گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی – بهره‌گیری از فناوری‌های روز وعلاقه به کشف ناشناخته‌ها کار را به جایی رسانده که در چند دهه اخیر کشورهای مختلف با حس رقابت و قدرتمندی خود، ماهواره‌های متنوع اکتشافی یا جاسوسی را به فضا می‌فرستند.
برخی ماهواره‌های تاسیسات نظامی شامل ماهواره‌های هواشناسی، ارتباطی، ردیاب و مشاهده زمین که برای مقاصد نظامی استفاده می‌شوند، به ماهواره‌های جاسوسی شهرت دارند چون قادر به تشخیص دقیق پرتاب موشک‌ها، حرکت کشتی‌ها در مسیرهای دریایی و جابجایی تجهیزات نظامی در روی زمین هستند.
برقراری امنیت و آمادگی لازم برای مقابله با دشمنان باعث شده تا کشورهایی مثل آمریکا، اسرائیل، روسیه، فرانسه به این تکنولوژی دست یابند و بتوانند ماهواره‌های جاسوسی خود را در فضا مستقر کنند درواقع آنها خواهان جمع‌آوری اطلاعات محرمانه نظامی، سیاسی، صنعتی، اقتصادی و غیره هستند.
حال با برخی از انواع این ماهواره‌ها آشنا می‌شویم:
ماهواره‌های شنود الکترونیکی، سری‌ترین سامانه نظامی
امروزه استفاده از امواج الکترومغناطیسی به طور اجتناب ناپذیری به تمامی جنبه‌های عملیات نظامی و غیرنظامی گسترش پیدا کرده است. جدا از کاربردهای غیرنظامی این امواج، ارسال و دریافت امواج الکترومغناطیسی، از امواج رادار گرفته تا امواج سامانه‌های مخابراتی، به ویژه در قالب تبادل داده‌های دیجیتال، دارای ضرورت حیاتی برای تمامی یگان‌های نظامی است.
ماهواره‌های شنود الکترونیک امروزه در زمره سری‌ترین انواع سامانه‌های نظامی هستند و صرف نظر از کارکرد تخصصی، در دو دسته کلی ماهواره‌های مدار پایین و ماهواره‌های منار «زمین آهنگ» قرار می‌گیرند.
ماهواره‌های جاسوسی الکترونیکی مدار پایین، ماهواره‌های نسبتا کوچکی هستند که در مدار پایین قرار می‌گیرند و در هر بار گردش مداری، انتشارات الکترومغناطیسی از منطقه هدف را جمع‌آوری می‌کنند. معمولا با توجه به زمان کوتاه عبور ماهواره از فراز هدف و گردش زمین به دور خود، به منظور پوشش هر چه بهتر هدف، این نوع ماهواره ها به صورت خوشه‌ای در مدار قرار داده می‌شوند تا یکی پس از دیگری از فراز هدف عبور کنند.
بزرگترین مزیت این نوع ماهواره‌ها، سادگی نسبی و اندازه نسبتا کوچک آنتن به دلیل فاصله نه چندان زیاد از هدف و در نتیجه ارزان بودن و درمقابل، ضعف بزرگ آنها پوشش ندادن دائمی هدف و کوتاه بودن عمر عملیاتی آنها است.
ماهواره شنود الکترونیک زمین آهنگ، ماهواره‌های بسیار بزرگ، پیچیده و گران قیمتی هستند که همانند ماهواره‌های مخابراتی در ارتفاع 36 هزار کیلومتری از سطح زمین بر فراز یا در نزدیکی منطقه هدف مستقر می‌شوند. چنین ماهوارههایی به دلیل فاصله زیاد از زمین نیازمند آنتن‌های بسیار بزرگ برای جمع‌آوری سیگنال‌های بسیار ضعیف دریافتی هستند، البته نسل بعدی چنین ماهوارههایی به آنتن بشقابی بسیار بزرگتری مجهز شدند.
با ماهواره‌های ناوبری لحظه به لحظه تحت نظر هستید
دانستن این که در هر زمان، کجا قرار داریم، برای یگان‌های نظامی اهمیت بسیاری دارد. از سوی دیگر، در عصر حاضر که عصر سامانه‌های هوشمند با برد زیاد است، انجام حملات بسیار دقیق و «جراحی گونه» که از فواصل زیاد با کاهش تلفات جانبی، احتمال موفقیت عملیات را افزایش می‌دهند، بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند و ماهواره‌های ناوبری، سامانه‌هایی هستند که برای این منظور طراحی و ساخته شده‌اند.
