مجله فارس پلاس: محسن صمیمی: سیاستهایی که ایالات متحده آمریکا در دوران ترامپ در پیش گرفته، ورای فشارهای اقتصادی که به کشورهایی چون ایران، ترکیه، روسیه و ... وارد میکند، توانایی ایجاد یک اجماع و تشکیل جبههای جدید از سویی و همافزایی برای عبور متحدانه از مشکلات را از سوی دیگر برجسته میکند. به عبارتی سادهتر، ظاهرا ترامپ و تیمش به تبعات ثانویه تحریمهای خود توجهی ندارند.
ترامپ 18اردیبهشتماه امسال از برجام خارج شد و از تحریمهای جدیدی علیه ایران خبر داد. مکانیزم این تحریمها از 13مرداد آغاز شد و به گفته مقامات آمریکایی تا 13آبان ماه97 به اوج خود میرسد.
تحریم مسکو به بهانه مرگ مشکوک یک افسر اطلاعاتی
ایران تنها کشور متاثر از دور جدید تحریمهای آمریکایی نیست. روسیه هم به بهانهای از طرف آمریکا تحریم شده است.
آمریکا ۱۷مرداد اعلام کرد از اواخر ماه اوت (هفته آینده)، تحریمهای جدیدی را علیه مسکو به اجرا خواهد گذاشت. این تصمیم پس از آن گرفته شد که واشنگتن، مسکو را به نقش داشتن در پروندۀ حمله با گاز اعصاب به «سرگئی اسکریپال» و دخترش متهم کرد.
طبق گزارش یورونیوز «سرگئی اسکریپال»، سرهنگ پیشین سرویس اطلاعات نظامی روسیه و یولیا، دختر ۳۳ سالهاش، ماه مارس گذشته در حالی که در کما بودند، روی نیمکتی در پارک شهر «سالزبری» در جنوب انگلستان پیدا شدند و تحقیقات نشان داد که درِ ورودی خانه آنها آلوده به گاز «نوویچوک» بوده است.
ر اساس اعلام این خبرگزاری، «مرحلۀ اول تحریمها احتمالا ۲۲ اوت و مرحلۀ دوم، سه ماه بعد آغاز خواهد شد و شامل موضوعاتی از جمله ممنوعیت صدور مجوز برای صادرات هرگونه کالا یا فناوریهایی میشود که از نظر امنیت ملی حساس باشد. بنا بر اعلام یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، اجرای این تحریمها بر صدها میلیون دلار تجارت روسیه تاثیر گذاشته و کالاهایی همچون موتور توربینهای گازی، وسایل الکترونیکی و تجهیزات کالیبراسیون را هدف قرار داده است. این تحریمها با استناد به قانون کنترل و حذف تسلیحات شیمیایی و بیولوژیک مصوب ۱۹۹۱ میلادی وضع شده است. این مصوبۀ کنگره آمریکا همچنین معیارهایی را تعیین کرده است که روسیه میتواند با اتکا به آنها از اجرای مرحلۀ دوم تحریمها که پس از ۹۰ روز عملی میشود، جلوگیری کند.
مرحلۀ دوم تحریمها هم شامل محدود شدن شمار پروازهای شرکت هواپیمایی «ایرفلوت» از مسکو به آمریکا، محدودیت در اعطای وامهای بانکی به روسیه، محدودیت بیشتر در واردات و صادرات به روسیه، از جمله در داد و ستدهای حوزۀ نفت و گاز و حتی محدودیت در روابط دیپلماتیک میشود.»
وزارت دارایی آمریکا پیش از این نیز روسیه را به بهانه حملات سایبری با هدایت و حمایت این کشور تحریم کرده بود.
هرچند پنجشنبه گذشته روسیه در بیانیهای ادعاهای آمریکا را رد و اعلام کرد یافتههای واشنگتن در این پرونده هیچ پشتوانۀ مستندی ندارد، ولی این تحریمها بر اقتصاد روسیه بیتاثیر نبود.
در پی این تحریمها با سقوط ارزش اوراق قرضه دولتی، ارزش پول ملی این کشور به عنوان بزرگترین صادرکننده انرژی جهان به پایینترین حد در دو سال گذشته رسید. به گزارش رویترز، با آغاز معاملات بازارهای مالی مسکو در روز پنجشنبه گذشته، ارزش برابری روبل روسیه در مقابل دلار آمریکا ۱.۸درصد کاهش یافت. این در حالی بود که یک روز پیش از این نیز در پی انتشار خبر اعمال تحریمهای جدید، ارزش برابری روبل بیش از ۳درصد کاهش یافته بود.
روسیه اما در برابر این اقدام آمریکا ساکت ننشسته. دیمیتری مدودف، نخستوزیر روسیه در این باره گفته: «در صورتی که برخی تحریمها علیه فعالیت بانکی یا پول رایج روسیه اعمال شود، این موضوع به معنای اعلام یک جنگ تجاری خواهد بود.»
