خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا / سرویس صفحات فرهنگی:

خانم «حلیمه حسینی» رئیس نهاد علمی فرهنگی بنیاد آشیانه جوان و موسس و سازمان‌دهنده مجموعه فرزانگان جوان در افغانستان است. در مصاحبه‌ای که در حاشیه ششمین اجلاس مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام با وی داشتیم نکات دقیقی در در دو بخش وضعیت شیعیان افغانستان و فعالیت‌های تربیتی و مجموعه همکارانشان مطرح شد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به کوشش: نسرین دمیرچی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ابنا: با عرض سلام و ادب اجازه دهید در بخش اول مختصراً در مورد وضعیت کنونی شیعیان افغانستان گفتگو کنیم. به نظر شما به صورت کلی وضعیت شیعه در افغانستان به چه شکل است؟

ـ خانم حسینی: نسبت به گذشته خیلی بهتر است. با اینکه شیعیان اقلیت جامعه را تشکیل می‌دهند، اما تاکنون با تلاش‌های علمای دین و دست اندرکاران فعالیت های دینی، شاید بتوانیم ادعا کنیم که هم اکنون در افغانستان زندگی مسالمت آمیز شیعه و سنی را داریم و این مایه افتخار و شکرگزاری است.

ابنا: آیادر بُعد حقوقی هم شیعیان وضعیت مناسبی دارند؟

ـ خانم حسینی: در دهه اخیر اتفاق مبارکی افتاد که در دادگاه‌ها احوال شخصیه شیعیان با توجه به احکام فقهی حقوقی شیعیان رسیدگی شود که این می تواند دست شیعیان را بازتر کند. میان شیعه و سنی تفاوت های حقوقی که ناشی از تفاوت های فقهی است وجود دارد و این امکان فراهم شده که بتوانیم قوانین شیعه را اجرا کنیم.

ابنا: وضعیت حوزه های علمیه چگونه است؟

ـ خانم حسینی: در حال رشد و شکوفایی است؛ چه حوزه بانوان چه حوزه برادران، روز به روز در حال رشد است و به تعداد طلاب افزوده می‌شود و به لحاظ کیفی هم در تلاش هستند تا وضعیت موجود را به وضعیت مطلوب برسانند که خود این تلاش ارزشمند است. البته همان‌طور که می دانید افغانستان در جنگ بود. یکی از اثرات جنگ از بین رفتن زیرساخت‌ها مِن جمله زیرساخت‌های آموزشی و پرورشی است فلذا در حال جنگ حوزه‌های علمیه هم در حال رکود بودند.

قبل از جنگ هم دوران کمونیستی را داشتیم؛ لذا قبل از جمهوری اسلامی ما رشد و شکوفایی در این مقطع هم نداشتیم. ولی در این مدت وضعیت پس از جنگ خیلی بهتر شده است.

ابنا: به نظر شما راه تقویت گروه های شیعی چیست؟

ـ خانم حسینی: برای هر تفکر ارزش‌محور باید مبلغان را محک بزنیم که چقدر پایبند هستند و ظرفیت های لازم را دارند. هر چه از شهرهای کوچک و روستاها به سمت کلان شهرها بیاییم، در هر کدام باید استراتژی مختلفی داشته باشیم. شاید در همه کشورهای مسلمان سوء تفاهماتی برای غیرمسلمانان در مورد تفکر و ارزش‌های شیعی وجود دارد. برای مثال عزاداری امام حسین(علیه‌السلام) که یکی از اعمال و شعائر شکوهمند شیعی است چون درست تبیین نشده است، به عنوان تحجر به شمار می‌آید و برچسب بدعت را به شیعه می زنند. ببینید چقدر در نگاه ما  و آنچه آنها درباره ما فکر می کنند، اختلاف وجود دارد. در این حالت ما واکنش تدافعی داریم و می خواهیم مقابله به مثل کنیم و با احساس برخورد می کنیم. درحالی که برای تبیین جایگاه شیعه در جهان، باید از روش عقلانیت و خردورزی، تفاهم و زندگی مسالمت آمیز و گفتگو استفاده کنیم.

با این روش نه تنها جهان مسلمان غیرشیعی، بلکه جهان غیر مسلمان را می توان نسبت به اسلام آگاهی داد. باید شیعه پرچمدار فرهنگ خشونت و تروریسم زدایی باشد. ما فرهنگ گفتمان و اصل تعامل را داریم و باید آنها را مطرح کنیم.

ابنا: در بخش دوم گفتگو می خواهیم کمی بر محورهای تخصصی فعالیت‌های شما متمرکز شویم. با توجه به سوال قبلی، شما در بُعد عملی برای ترویج خردورزی در جامعه افغانستان چه کرده‌اید؟

ـ خانم حسینی: فعالیت های سازماندهی شده را در افغانستان شروع کردیم. «آشیانه جوان» امروز خانه‌ای امن و کانونی است برای گفتگوی نسل جوان؛ چه شیعه و چه سنی و حتی کسانی که تفکرات سکولار دارند. امروز در جلسات ما دختران جوانی می آیند و در جلسات شرکت می کنند و در مورد دین و خدامحوری سوال دارند و یا حتی مردد هستند. فضایی ایجاد کرده‌ایم که سوالات را مطرح کنند و شیعه و سنی در آن شرکت می کنند و به جای اینکه رو در روی هم قرار بگیرند، پشت میز گفتگو قرار می گیرند.

