امیر علی رمدانی، دکتری صنایع و تحلیلگر اقتصاد

با توجه به اینکه سال ۱۳۹۷ به عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده است، لزوم ارتقا کیفیت در محصولات داخلی بیش از پیش احساس می شود. اهداف گوناگونی از ارتقا کیفیت مدنظر واحدهای صنعتی است. اهدافی مانند جذب بازارهای جدید، سهم بالاتر از بازار، افزایش سود، کاهش ضایعات، کاهش هزینه های تولید و …. . یکی از مهمترین نتایج ارتقا کیفیت همانطور که ذکر شد کسب بازارهای جدید در اقصی نقاط این کره خاکی است. امروزه نباید بازار هدف را محدود به جمعیت داخل شهر، استان یا حتی کشور دانست. بلکه با دید وسیع تری نسبت به بازارهای هدف کنونی، می توان حتی کل جمعیت دنیا را به عنوان بازار محصول به عنوان مخاطب قرار داد که یکی از لازمه های این مهم، افزایش کیفیت محصولات در سطوح قابل قبول بین المللی است.

بدین منظور ارزیابی رقبا و تحلیل رفتار آن ها، آنالیز محصولاتی که در مرحله آزمایش جهت ورود به بازار هستند، نیاز مشتریان، آنالیز سلایق مشتریان، تنوع تولیدات، همه و همه می تواند به واحدهای تولیدی کمک شایانی نماید. بسیاری از استراتژی ها و راهبردهای سازمانی را شرکت های رقیب خارجی در شرایط سخت بازار اتخاذ و اجرا کرده اند؛ لذا باید با مطالعه تاریخچه شرکت های موفق از آزمون و خطا جلوگیری کرده و با چشم اندازی وسیع در راستای تحقیق و توسعه گام برداشت و صادرات محصولات ارز آور را در دستور کار قرار داد.

امروزه شرکت هایی موفق هستند که بتوانند با بهره گیری از تجارب دیگر شرکت ها، خود را با شرایط اقتصادی وفق داده و در مسیر رشد و توسعه گام بردارند. برخی از کارشناسان صنعتی اعتقاد دارند که هر استراتژی، خاص شرایط محیطی و سازمانی مخصوص به خود است که باید با تغییر و بومی سازی برخی از موارد آن، استراتژی مناسب تولید رقابتی را اتخاذ کرد که امید است با دستور کار قرار دادان استراتژی تولید محصول رقابت پذیر، بتوان با همت همه اصناف گامی بلند در پهنه صنعت کشور برداشته شود.

وجه های گوناگونی را برای کیفیت می توان در نظر گرفت اما به عقیده کارشناسان کیفیت برای مقوله کیفیت هشت بعد یا وجه در نظر گرفته می شود. به منظور ارتقای کیفیت، سازمان ها باید این هشت  بعد را مدنظر قرار دهند. بعد اول موضوع «عملکرد» است و منظور از آن ویژگی های عملکردی و المان های اصلی کالای ساخته شده می باشد. موضوع «مشخصات» بعد دوم است که همان ویژگی های فرعی محصول را شامل می شود. بعد سوم با عنوان «قابلیت اطمینان» یک مفهوم آماری است و احتمال از کار افتادن محصول را بیان می دارد. یکی دیگر از ابعاد مختلف کیفیت «انطباق» است و منظور از آن درجه مطابقت طراحی و مشخصه های عملکردی محصول با استانداردهای تعیین شده می باشد. «دوام» یکی از جنبه هایی است که از نگاه مشتری بیان می شود و در واقع میزان استفاده از محصول قبل از خرابی را مطرح می کند. موضوع «تغییر پذیری» که به معنای آسان بودن تغییرات در محصول و یا به عبارت دیگر میزان تغییر پذیری محصول نسبت به شرایط است به عنوان یکی دیگر از ابعاد کیفیت مطرح می باشد. بعد هفتم «زیبایی» می باشد که اصطلاحا موضوعی سلیقه ای است و در انتها جنبه «ذهنیت کیفیت» مطرح است که شامل درک و برداشت نسبت به محصول می باشد.

کشور ما در این زمان بیش از پیش به محصولاتی نیاز دارد که اصطلاحا رقابت پذیر باشند و بتوانند با نمونه های مشابه خارجی یا کالاهای جایگزین رقابت کنند و بازار را در انحصار خود بگیرند. انتخاب رویکرد رقابت پذیری یکی از راه‌هایی است که در شرایط کنونی می توان بر روی آن برنامه ریزی کرد و همچنین استفاده از ابزارهای نوین مدیریت کسب و کار یکی از موضوعاتی است که می تواند سازمان های تولیدی را در این مسیر کمک شایانی نماید.