او گفت در صورتی که آمریکاییها فعالیتهای بانکی یا واحدهای پولی را تحریم کنند، روسیه این اقدام را اعلام جنگ اقتصادی قلمداد خواهد کرد و در چنین شرایطی مجبور به واکنش خواهد شد که این واکنش میتواند اقتصادی، سیاسی و یا هر شکل دیگری داشته باشد.
تحریم آنکارا به بهانه بازداشت یک کشیش
ترکیه هم متاثر از سیاستهای تحریمی ترامپ است. این بار آمریکا کشیش جاسوسی را که در جریان کودتای فتحالله گولن دست داشت و ترکیه حاضر به تحویل آن نیست بهانه کرده و این کشور را تحریم کرد.
از ابتدای سال جاری میلادی، ارزش لیر در برابر دلار سقوط 30درصدی را شاهد بوده است. از سوی دیگر، اقتصاددانان جهانی ترکیه را جزو 5اقتصاد شکننده دنیا میدانند. بین سال 2002- 2015 میلادی بدهی خارجی ترکیه 3.5 برابر افزایش یافته و بدهی خارجی ناخالص ترکیه در سال 2002 حدود 130میلیارد دلار بوده است.این در حالی است که سهم آن در تولید ناخالص ملی بسیار زیاد و 54.8 درصد بود. این مسئله ترکیه را در شرایطی قرار داده که نمیتواند بدون کمک کشورهای مشترکالمنافع از آن جان سالم به در ببرد.
همین عامل هم باعث شد که مقامات ترک در روزهای اخیر سطح ارتباطات خود را با دو کشور ایران و روسیه گسترش دهند.
چالش مشترک، زمینهساز ایجاد بلوکی قدرتمند در برابر آمریکا
در پی تحریمهای ترکیه محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران در پیامی توییتری، قاطعانه از همسایه شمالی ایران دفاع کرده و نوشت: «سرمستی ترامپ در تحمیل مضیقه اقتصادی بر ترکیه به عنوان متحد خود در ناتو شرمآور است. آمریکا باید اعتیاد خود به تحریمها و زورگویی را کنار بگذارد و یا اینکه کل جهان در نهایت فرای محکومیتهای شفاهی و زبانی متحد خواهد شد تا این کشور را مجبور به انجام این کار کند. ما قبلا نیز در کنار همسایگان خود ایستادهایم و حالا نیز مجددا همین کار را خواهیم کرد».
به موازات این موضع ظریف، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در تازهترین اظهارات خود بعد از کاهش ارزش پول ملی این کشور در برابر دلار آمریکا گفت که آنکارا برای استفاده از ارزهای ملی در تبادلات خود با شرکای تجاری آماده میشود. او گفت: «ما خود را برای استفاده از پول ملی در تبالات تجاری با ایران، روسیه و چین آماده میکنیم».
اردوغان همچنین در سخنانی به چالش مشترک ایران، روسیه و ترکیه متاثر از تحریمها اشاره کرده و میگوید: «در جنگ اقتصادی گزینههای زیادی از جمله ایران، روسیه، چین، برخی کشورهای اروپایی و دیگر کشورها را مدنظر داریم و در این مسیر راه زیادی را طی کردهایم.»
مقامات ترکیهای پیش از این نیز به کرات در برابر درخواست آمریکاییها مبنی بر عدم خرید گاز ایران، تمرّد صریح کرده بودند.
این مثلث زمانی تکمیل شد که کرملین از گفتوگوی دوجانبه تلفنی اردوغان و پوتین خبر داد که طی آن در خصوص روابط تجاری و اقتصادی و همکاریهای راهبردی در زمینه پروژههای انرژی گفتگو شده است.
به نظر میرسد تحریم همزمان ایران، ترکیه و روسیه و درگیر کردن آنها با بحران ارزی، خواسته یا ناخواسته آنها را به کانالی هدایت میکند که نتیجهاش همکاری در جهت عبور همزمان این سه کشور از تحریمها و شکست سیاستهای تحریمی دونالد ترامپ است.
گزارهای که در خبر چهارشنبه (24مردادماه) سخنگوی اردوغان رنگ حقیقت به خود گرفت: «نشست سهجانبه رؤسای جمهور ترکیه، ایران و روسیه درباره سوریه هفته اول سپتامبر برگزار می شود و میزبان آن هم تهران خواهد بود.» این نشست هرچند با موضوع سوریه برگزار خواهد شد، اما میتوان پیشبینی کرد که اضلاع این مثلث، گوشهچشمی نیز به موضوع مشترک این روزهای خود داشته باشند: دشمن مشترکی بهنام آمریکا.
انتهای پیام/
∎
نظر شما