تعیین موقعیت با استفاده از ماهواره‌های ناوبری، بر اصل ساده زمان‌سنجی استوار است. این ماهواره‌ها که در مدارهای دایره‌ای و ارتفاع دقیق مستقرند، با استفاده از یک ساعت فوق العاده دقیق اتمی، علائم مربوط به خود ماهواره و زمان‌سنجی آن را منتشر می‌کنند، درحقیقت با دریافت همزمان سیگنال‌های سه ماهواره، می‌توان موقعیت هر جسمی را بر سطح زمین، روی دریا، هوا و حتی فضا تعیین کرد.
در حال حاضر، علاوه بر ماهواره‌های «ناواِستار» سامانه GPS آمریکایی که از ماهواره‌های نسل چهارم و پنجم استفاده می‌کند، روس‌ها ( سامانهGLONASS )، اروپایی‌ها (سامانهGalileo ) و چینی‌ها ( سامانه( BeiDou هم اقدام به ساخت و استقرار ماهواره‌های ناوبری کرده‌اند.البته جزسامانه GPS بقیه سامانه‌های فوق نه کامل شده‌اند و نه در اختیار عموم مردم قرار دارند.
ماهواره‌های پیش اخطار ضدحملات را خنثی می‌کنند
آگاهی زود هنگام از حمله دشمن، می‌تواند تفاوت میان پیروزی یا شکست یا حتی میان مرگ و زندگی باشد. این موضوع در عصر هسته‌ای و موشک‌های بالستیک قاره پیما که می‌توانند حداکثر نیم ساعث پس از پرتاب به اهداف خود برسند و ویرانی‌های عظیمی را ایجاد کنند، اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌کنند. در همین راستا، نخستین ماهواره پیش اخطار حمله موشکی در سال 1960 با عنوان «سامانه اخطار دفاعی (Missile Defense Alarm System) که به اختصار «مایداس» (MiDAS) نامیده می‌شد، در مدار قرار گرفت.
این ماهواره‌ها که با گذشت زمان پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند با استفاده از حسگرهای فروسرخ، حرارت ناشی از پرواز موشک را ثبت و مسیر آن را دنبال می‌کنند و زمان رسیدن به هدف و مختصات جغرافیایی هدف مورد نظر را به مراکز فرماندهی خود اطلاع می‌دهند.
براساس برخی گزارش‌ها، جدیدترین نمونه‌های این ماهواره‌ها به سامانه «طیف نگار» مجهز هستند که با استفاده از آن، در زمان صلح، بر آزمایشهای موشکی کشورهای مختلف نظارت می‌کنند و با تحلیل امواج حرارتی و نوری منتشر شده از موشک، می‌توانند سوخت مورد استفاده حرارت موتور، دمای بدنه موشک و در نتیجه، کارایی سامانه پیشرانه، سرعت و شتاب‌گیری موشک و برد آن را تعیین کنند.
تجارت قرن آینده با ماهواره جاسوسی EarlyBird
نمایندگان مجلس اروپا مدعی‌اند آمریکاییان همه تلفن‌ها، پیام‌های الکترونیکی و دورنگارها را جذب و ضبط می‌کنند و درواقع هر نوع گفتگو، مکاتبه الکترونیکی، فکس و غیره به زبان‌های زنده دنیا هم اکنون در چنگ ماهواره Earaybird است .باور کردنی نیست، اما اگر در یکی از کشورهای حساس باشید و واژه‌هایی مثل مرسدس بنز، حزب، حقوق بشر و غیره را طی صحبتی در تلفن ثابت و سیار بر زبان بیاورید یا حتی این واژه‌ها را با نمابر یا پست الکترونیکی ارسال کنید یا تحویل بگیرید، به شکل متن به زبان انگلیسی ترجمه و پس از تقسیم‌بندی با سرعت نور به آمریکا ارسال می‌شود.
ماهواره Earaybird قابلیت دارد که عکس مدنظر شرکت‌ها یا دولت‌ها در مقابل دریافت مبلغی مشخص دراختیارشان گذارد، این حالت بدین معنا است که آمریکا در آینده‌ای نزدیک به محتکر اسرار و اطلاعات بدل می‌شود و آنها را با هر که بخواهد مبادله می‌کند.
