به گزارش خبرنگار مهر، نشست «ف مثل فوتبال، فقر و فریاد» با حضور حسین راغفر اقتصاددان و سعید مدنی آسیب شناس اجتماعی با هدف بررسی نقش ورزش به ویژه فوتبال در کاهش اثرات فقر و نابرابری در جوامع فقیر و کم درآمد از سوی جمعیت امام علی (ع) برگزار شد.

در این نشست حسین راغفر،  عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه اهمیت ورزش در شکل بخشی به شخصیت کودکان در محلات حاشیه ای و گروههای فقیر کمتر از تحصیلات نیست، افزود: همه انسانها تمایل به دیده شدن دارند و اگر جامعه ای نتواند فرصت برابر را در اختیار همه افراد قرار دهد، این نیاز به دیده شدن به اشکال غیرمتعارف بروز می‌کند؛ به ویژه در جوامعی که فقر و نابرابری گسترده است فوتبال می‌تواند زمینه دیده شدن افراد را فراهم کند.

وی به سابقه بازی خود در تیم فوتبال راه آهن و تیم ملی فوتبال کشورمان اشاره کرد و ادامه داد: تیم راه آهن متعلق به محله‌ای بود که آخرین نقطه فقر تهران به شمار می رفت و بازی جوانان در این تیم بستر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و اعتیاد در محلات پایین شهر بود اما با خصوصی سازی این تیم و سپردن آن به بابک زنجانی شاهد افول آن بودیم و تیم راه آهن سمبل اقتصاد ورشکسته است.

این استاد اقتصاد با بیان اینکه نابرابری زمینه ایجاد آسیبهای اجتماعی است تاکید کرد: توزیع درآمدهای نفتی بین افراد خاص، ارائه وامهای کلان بانکی، توزیع فرصتهای تحصیلی و خدمات سلامت و مدیریت نرخ ارز و ... به تعبیری توسط کسانی انجام می شود که در ساخت قدرت نقش دارند و تصمیمات سیاسی آنها جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سیاستهای کشور پس از جنگ آسیبهای جدی را به جامعه تحمیل کرد و با رشد نابرابریهای اجتماعی شاهد افزایش جرایم بودیم.

وی افزود: اگر فرصتهای رشد منطقی در جامعه برای همه گروهها فراهم نشود، افراد راههای دیگری را دنبال می کنند تا فرصتهایی که از آنها دریغ شده را پیدا کنند. یکی از مواردی که در سیاستهای توسعه پس از جنگ به شدت آسیب دید آموزش و پرورش بود و توسعه مدارس غیرانتفاعی فرصت آموزش برابر را در جامعه سلب کرد. همچنین سلامت و بهداشت خصوصی و خودگردانی بیمارستانها سبب شد تا افراد به نسبت پول خود از خدمات سلامتی برخوردار شوند. به تدریج شاهد رشد تصاعدی فقر بودیم و می بینیم که از سالهای ۱۳۷۰ پدیده زنان تن‌فروش و کودکان خیابانی بروز می کند.  

راغفر گفت:  اختصاصی سازی منابع عمومی کشور تحت عنوان خصوصی سازی و توزیع منابع میان دوستان و فامیل را شاهد بودیم و بروز انحصارهای بزرگ و قدرتمندی که امروز دولت و مجلس را تحت سیطره خود دارند و سیاستگذاریها را تحت تاثیر قرار می دهند.

وی با اشاره به چالشهای ارزی در چند ماه اخیر تاکید کرد: ریشه بحران ارز نفوذ همین افراد قدرتمند است که با تغییر ایدئولوژی به سمت حمایت از سرمایه و سرمایه دار رفتند در حالی که سرمایه دار واقعی وجود نداشت. نوکیسه ها وارد عرصه شدند و منابع خود را از خصوصی سازی و منابع بانکی فراهم کردند، از انحصار برخوردار شدند و سلطان شکر و سلطان واردات میوه و دارو و کالاهای اساسی دیگر شکل گرفت. با دستکاری در نظام قیمتها منابع بزرگی را یک شبه کاسب شدند و جنایت بزرگی را علیه همه مردم ایران مرتکب شدند. مافیای قدرت و ثروت در سال ۹۶ از جمله فولاد مبارکه و پنج شرکت پتروشیمی ۵ میلیارد دلار به قیمت دولتی ۴۲۰۰ تومان تحویل گرفتند و با یارانه گاز و اب و برق مجانی چه بهره ها از این بازی بردند. اگر ارز را ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر بگیریم امروز ۳۵ هزار میلیارد تومان در این بازی اختلاف رانت ارزی آنهاست.

این اقتصاددان گفت: با این پول می توانند خیلی افراد را بخرند و ظرف ۴۸ ساعت طرح بازار ثانویه را تصویب و ابلاغ کردند. ظرف یک هفته ۲۰ میلیارد دلار برای واردات تخصیص می یابد و اینها اتفاقی نیست. نظام ظالمانه اقتصادی حاکم است و صدای کسی به جایی نمی رسد. با چند فرد درجه ۲ و ۳ مثل بابک زنجانی برخورد می شود اما افراد گردن کلفت محاکمه نمی شوند. در مناطق جنوب تهران وضعیت زندگی از مرز فاجعه عبور کرده است و شاهدیم در یک حیاط ۶۰ مرد و زن غریبه کنار هم میخوابند و انواع بیماری مثل ایدز در انجا وجود دارد. این پدیده خوراک طغیان فرودستان را فراهم می کند در مقابل غارتی که بر سرشان آمده است. رای مردم رای تغییر در ساختارهای اساسی جامعه است. جوانان ما وقتی با تحقیر عبور خودروهای لوکس در خیابانها را می بینند احساس غارت شدگی دارند.

