به گزارش ایرنا، تخریب و هدر رفت خاک حاصلخیز و مستعد (زراعی و باغی) منطقه، کاهش حاصلخیزی اراضی در اثر زهکشی سریع، کاهش رطوبت لایه های سطحی خاک و انتقال عناصر میکرو و ماکرو خاک از طریق خندق ها موجب افزایش بیکاری و مهاجرت در منطقه دشتیاری چابهار شده است.
گرگروها موجب تخریب اراضی و خالی شدن روستاها از سکنه، افزایش خسارات به تاسیسات دولتی بدلیل تخریب پل ها، جاده ها و کانالها و مسیرهای انتقال آب و کاهش درآمد اقتصادی تولید کنندگان شده است.
بدلیل قطع راههای ارتباطی و نرساندن به موقع خدمات و کالاهای تولیدی به بازارهای مصرف، کاهش تولید استخرهای پرورش ماهی و میگو در اثر انتقال رسوبات حاصل از فرسایش خندقی (گرگروها) به آنها اثرات سوء زیست محیطی داشته است.
اتصال سر پنجه های خندقهای دشت حوضه گرگرو به سر شاخه های رودخانه کاجو در حوضه کاجو در اثر پیشروی خندق ها و تداخل هیدرولیکی دو حوضه گرگرو و کاجو موجب فرسایش آبکندی سالانه معادل 100 تن در هکتار می شود.
ایجاد خندق ها سالانه به منابع آب، خاک، کشاورزی، تخریب پوشش گیاهی منطقه و تأسیسات زیربنایی منطقه خسارت چند 100 میلیارد تومانی بر جا می گذارد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان چابهار به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح مطالعاتی برای کنترل گرگروها نهایی و به تصویب کمیته فنی رسیده است.
عبدالغنی رئیسی افزود: گرگروها در 258 روستای دشتیاری وجود دارند و تاکنون موجب آسیب جدی به 120 روستا شده اند که نیاز است هر چه سریعتر با تخصیص اعتبار از فرسایش خندقی با حذف سیلاب بالا دست جلوگیری کرد.
وی بیان کرد: در شهرستان چابهار با عنایت به وجود شرایط خاص اقلیمی که غالباً دارای بارندگیهای با شدت زیاد در مدت کوتاه (رگباری) و با توجه به سازندهای مارنی و تبخیری و عدم پوشش گیاهی مناسب روند فرسایش آبی بالاخص فرسایش خندقی (گرگرو) و یا آبکند (که همان کانالهایی با عمق و عرض بیشتر از 30 سانتیمتر میباشند ) به شدت افزیش یافته است.
وی ادامه داد: در بیشتر نقاط بخش دشتیاری آثار سوء آن سبب متروکه شدن بسیاری از روستاها و ترک ساکنین آنها شده است.
وی گفت: به عنوان مثال در رودخانه گرگرو در سال 1351 سیلابی رخ داده که مقدار آن در پل گرگرو محل تلاقی گرگرو با جاده چابهار- سرباز برابر 34 میلیون مترمکعب و دبی حداکثر آن 400 مترمکعب بر ثانیه بوده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چابهار با بیان اینکه بررسی ها نشان می دهد که آبکندها بعد از سال 1376 سرعت پیشروی بیشتری (تقریباً 2 برابر) نسبت به 4 دهه قبل خود داشته اند، خاطرنشان کرد: میزان پیشروی طولی آنها در منطقه سالانه بین 10 تا 670 متر است که با این پیشروی احتمال رسیدن آبکندها به رودخانه کاجو در صورت وجود ترسالی بسیار محتمل است.
رئیسی افزود: گرگروها بیش از 120 روستا را تهدید می کنند و ممکن است به تخلیه روستاها و مهاجرت ساکنین آن منجر شود.