این تجارتقرن آینده است. هرنوع گفتگوی تلفنی یا مکاتبه الکترونیکی با فاکس و غیر آن و به واسطه اغلب زبان‌های زنده هم‌اکنون درچنگ ماهواره آمریکایی( EarlyBird) است که کار تهیه فهرست انسان‌ها را نیز بر عهده دارد، این فهرست شامل اسامی افراد، شماره‌های تلفن، فکس و رمزهای پست الکترونیکی آنان است که براساس طبقه‌بندی موضوعات مورد توجه آمریکاییان حروف‌چینی شده‌اند.
ماهواره‌های جاسوسی تهدیدی برای امنیت ملی کشورها
بنابراین اگر احیانا طی صحبت تلفنی با دوست‌تان گفته‌اید که « امروز با دیدن مرسدسی شگفت زده شده‌اید» مطمئن باشید که بقیه صحبت از همان هنگام تلفظ واژه مرسدس تبدیل به متن شده و بر رویامواج رادیویی به سوی ایالات متحده امریکا پرواز کرده است.
از دیگر واژههای حساس می‌توان کلاشینکف یا مسلسل را نام برد که آمریکاییان نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند. آمریکا بسیاری از اطلاعات به دست آمده خود را به FBI ، اینترپل یا به دیگر ادارات مبارزه با جرایم منظم یا قاچاق مواد مخدر تحویل می دهد.
بهره‌گیری کشورهای مختلف از ماهواره‌های جاسوسی خسارات زیادی را به ایران تحمیل کرده است، بعنوان مثال استفاده عراق از تصاویر جاسوسی ماهواره‌های آمریکایی در جنگ لطمات زیادی را وارد کرد همچنین هم‌اکنون سرزمین ایران زیر پوشش تصویری ماهواره‌های آمریکایی است و زیر نظر گرفتن مسائل داخلی ایران همچون ساخت و سازهای نظامی، نقل و انتقال امکانات نظامی و… امنیت ملی کشور را تهدید می‌کند شاهد این مدعا انتشار عکس‌های باکیفیت از نقاط حساس ایران است که توسط ماهواره‌های آمریکایی گرفته شده است.
البته این خسارات تنها برای ایران نیست و امنیت ملی هر کشوری با این ماهواره‌ها می‌تواند به خطر افتد.
برخی ماهواره‌های تاسیسات نظامی شامل ماهواره‌های هواشناسی، ارتباطی، ردیاب و مشاهده زمین که برای مقاصد نظامی استفاده می‌شوند، به ماهواره‌های جاسوسی شهرت دارند چون قادر به تشخیص دقیق پرتاب موشک‌ها، حرکت کشتی‌ها در مسیرهای دریایی و جابجایی تجهیزات نظامی در روی زمین هستند.
برقراری امنیت و آمادگی لازم برای مقابله با دشمنان باعث شده تا کشورهایی مثل آمریکا، اسرائیل، روسیه، فرانسه به این تکنولوژی دست یابند و بتوانند ماهواره‌های جاسوسی خود را در فضا مستقر کنند درواقع آنها خواهان جمع‌آوری اطلاعات محرمانه نظامی، سیاسی، صنعتی، اقتصادی و غیره هستند.
حال با برخی از انواع این ماهواره‌ها آشنا می‌شویم:
ماهواره‌های شنود الکترونیکی، سری‌ترین سامانه نظامی
امروزه استفاده از امواج الکترومغناطیسی به طور اجتناب ناپذیری به تمامی جنبه‌های عملیات نظامی و غیرنظامی گسترش پیدا کرده است. جدا از کاربردهای غیرنظامی این امواج، ارسال و دریافت امواج الکترومغناطیسی، از امواج رادار گرفته تا امواج سامانه‌های مخابراتی، به ویژه در قالب تبادل داده‌های دیجیتال، دارای ضرورت حیاتی برای تمامی یگان‌های نظامی است.
ماهواره‌های شنود الکترونیک امروزه در زمره سری‌ترین انواع سامانه‌های نظامی هستند و صرف نظر از کارکرد تخصصی، در دو دسته کلی ماهواره‌های مدار پایین و ماهواره‌های منار «زمین آهنگ» قرار می‌گیرند.
