مرور صفحات حوادث روزنامه‌ها گواهی است بر خطراتی که پرستار‌نماها برای خانواده‌ها رقم می‌زنند زیرا بسیاری از پرونده‌هایی که با ورود یک پرستار‌نما کلید خورده در نهایت با مسائلی مانند سرقت یا تجاوز بسته شده است.

پرستارنماها با ورودشان به منزل، باری را از روی دوش زندگی سالمند یا خانواده کودکان برنمی‌دارند، دلیل این امر چیزی جز نداشتن تخصص نیست، این را ما نمی‌گوییم، این حرف بیشتر افراد و مسئولانی است که هر روز در برخورد با استخدام و شکایات مردم از موسسات و پرستارانی قرار می‌گیرند که به ادعای شرکت‌های ارائه خدمات پرستاری دارای تجربه و علم لازم برای پرستاری هستند، اما خبرها و مراجعات مردم حاکی از آن است که این پرستارنماها در منزل مردم را سرکیسه می‌کنند و خدماتی را که باید یک پرستار ارائه دهد، انجام نمی‌دهند. مراقب بودن با پرستاری تفاوتی است که مراکز خدمات پرستاری آنها را با هم اشتباه گرفتـــه‌اند و همین امر باعث شده 80 درصد خدمات پرستاری در منزل توسط افراد غیرپرستار انجام شود.

اصغر دالوندی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری کشور با تاکید بر این‌که 80 درصد خدمات پرستاری در منزل توسط غیرپرستارها انجام می‌شود گفت‌: باید مردم بدانند خدمات پرستاری در منزل هم‌اکنون در کنترل پرستارها نیست.

دستمزد پایین

پرستاران قلابی بازار پرستاری را قبضه کرده‌اند، یکی از دلایلی که می‌توان دراین خصوص به آن اشاره کرد چیزی نیست جز دستمزد پایین.

آن طور که مسئولان سازمان نظام پرستاری نیز می‌گویند در حال حاضر دستمزد پرستاری در منزل آن‌قدر پایین است که پرستاران تمایلی ندارند از شیفت و کار خود بزنند و به این خدمات بپردازند، این دستمزد‌ها به اندازه تعرفه‌های پنج سال قبل دستمزد پرستاران است.

برای نمونه ‌هزینه ‌تزریق آمپول در منزل8000 تومان تعیین شده است و مسلما پرستار تمایلی پیدا نمی‌کند به خاطر چنین مبالغی ترافیک و هزینه رفت و آمد را به جان بخرد‌. این در حالی است که در شهرهای کوچک و کم‌بضاعت که اگر هم این کار انجام شود نوعی ایثار است.

ارزان و خطرناک

قیمت و تعرفه پرستاری در منزل به نظر خیلی‌ها مبلغ زیادی نیست اما اگر وارد بحث‌های تخصصی شود، قطعا گران‌تر و خارج از توان خیلی از افراد جامعه خواهد بود. برای این‌که از قیمت شرکت‌هایی که این خدمات را ارائه می‌کنند باخبر شویم در نقش فردی که به این خدمات نیاز دارد با یکی از آنها تماس می‌گیریم. مسئول یکی از این شرکت‌ها می‌گوید: اگر سالمند توانایی کارهای خیلی شخصی مانند استحمام و دستشویی را داشته باشد، حقوق پرستار برای حضور از شنبه تا چهارشنبه در منزل مبلغ دو میلیون تومان است. اما اگر توانایی کار‌هایی خیلی شخصی را نداشته و وعده تزریق هم داشته باشد، مبلغ بالاتر خواهد رفت.

متصدی شرکت خدمات پرستاری با پرسیدن چند سوال درباره سن و رفتار سالمند ما، ادامه می‌دهد: اگر به صورت روزانه پرستاری انجام شود، روزی هشت ساعت بیشتر خدمات ارائه نمی‌شود، باید به گونه‌ای هم باشد که پرستار تا قبل از ساعت 10 صبح به منزل سالمند مراجعه کند.

آن طور که او توضیح می‌دهد، قیمت‌ها نسبت به خدمات و وضعیت سالمند، کودک یا بیمار تغییر می‌کند، اما کف آن ماهانه از یک میلیون و 500 هزار تومان کمتر نیست.

بالاترین قیمتی که این موسسه از طریق یک پرستارنمای جوان به دست می‌آورد در حدود پنج میلیون تومان است. در حالی که این درآمد درصد زیادی از آن به دست خود نیروی کار نمی‌رسد و موسسه آن را می‌برد.

با یک حساب سرانگشتی می‌توان متوجه این مساله شد که افرادی که در نقش پرستار برای مراقبت از سالمند یا کودک به منزل مردم مراجعه می‌کنند، تمام پولی را که ما به عنوان حقوق به آنها پرداخت می‌کنیم، دریافت نمی‌کنند.

