صاحب‌خبر - گروه بین الملل-پس از کش و قوس‌های فراوان و انتشار برخی اخبار غیر رسمی، وزارت خارجه قزاقستان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که تصمیمی برای واگذاری بنادر دریای خزر به نظامیان آمریکایی ندارد. اما این تمام ماجرا نیست چون در ادامه این بیانیه گفته شده که در واقع اصل مطلب دسترسی به راه‌آهن برای نظامیان آمریکاست که از طریق این مسیر ترانزیتی محصولات مورد نیاز دولت افغانستان حمل‌ونقل می‌شود. براین اساس اگرچه واگذاری بنادری در دریای خزر به نظامیان آمریکایی منتفی اعلام شده، اما در عین حال استفاده آمریکایی‌ها از راه آهن قزاقستان برای حمل کالا به افغانستان مورد تایید قرار گرفته است.براین اساس با توجه به تایید خبر استفاده نظامیان آمریکایی از مسیر خط ریلی قزاقستان برای دسترسی به افغانستان، اکنون به نظر می‌رسد واشنگتن در حال تحرکات جدید در آسیای میانه است. رسانه‌ها نیز از برگزاری اجلاسی امنیتی در کشور دیگری در آسیای مرکزی با مشارکت واشنگتن خبر داده‌اند.گفته شده شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان بر اساس برنامه ریزی قبلی قرار است میزبان اجلاس امنیتی-سیاسی موسوم به اجلاس C5+1 ‌باشد. اجلاسی که با حضور وزیران خارجه پنج کشور آسیای مرکزی و همراه با مشارکت آمریکا برگزار خواهد شد. اجلاس امنیتی و اقتصادی موسوم به C5+1 برای دومین دور است که در ازبکستان برگزار خواهد شد. اعضای این نشست که شامل کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و آمریکا هستند، نخستین بار در سپتامبر سال 2015 میلادی اولین اجلاس خود را برای بررسی مسائل منطقه ای در شهر سمرقند ازبکستان برگزار کردند و نشست دوره‌ای قبلی وزیران امور خارجه کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا نیز در ماه ژانویه سال 2018 میلادی در شهر نیویورک برگزار شده بود. جایگزینی قزاقستان به جای پاکستان تحرکات جدید واشنگتن در قزاقستان نیزدر شرایطی صورت می‌گیرد که به اعتقاد کارشناسان این اقدامات چندان بی ارتباط با تنش اخیر کاخ سفید و مقامات پاکستانی نیست.در واقع انتقال بیش از 90 درصد از تدارکات نیروهای آمریکایی به افغانستان از طریق پاکستان انجام می‌گیرد اما پس از سردی روابط آمریکا و پاکستان، حال به نظر می‌رسد که دولت آمریکا در تلاش برای یافتن مسیرهای جایگزین به افغانستان است و در راستای این هدف قزاقستان را جایگزین مناسب به جای پاکستان می‌داند. به ویژه آن که در جریان تنش اخیر در روابط واشنگتن و اسلام‌آباد که از زمان اعلام استراتژی ترامپ درباره افغانستان آغاز شد و رئیس جمهور آمریکا، پاکستان را متهم به حمایت از تروریسم در افغانستان کرد؛ مقامات پاکستانی طی چند نوبت با تهدید به بستن مسیر انتقال نظامیان آمریکایی به افغانستان، به تهدیدات ترامپ واکنش نشان داده و از آن زمان روابط دو طرف روبه سردی بیشتر گراییده است و در این وضعیت طبیعی است که کاخ سفید به فکر مسیر دیگری غیر از پاکستان برای دسترسی به افغانستان باشد. آسیای مرکزی بدون روسیه اما درخصوص باز شدن مسیر ریلی قزاقستان برای آمریکایی‌ها، جدای از مسئله افغانستان باید به اهداف واشنگتن در آسیای مرکزی نیز توجه داشت. باز شدن پای نظامیان آمریکایی در قزاقستان به معنای آغاز دور جدیدی از تحرکات واشنگتن در آسیای مرکزی است که همواره هدف همیشگی در سیاست خارجی همه دولت‌های آمریکایی بوده است.