راغفر خاطرنشان کرد: در این وضعیت خیال پردازی راه فرار است. فرصت بزرگی است که بتوانیم خودمان را جای ثروتمندان قرار دهیم و ورزش این ظرفیت را فراهم می کند و فرد را برای روبرو شدن با مشکلات بزرگ زندگی آماده می کند. اما می بینیم تجاوز سرمایه داران و زمین خواران و سفته بازان هیچ زمینی را در شهر برای بازی باقی نگذاشته است و همه فرصتهای برابر را ربوده است. شهرداری تمام زمینهای ورزشی را به منبع درآمد تبدیل کرده است و وزارت ورزش و جوانان حاضر نیست حتی برای ساعاتی اماکن ورزشی خود را رایگان در اختیار همگان قرار دهد.

همچنین در ادامه این نشست سعید مدنی آسیب شناس اجتماعی با اشاره به بحران اقتصادی در جامعه گفت: این روندی است که از قبل آغاز شده و فقر و نابرابری رو به گسترش است. در چند ماه اخیر جمعیت قابل توجهی به زیر خط فقر سقوط کرده است و با هر شاخصی که داشته باشیم با وضعیت پیچیده ای مواجهیم.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی چشم اندازی از بهبود شرایط و تغییر سیاستها دیده نمی شود. جامعه مدنی و سازمانهای مردم نهاد می توانند حداقل خدمات اجتماعی را به گروههای فقیر در مناطق حاشیه ای و اسکان غیر رسمی ارائه دهند و از آن مهمتر صدای افراد حاشیه ای باشند و حسایست عمومی را برای گشایش این وضعیت ایجاد کنند.

این آسیب شناس تاکید کرد: برنامه های ورزشی از چند وجه می توانند در وضعیت فقرا اثرگذار باشند. اگرچه ورزش قهرمانی نگاهی به مسائل اجتماعی ندارد و مداخلات آن در حد فعالیت قهرمانان به عنوان یک فعال اجتماعی است تا بخشی از درآمد خود را به نفع فقرا هزینه کند.

مدنی اضافه کرد: ورزش مثل دیگر حوزه ها با فساد مواجه شده است و باید توجه داشت که کمک ورزشکاران قهرمان به فقرا جنبه پولشویی نداشته باشد. 

وی به برگزاری مسابقات ورزشی برای جمع آوری پول به نفع فقرا اشاره کرد و گفت: این موضوع در کشور ما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مداخله ورزش در کاهش فقر دامنه وسیعی دارد که می تاون به در اختیار گذاشتن وسایل ورزشی هم اشاره کرد. همچنین ورزش بسیاری از الزامات را برای توسعه وارد جوامع فقیرنشین می کند که از جمله می توان به اخلاق جوانمردی اشاره کرد. ورزش همکاری میان میان افراد را در جامعه توسعه می دهد و با اشتراک گذاری تجربیات و احترام به خود و دیگران زیربنای توسعه است.

این آسیب شناس اجتماعی گفت: تاثیر ورزش بر سلامت روان با توجه به نرخ اهتلالات روانی در جامعه مورد توجه است و تاب آوری جامعه را افزایش می دهد اما همیشه باید جنبه های منفی ورزش را همچون دوپینگ و خشونت در نظر گرفت.

مدنی ادامه داد: ورزش به خودی خود موجب توسعه پایدار انسانی می شود و در جوامع فقیر نشین با ایجاد فرصتهای انتخاب، ارزشهای برابری، پایداری و استقامت زمینه خروج از فقر را با تلاش بیشتر فراهم می کند. همچنین انسجام اجتماعی و کاهش اضطراب ناشی از حضور در شرایط فقر را سبب می شود.

مدنی گفت: برای شکسته شدن چرخه فقر یکی از الزامات این است که افراد احساس کنند می توانند از این چرخه رها شوند. ورزش امکان افزایش ظرفیتهای اقتصادی را بالا می برد و استعدادهای افراد را در جوامعی که دیده نمی شوند نمایان می کند و امکان اشتغال را در این جوامع بالا می برد. شاهدیم که عضویت در کلوپهای ورزشی در جوامع فقیر کمتر است و به دلیل ناتوانی مالی اعتماد به نفس کافی برای حضور در باشگاههای ورزشی را ندارند. در جوامع فقیر کودکان تمایل کمتری دارند در فعالیتهای ورزشی سازماندهی شده مشارکت کنند و در چنین گروههای احساس نگرانی می کنند.

وی افزود: به همین دلایل این کودکان در بزرگسالی هم از فرصتهای بعدی محروم می شوند و سرمایه اجتماعی در آنها به شدت پایین می آید. ورزش زمینه تحقق ارزوها را فراهم می کندو ارزوی قهرمان شدن را در کودکان فقیر زنده نگه می دارد اما متاسفانه در شرایط فعلی کودکان در جوامع فقیر با فقر سلامت، فقر بهداشت و فقر آرزو مواجه هستند.