وی گفت: خطر بزرگ تر گرگروها این است که آبکندها در حال رسیدن به مسیرهای رودخانه کاجو هستند یعنی حذف سیلاب بالا دست منطقه که موجب بی بهره ماندن بسیاری از روستاهای پائین دست از سیلاب خواهد شد.
رئیس اداره منابع طبیعی چابهار از دیگر اثرات گرگروها را تخلیه آب زیرزمینی در اطراف آبکندها، تخریب راه و منازل روستایی، کاهش 25 درصدی تولید محصولات زراعی عنوان کرد.
وی با اشاره به اینکه زیان فرسایش آبکندی سالانه بالغ بر چند صد میلیارد تومان است که دولت قادر به تأمین آن نخواهد بود، افزود: همچنین بررسی ها نشان می دهد حدود پنج هزار و 200 هکتار زمین زراعی و مرتعی در فاصله 1335 تا 1388 در اثر فرسایش آبکندی تخریب و از دسترس خارج شده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری چابهار ادامه داد: اگر عمق سه متر را برای متوسط عمق آبکند در نظر بگیریم رسوبی معادل 156 میلیون مترمکعب از منطقه خارج شده است که هزینه بسیار زیادی برای لایروبی و خسارت به صنعت پرورش میگو گواتر وارد می کند.
رئیسی به میزان فرسایش خاک در قاره آسیا به طور متوسط سالانه بین 30 تا 40 تن در هکتار است که این آمار سه تا چهار برابر کشورهای غربی است.
وی ادامه داد: در منطقه دشتیاری میزان فرسایش آبکندی معادل سالانه 100 تن در هکتار است و از متوسط قاره آسیا بسیار بیشتر است.
رئیبس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بیان کرد: این میزان نشانه ای از سیر قهقرایی اکوسیستم دشتیاری است و با این وضعیت نمی توان به کشاورزی پایدار امید داشت.
وی گفت: به نظر می رسد بهترین روش مبارزه با فرسایش آبکندی پیشگیری از وقوع آنهاست و این هنگامی میسر است که یک مدیریت مطلوب در زمینه آب و خاک ارائه شود.
رئیسی با بیان اینکه بایستی طرحهایی برای افزایش نفوذ آب به درون خاک اجرا کرد و برای این منظور نیاز است مطالعه و بررسی لازم انجام و پروژه های مورد نظر به موقع به مرحله اجرا درآید.
وی افزود: راه حل فوری و ضربتی مطالعه کارشناسی، کنترل ورود آب به پیشانی یا رأس خندق و یا گرگرو و انتقال سیلاب در نقاط مطمئن است که برای این کار بایستی خاکریزهای حفاظتی در نقاط مختلف از جمله منطقه عورکی گسترش داده شوند و مرمت و نگهداری سالانه آنها به سکنه و افراد ذینفع در اطراف و پائین دست خاکریزها آموزش داده شود.
وی این کار را مستلزم توجه بیشتر مسئولان دلسوز برای حل این مشکل عنوان کرد و گفت: مطالعات در حوزه گرگرو توسط مشاور به پایان رسیده و از سوی کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز مورد تائید نهایی قرار گرفته است.
رئیس اداره منابع طبیعی وآبخیزداری چابهار ادامه داد: این طرح در مجموع باید در پنج فاز 20 هزار هکتاری اجرا شود که اعتبار در نظر گرفته شده برای اجرای فاز نخست آن 237 میلیارد تومان است.
وی اظهار امیدواری کرد: با به سرانجام رسیدن این طرح بسیاری از مشکلات کشاورزی و اراضی سکونتی مردم دشتیاری مرتفع شود و بتوانند از اراضی کشاورزی درآمدی کسب کنند.
بخش دشتیاری چابهار از مناطق مستعد کشاورزی است که در صورت تامین آب و حفظ خاک موجود امکان تولید محصولات گرمسیری کمیاب و یا منحصر به فرد در آن وجود دارد.
چابهار در 645 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان و در ساحل دریای عمان واقع شده است.
3043 **6081