این در حالی است که اگر فرد‌ پرستار باشد و تخصص لازم ‌را نیز گرفته باشد کمتر‌ حاضر می‌شود با درآمدی که از حقوق شغل‌های کاذب جامعه کمتر است، برای ارائه خدمات تخصصی روانه منازل شهروندان شود.‌

افزایش نیاز به خدمات پرستاری

افزایش تعداد تخت‌های بیمارستان در حال حاضر نمی‌تواند به عنوان افتخار و کارنامه برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور تلقی شود، چراکه در کشورهای توسعه یافته پرستاری و رسیدگی به بیماران بیشتر در خانه انجام می‌گیرد، این امر علاوه بر هزینه‌های زیادی که از دوش بیماران و بیمارستان‌ها بر می‌دارد، باعث تمرکز بیشتر پرستار و پزشک در مواجهه با بیمار می‌شود.

در حال حاضر جامعه پرستاری در کشور حال و روز خوبی ندارند، علاوه بر این وزارت بهداشت و درمان هم در بحث مالی و تامین اعتبار‌ات با مشکل مواجه است.

با توجه به این وضعیت و در نظر گرفتن این امر که جمعیت سالمندان کشور ما روبه افزایش است و نیاز به مراقبت و پرستاری بیشتر از قبل در جامعه حس می‌شود. جامعه نیازمند تعیین و تربیت نیروها و مراکزی برای انجام کارهای پرستاری و پزشکی خارج از بیمارستان است.

بی‌اعتنایی به یک نیاز

سرنخ آشفته‌بازار پرستاری را نیز اگر دنبال کنید به این نتیجه می‌رسید که به خاطر نبود حمایت از طرح ‌های ساماندهی خدمات پرستاری به مشکلات این حوزه دامن زده شده است.

به گفته اصغر دالوندی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری کشور در اواخر دهه70 بحث پرستاری در منزل مطرح و در ایران کار خود را با ابلاغ به دانشگاه‌های علوم پزشکی شروع کرد، اما از همان ابتدا امر با مشکلات جدی و ناسازگاری‌هایی از طرف بعضی دستگاه‌ها روبه‌رو شد.

آن طور که دالوندی شرح داد هر چند جامعه‌ نیاز به پرستاری در منزل را درک و آن را به عنوان یک نیاز مطرح کرده، اما وزارت بهداشت در تربیت و صدور مجوز برای مراکزی با این عنوان همکاری نکرده و طرح مدت‌هاست بدون هیچ پیشرفتی در قفسه‌های بخش بایگانی وزارت خانه خاک می‌خورد.

مجوز ندادن به این مراکز فقط راه را برای افراد سودجو و زمینه تخلف هموار کرد. موسسات و افراد غیرمجاز و غیرمتخصص از همین زمان شروع به فعالیت می‌کنند، فعالیتی که تا امروز هر روز شاهد دردسرها و تخلفات آن در سطح کشور هستیم.

تعرفه‌های غیرواقعی

با وجود تعرفه‌های غیرواقعی و تمامی مشکلاتی که در زمینه پرستاری در منزل گفته شد، اما نمی‌توان نیاز جمعیت سالمند، کودک و بیمار جامعه را به پرستار در منزل منکر شد. محمد شریفی‌مقدم، قائم‌مقام سازمان نظام‌پرستاری کشوردر گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: افراد و موسسات غیرمجاز رشد زیادی داشته‌اند به همین خاطر‌ه تقریبا قابل تعقیب و شناسایی هم نیستند.‌

او درباره نظارت دانشگاه‌های علوم پزشکی و صدور مجوز شرکت‌های خدمات پرستاری ادامه داد: طبق قانون دانشگاه‌ها باید بعد از بررسی از محل مستقر شدن مراکز، تجهیزات، نیروهای با صلاحیت و تعرفه به صدور مجوز به این مراکز اقدام کنند.

همچنین علاوه بر بحث صدور مجوز باید دانشگاه‌ها و دستگاه‌های مربوط تلاش کنند تا این مراکز را بیمه کنند، این عمل قطعا رفتار و اعتماد مردم را نسبت به این مراکز تغییر می‌دهد.

معاون توسعه و مدیریت منابع انسانی سازمان نظام پرستاری با بیان این مطلب که خدمات مراکز پرستاری در منزل تحت پوشش بیمه نیست، ادامه می‌دهد: در سال ۹۵ یک برگه به عنوان تعرفه توسط معاونت درمان وزارت بهداشت به شورای عالی بیمه ارسال شد که غیرواقعی بود، زیرا براساس این تعرفه‌ها، یک ساعت مراقبت تخصصی در منزل ۱۸ هزار تومان و مراقبت عمومی ۱۵ هزار تومان تعیین شده بود، درحالی‌که در همان سال ۹۵ هزینه یک ساعت خدمات پرستاری برای دولت ۴۵ هزار تومان تمام می‌شد.

بهنام اکبری

جامعه