در نگاه سیاست خارجی آمریکا به آسیای مرکزی پس از فروپاشی شوروی همواره تلاش بر شکل دهی به آسیای مرکزی بدون روسیه مورد توجه رهبران آمریکایی بوده و واشنگتن برای دست یابی به این هدف از هر فرصتی بهره گرفته است.در واقع ایده‌آل واشنگتن در تقابل جویی با روسیه تحکیم جای پای مناسب در حیاط خلوت تاریخی و سنتی روسیه است و هر اقدامی که بتواند این جای پا را تحکیم و تقویت کند برای آمریکایی‌ها قابل توجه و فرصتی مهم ارزیابی می‌شود. در این شرایط مشخص است که استفاده از خط آهن قزاقستان به عنوان کشوری مهم در آسیای مرکزی به منزله یک فرصت برای کاخ سفید به شمار می‌رود که تحت عنوان مسیر جایگزین کمک به افغانستان می‌تواند به ورود جدی‌تر آمریکا به منطقه منجر شود. عقب نشینی قزاق‌ها از طرف دیگر اگرچه وزارت خارجه قزاقستان دسترسی نیروهای آمریکایی به دریای خزر را تکذیب کرده، اما مجموع اخباری که پیش از این منتشر می‌شد حاکی از آن بود که قزاق‌ها با واگذاری یکی از بنادر دریای خزر به آمریکایی‌ها موافقت کرده‌اند.در این خصوص حتی خبرگزاری دولتی اسپوتنیک روسیه نیز این خبر را تایید و در گزارشی تحت عنوان«دریای خزر: کابوسی که به واقعیت پیوست» اظهار کرد که مجلس سنای پارلمان قزاقستان پروتکلی را به امضا رسانده که اجازه می دهد ایالات متحده از بندرهای کوریک و آکتائو در دریای خزر برای انتقال محموله های نیروهای مسلح ایالات متحده به افغانستان از طریق خاک قزاقستان استفاده کند.با این حال تکذیب بعدی این خبر از سوی وزارت خارجه قزاقستان که البته به صورت دیرهنگام و پس از تقریبا یک هفته صورت گرفت، این شائبه را تقویت کرد که به احتمال زیاد قزاق‌ها از تصمیم قبلی خود عقب نشینی کرده‌اند.عقب نشینی که هم می‌تواند ناشی از فشارهای دیگر بازیگران از جمله روس‌ها صورت گرفته باشد و هم به دلیل ماهیت غیرقانونی این تصمیم اجرایی شدن آن در هاله‌ای از ابهام فرو رفته باشد.در واقع اقدام قزاقستان برای واگذاری بندر دریای خزر به آمریکایی‌ها با مفاد توافق ها پیرامون دریای خزر مغایرت دارد که در آن قزاقستان، روسیه و دیگر کشورهای خزر به روشنی تمایل خود را به برقراری ثبات در این حوزه اعلام کردند. همچنین برای قزاقستان امکان واگذاری بندر خزر به آمریکایی‌ها وجود ندارد چون براساس توافق های قبلی میان کشورهای حاشیه دریای خزر، این کشورها موافقت کرده‌اند که کشورهای خارجی در خزر حضور نداشته باشند و براین اساس قزاقستان نمی‌توانست پای آمریکایی‌ها را به خزر باز کند.از سوی دیگر این نخستین بار نبود که آمریکایی‌ها تلاش خود را برای دسترسی به دریای خزر متمرکز می‌کردند. قبل از این در فاصله سال‌های 2014 تا 2016 طی چند نوبت اخباری مبنی بر توافق جمهوری آذربایجان با آمریکا برای دسترسی نیروهای آمریکایی به دریای خزر منتشر شد که این اخبار نیز تکذیب شد و در موارد دیگری از توافق نداشتن دو طرف حکایت داشت.در حقیقت در حالی که واشنگتن تلاش دارد تا پس از به بن بست رسیدن مسیر دسترسی به دریای خزر از طریق آذربایجان، این بار از مسیر قزاقستان وارد دریای خزر شود، اما در نهایت این تلاش با تکذیب وزارت خارجه قزاقستان ناکام ماند و نشان داد همچنان جا پایی برای واشنگتن در خصوص وارد شدن به خزر وجود ندارد.∎​