ماهواره‌های جاسوسی الکترونیکی مدار پایین، ماهواره‌های نسبتا کوچکی هستند که در مدار پایین قرار می‌گیرند و در هر بار گردش مداری، انتشارات الکترومغناطیسی از منطقه هدف را جمع‌آوری می‌کنند. معمولا با توجه به زمان کوتاه عبور ماهواره از فراز هدف و گردش زمین به دور خود، به منظور پوشش هر چه بهتر هدف، این نوع ماهواره ها به صورت خوشه‌ای در مدار قرار داده می‌شوند تا یکی پس از دیگری از فراز هدف عبور کنند.
بزرگترین مزیت این نوع ماهواره‌ها، سادگی نسبی و اندازه نسبتا کوچک آنتن به دلیل فاصله نه چندان زیاد از هدف و در نتیجه ارزان بودن و درمقابل، ضعف بزرگ آنها پوشش ندادن دائمی هدف و کوتاه بودن عمر عملیاتی آنها است.
ماهواره شنود الکترونیک زمین آهنگ، ماهواره‌های بسیار بزرگ، پیچیده و گران قیمتی هستند که همانند ماهواره‌های مخابراتی در ارتفاع 36 هزار کیلومتری از سطح زمین بر فراز یا در نزدیکی منطقه هدف مستقر می‌شوند. چنین ماهوارههایی به دلیل فاصله زیاد از زمین نیازمند آنتن‌های بسیار بزرگ برای جمع‌آوری سیگنال‌های بسیار ضعیف دریافتی هستند، البته نسل بعدی چنین ماهوارههایی به آنتن بشقابی بسیار بزرگتری مجهز شدند.
با ماهواره‌های ناوبری لحظه به لحظه تحت نظر هستید
دانستن این که در هر زمان، کجا قرار داریم، برای یگان‌های نظامی اهمیت بسیاری دارد. از سوی دیگر، در عصر حاضر که عصر سامانه‌های هوشمند با برد زیاد است، انجام حملات بسیار دقیق و «جراحی گونه» که از فواصل زیاد با کاهش تلفات جانبی، احتمال موفقیت عملیات را افزایش می‌دهند، بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند و ماهواره‌های ناوبری، سامانه‌هایی هستند که برای این منظور طراحی و ساخته شده‌اند.
تعیین موقعیت با استفاده از ماهواره‌های ناوبری، بر اصل ساده زمان‌سنجی استوار است. این ماهواره‌ها که در مدارهای دایره‌ای و ارتفاع دقیق مستقرند، با استفاده از یک ساعت فوق العاده دقیق اتمی، علائم مربوط به خود ماهواره و زمان‌سنجی آن را منتشر می‌کنند، درحقیقت با دریافت همزمان سیگنال‌های سه ماهواره، می‌توان موقعیت هر جسمی را بر سطح زمین، روی دریا، هوا و حتی فضا تعیین کرد.
در حال حاضر، علاوه بر ماهواره‌های «ناواِستار» سامانه GPS آمریکایی که از ماهواره‌های نسل چهارم و پنجم استفاده می‌کند، روس‌ها ( سامانهGLONASS )، اروپایی‌ها (سامانهGalileo ) و چینی‌ها ( سامانه( BeiDou هم اقدام به ساخت و استقرار ماهواره‌های ناوبری کرده‌اند.البته جزسامانه GPS بقیه سامانه‌های فوق نه کامل شده‌اند و نه در اختیار عموم مردم قرار دارند.
ماهواره‌های پیش اخطار ضدحملات را خنثی می‌کنند
آگاهی زود هنگام از حمله دشمن، می‌تواند تفاوت میان پیروزی یا شکست یا حتی میان مرگ و زندگی باشد. این موضوع در عصر هسته‌ای و موشک‌های بالستیک قاره پیما که می‌توانند حداکثر نیم ساعث پس از پرتاب به اهداف خود برسند و ویرانی‌های عظیمی را ایجاد کنند، اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌کنند. در همین راستا، نخستین ماهواره پیش اخطار حمله موشکی در سال 1960 با عنوان «سامانه اخطار دفاعی (Missile Defense Alarm System) که به اختصار «مایداس» (MiDAS) نامیده می‌شد، در مدار قرار گرفت.
این ماهواره‌ها که با گذشت زمان پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند با استفاده از حسگرهای فروسرخ، حرارت ناشی از پرواز موشک را ثبت و مسیر آن را دنبال می‌کنند و زمان رسیدن به هدف و مختصات جغرافیایی هدف مورد نظر را به مراکز فرماندهی خود اطلاع می‌دهند.
