها نیز هستند که منتشرکننده مطالب و یا ویدئوهای مختلف هستند که اتفاقا بازدیدکنندگان بسیاری نیز دارند و از قضا این پیج ها با اهداف اقتصادی اداره می شوند.
از این صفحات که بگذریم، پیج هایی در اینستاگرام وجود دارد که متعلق به اصطلاحا شاخ های اینستاگرامی است که آمار و ارقام بازدیدکنندگان آنها نیز در نوع خوب جالب است. برخی از این صفحات 200 هزار، برخی 500 هزار و تعدادی نیز بیش از 1 میلیون بازدیدکننده دارند و هر مطلب این صفحات گاه 500 هزار بار دیده می شود و این حجم بازدید گاه 20 برابر یک برنامه تلویزیونی است.
محتوای این پیج ها اما در نوع خود جالب و بررسی برخی از آنها خالی از لطف نیست. به عنوان نمونه در یکی از پست های این صفحات، خانمی که در ظاهر اغلب بخش های صورت خود را عمل کرده درحال پختن غذاست و در حین آشپزی از مخاطبان پیجش دعوت می کند به یک پیج فروش سگ مراجعه کنند.
جالب آنکه این ویدیو بیش از 100 هزار بازدید داشته و بیش از 1500 نفر زمان گذاشته و زیر این پست نظرات خود را نوشتند.
بخش بزرگی از کامنت ها درباره ظاهر، عمل های زیبایی، وضعیت منزل، غذای صاحب این صفحه مجازی و بخشی نیز در راستای دفاع از وی است.
در این میان برخی نیز مستقیم و غیرمستقیم به پول هایی اشاره می کنند که این شخصیت از پیج خود درمی آورد. بخشی از نظرات نیز فحش و ناسزا است و از این نوع نظرها تقریبا در اغلب صفحات پربازدید دیده می شود.
یکی دیگر از این پیج ها مربوط به دختری است که قرار بوده با عمل های بسیار شبیه یکی از شخصیت های زن سینمای دنیا باشد و وی تحت تاثیر این توهم، در پیجش خود را خواهر خونی این بازیگر هالیوودی معرفی کرده!
اما نکته قابل تامل آنکه پست آخر وی که همخوانی فالش با یک موزیک پاپ است در کمتر از 3 ساعت 50 هزار بازدید داشته و نزدیک به 3 هزار نظر برای آن نوشته شده است. نظرهایی که اغلب طنز و البته مناسب افراد زیر 18 سال نیست.
اما برخی از این پیج ها مربوط به قداره کش های مجازی است. افرادی که در فضای مجازی برای یکدیگر گرد و خاک و پشت موبایل برای همدیگر عرض اندام می کنند.
نکته جالب آنکه در اغلب نظرات درج شده در این پیج ها فحش های رکیک به چشم می خورد و عرض اندام ها با فحاشی همراه است.
اما در جست وجوی ویدئوی مربوط به لایو یکی از این افراد آنچه بیشتر به چشم می آید ذوق زدگی و استفاده از ادبیات سخیف است که اتفاقا طرفداران بسیاری نیز دارد. سرخوشی این مرد از اینکه توسط آدم های زیادی دیده می شود به حدی می رسد که به قول خودش شروع به خارجی صحبت کردن می کند درحالی که سواد ندارد و وی زبان جدیدی را از خود به اسم گرجی و اسپانیایی ثبت می کند.
در فضای اینستاگرام کم نیستند صفحاتی که محملی برای عرض اندام و بزرگ کردن اراذلی شده که یا در درگیری های خیابانی کشته شده اند و یا در زندان به سر می برند و این صفحات به نمایشگاه خالکوبی و قمه کشی و کری خوانی تبدیل شده است.
اما لایو شاخ های اینستاگرامی هم در نوع خود دارای نکات قابل تاملی است. براساس مشاهدات خبرنگار ایرنا از لایو اینستاگرامی یکی از این پیج ها، دختر و پسر پرماجرای اینستاگرامی در ارتباطی زنده با یکدیگر و در حضور مجازی بیش از 1600 نفر با یکدیگر درباره بازگشتشان به رابطه صحبت می کردند و مخاطبان مجازی که آنان را دنبال می کردند برایشان نظراتی را می نگاشتند. افرادی با هویت حقیقی و مجازی میهمان گفت و گوی دو نفر بودند و در میان انبوه نظراتی که منتشر می شد این دو شاخ اینستاگرامی دائم نام یکی از فوتبالیست های مشهور را صدا می زدند و از وی بابت حضورش در این دیدار زنده اینترنتی تشکر می کردند.