براساس برخی گزارش‌ها، جدیدترین نمونه‌های این ماهواره‌ها به سامانه «طیف نگار» مجهز هستند که با استفاده از آن، در زمان صلح، بر آزمایشهای موشکی کشورهای مختلف نظارت می‌کنند و با تحلیل امواج حرارتی و نوری منتشر شده از موشک، می‌توانند سوخت مورد استفاده حرارت موتور، دمای بدنه موشک و در نتیجه، کارایی سامانه پیشرانه، سرعت و شتاب‌گیری موشک و برد آن را تعیین کنند.
تجارت قرن آینده با ماهواره جاسوسی EarlyBird
نمایندگان مجلس اروپا مدعی‌اند آمریکاییان همه تلفن‌ها، پیام‌های الکترونیکی و دورنگارها را جذب و ضبط می‌کنند و درواقع هر نوع گفتگو، مکاتبه الکترونیکی، فکس و غیره به زبان‌های زنده دنیا هم اکنون در چنگ ماهواره Earaybird است .باور کردنی نیست، اما اگر در یکی از کشورهای حساس باشید و واژه‌هایی مثل مرسدس بنز، حزب، حقوق بشر و غیره را طی صحبتی در تلفن ثابت و سیار بر زبان بیاورید یا حتی این واژه‌ها را با نمابر یا پست الکترونیکی ارسال کنید یا تحویل بگیرید، به شکل متن به زبان انگلیسی ترجمه و پس از تقسیم‌بندی با سرعت نور به آمریکا ارسال می‌شود.
ماهواره Earaybird قابلیت دارد که عکس مدنظر شرکت‌ها یا دولت‌ها در مقابل دریافت مبلغی مشخص دراختیارشان گذارد، این حالت بدین معنا است که آمریکا در آینده‌ای نزدیک به محتکر اسرار و اطلاعات بدل می‌شود و آنها را با هر که بخواهد مبادله می‌کند.
این تجارتقرن آینده است. هرنوع گفتگوی تلفنی یا مکاتبه الکترونیکی با فاکس و غیر آن و به واسطه اغلب زبان‌های زنده هم‌اکنون درچنگ ماهواره آمریکایی( EarlyBird) است که کار تهیه فهرست انسان‌ها را نیز بر عهده دارد، این فهرست شامل اسامی افراد، شماره‌های تلفن، فکس و رمزهای پست الکترونیکی آنان است که براساس طبقه‌بندی موضوعات مورد توجه آمریکاییان حروف‌چینی شده‌اند.
ماهواره‌های جاسوسی تهدیدی برای امنیت ملی کشورها
بنابراین اگر احیانا طی صحبت تلفنی با دوست‌تان گفته‌اید که « امروز با دیدن مرسدسی شگفت زده شده‌اید» مطمئن باشید که بقیه صحبت از همان هنگام تلفظ واژه مرسدس تبدیل به متن شده و بر رویامواج رادیویی به سوی ایالات متحده امریکا پرواز کرده است.
از دیگر واژههای حساس می‌توان کلاشینکف یا مسلسل را نام برد که آمریکاییان نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند. آمریکا بسیاری از اطلاعات به دست آمده خود را به FBI ، اینترپل یا به دیگر ادارات مبارزه با جرایم منظم یا قاچاق مواد مخدر تحویل می دهد.
بهره‌گیری کشورهای مختلف از ماهواره‌های جاسوسی خسارات زیادی را به ایران تحمیل کرده است، بعنوان مثال استفاده عراق از تصاویر جاسوسی ماهواره‌های آمریکایی در جنگ لطمات زیادی را وارد کرد همچنین هم‌اکنون سرزمین ایران زیر پوشش تصویری ماهواره‌های آمریکایی است و زیر نظر گرفتن مسائل داخلی ایران همچون ساخت و سازهای نظامی، نقل و انتقال امکانات نظامی و… امنیت ملی کشور را تهدید می‌کند شاهد این مدعا انتشار عکس‌های باکیفیت از نقاط حساس ایران است که توسط ماهواره‌های آمریکایی گرفته شده است.
البته این خسارات تنها برای ایران نیست و امنیت ملی هر کشوری با این ماهواره‌ها می‌تواند به خطر افتد.
نظر شما