نظراتی که بنام این فوتبالیست های مشهور و البته پرحاشیه این روزهای کشورمان منتشر می شد دیگر حاضران را به حاشیه برده و کمتر به نظرات آنان توجه می شد اما با این حال نظرات پیرامون صحبت های این دو شاخ اینستاگرامی ثانیه به ثانیه ارسال می شد.
در نهایت آقای فوتبالیست با ارسال این کامنت که کامنت های بد براتون مهم نباشه دوستتون دارم شب بخیر حدود ساعت 12نیمه شب از لایو اینستاگرامی خداحافظی کرد و این ارتباط زنده دقایقی بعد خاتمه یافت.
امروز برخی از این صفحات مجازی بیش از یک میلیون نفر دنبال کننده دارند و هر پست کاربر بیش از 500 هزار بار دیده می شود. درعین حال برای جلوگیری از هک پیج، یک کارشناس نیز مراقب امور حفاظتی است تا بلایی که سر برخی افرادی که پیج های پر بازدید دارند سر آنان نیاید؛ اتفاقی که چندی پیش برای اشکان خطیبی بازیگر تئاتر و سینما پیش آمد و وی پیج خود را از دست داد و هکرها آن را تصاحب کردند.
نحوه درآمدزایی صفحات این شاخ های اینستاگرامی اغلب بدین طریق است که شخصیت پرحاشیه خدمات و یا کالای موردنظر را تبلیغ می کند. این خدمات یا کالا می تواند آرایشی، بهداشتی،تجاری، اقامتی و یا هر چیز دیگری از جمله پیج فروش سگ باشد و برخی از این پیج ها براساس تعرفه و با توجه به حجم ارسالی تبلیغات با توجه به دریافت مبالغ مختلف بیش از 20 میلیون تومان درآمد دارند.
این درآمد البته برای سلبریتی ها بیشتر است و برخی بازیگران با دریافت 10 تا 20 میلیون تومان حاضر می شوند در پیج خود درباره خدمات و یا کالا و یا مسابقه ای حرف بزنند و در قالب یک ویدئوی 1 دقیقه ای اقدام به تبلیغ کنند.
در این میان کم نیستند افرادی که از گذر اینستاگرام تنها به دنبال دست و پا کردن اسم و رسمی مجازی برای خود هستند. این افراد گاه با به نمایش دراوردن تفریحات به اصطلاح لاکچری و اتومبیل های گرانقیمت و ویلاهای آنچنانی و انتشار ویدئو از کل کل کردن های مالی با هم طبقاتی های اجتماعی خود، سعی می کنند از گذر نمد مجازی، تاجی زرین برای خود ببافند.
حتی اگر این تاج حقیقی نباشد آنان به هدفی که دارند می رسند و در جمعی کوچک در دایره ای که اندیشه در آن به ژرفای یک بند انگشت هم نیست برای خود حوزه استحفاظی می سازند.
نکته دیگر آنکه برای برخی از شخصیت های به اصطلاح شاخ اینستاگرامی بیش از 100 صفحه دایره شده که این مسئله نیز در نوع خود جالب است. کافی است شما نام یکی از همین افراد را به لاتین یا فارسی در اینستاگرام جست وجو کنید تا دریابید چه حجمی از این صفحات به همان نام با پسوند و پیشوندی دیگر دایر شده است.
در ادامه برای یافتن صفحات ارائه کننده خدمات فرهنگی در بخش جست وجوی اینستاگرام کلمه فرهنگ و کتاب را بررسی کردیم اما در نهایت به صفحاتی محدود رسیدیم که برخی از آنها نزدیک به 70 هزار دنبال کننده داشته و بازدید هر پست این پیج ها که اغلب محتوایی درباره معرفی کتاب ها و نویسندگان و اندیشمندان دارد به 2 هزار عدد نمی رسد.
در این میان وضعیت پیج های سینمایی بهتر است اما درنهایت این پیج ها خیلی طرفدار ندارند و در مقابل، صحبت کردن یکی از شاخ های اینستاگرامی درباره وضعیت معده و مشکلات گوارشی به یکباره بیش از 200 هزار بازدید را شامل می شود.
با این حال انچه مشخص است کاربران دنبال کننده صفحاتی که در آن درباره اندام، عمل های زیبایی، روابط و یا چیزهایی شبیه به آن بحث می شود بیشتر از صفحاتی است که در آن براساس اندیشه و تفکر، مطالبی منتشر می شود و در این گذر باید به این نکته اندیشید که این فضای مجازی آیا مشتی است از خروار جامعه امروز ما؟
شبک**1983**1392