برای مثال یک بار شیعه و سنی در کنار هم داشتند در مورد عزاداری امام حسین علیه‌السلام صحبت می کردند، یکی از دختران جوان دانشجوی اهل سنت که سال سوم رشته جامعه شناسی بود، گفت من یک ایراد به شیعه ها دارم. چرا شما در ایام محرم در و دیوار را با این پارچه نوشته پر می کنید که «حسین از من است»؛ یا «فاطمه از من است»؛ حسین نواده پیامبر(ص) است و به ما هم تعلق دارد، اما شما همه جا پر می کنید که «حسین از من است و من از حسین هستم» یا «فاطمه از من است و من از فاطمه هستم». وقتی شما اینطور می نویسید ما دلمان میخواهد این پارچه ها را برداریم زیرا شما نوه پیامبر(ص) را منحصر به خودتان می کنید و این کار زشتی است.

او به راحتی سوالش را مطرح کرد و خیلی هم با احساسات عمیق و بسیار با عصبانیت این را مطرح کرد. و فکر می کرد شیعیان این دیدگاه را دارند که این بزرگان را متعلق به خودشان می دانند. درحالی که این سخن پیامبر(ص) است. آنقدر این جمله برای ما بدیهی است که شاید حتی اگر زیر آن ننویسیم "قال رسول الله" ضرورتی نداشته باشد. همه شیعیان این را می دانند. اما کسی که با صحبت های پیامبر(ص) آشنا نیست، و برای او تکرار نشده است، این سخن را نقل قول شیعه می داند و می گوید این ارزش ها متعلق به ماست و شما ورود نکنید!

نیت ها دیده نمی شود و فقط رفتارها در معرض دید قرار دارند. ما روی رفتارها قضاوت می کنیم. آنها رفتار ما را می بینند و برداشت خصمانه از آن دارند. اگر واقعیت ها را در سایه گفتگوها مطرح کنیم دیگر دلیلی برای دعوا نداریم.
امروز آن خانم از شرکت کنندگان پرو پا قرص این نشست هاست و در جامعه اهل تسنن تلاش می کند تا شیعه را آنطور که هست معرفی کند و بگوید شیعه آنطور که شما فکر می کنید نیست. و این از دستاوردهای بزرگ ما به عنوان یک نهاد جوان گرا بوده است.

من فکر می کنم اگر همه این کارها را انجام دهند، دیگر جایی برای داعش و تروریسم و افراط گرایی باقی نمی‌ماند.

ابنا: برای ارتقاء سطح سواد شیعیان چه کردید؟

ـ خانم حسینی: مکتبی تاسیس کردیم به نام «فرزانگان جوان»، که از پیش‌دبستانی داریم تا کلاس ششم. کار عملی انجام می دهیم و اساتیدی هم که استفاده می‌کنیم کسانی هستند که در «آشیانه جوان» تربیت شدند. در واقع یک سیکلی داریم کسانی را در «آشیانه جوان» تربیت می کنیم و بعد از توانمندی آنها در «فرزانگان جوان» استفاده می کنیم. فکر می کنم با این نگاه می توانیم موفق شویم.

ابنا: یکی از تهدیدات فعلی، تهدید نهاد خانواده است. در افغانستان این مشکل به چه شکل است؟

ـ خانم حسینی: این مسئله در افغانستان خیلی بیشتر است. میلیاردها دلار سرمایه‌های خارجی می آید و طبق برنامه‌هایی که دارند ادعا می‌کنند باید درصد بالایی از آن برای توانمندسازی زنان مصرف شود. در افغانستان چه در مقالاتی از من چاپ شده و چه در صحبت هایی که داشتم همیشه این را مطرح کردم که توانمندسازی زنان با کدام شاخصه ها و کدام عناصر و برنامه باید صورت گیرد. وقتی آمریکا 400 میلیون دلار برای توانمندسازی زنان می دهد، استراتژی آن را باید چه کسی تعیین کند، آیا باید من تعیین کنم که زن افغان هستم؟ یا گروهی در آمریکا و استرالیا و کشورهای دیگر؟

در افغانستان شاهد هستیم که جریانات بسیار مختلفی مثل گروه های فمنیستی و سکولار فعال هستند. حتی می خواهند تا جنبش هایی برای همجنس گرایی زنان فعال کنند؛ می خواهند این مباحث در افغانستان که کشوری اسلامی است مطرح شود. کشوری که جنگ را پشت سر گذاشته و در حال مدرن شدن است. ببینید چه مباحثی در آن مطرح می شود. البته نتوانسته اند کاری انجام دهند و فعلا فقط زمزمه هایی وجود دارد. این نشان می دهد که طرح و برنامه وجود دارد و ما هستیم که باید چند قدم جلوتر باشیم و برنامه ارائه داده و کار انجام دهیم.

همانطور که اسلام جایگاه خانواده را تعریف کرده است، خانواده اسلامی سنگر اول اسلام است. هر کس دشمنی و عناد با اسلام دارد، حتما این سنگر را شناسایی کرده است و با تخریب آن می خواهند بقیه میادین را فتح کنند. این یک معادله ساده است و به راحتی می توان آن را فهمید؛ اما مشکل ما این است که با این‌که فهمیده‌ایم خانواده هدف است، اما کمتر برای تقویت آن استراتژی تعیین کرده ایم تا در مقابل تهاجم به ارزش های خانواده بتواند محکمترین سنگر و سپر باشد، چون خانواده است که می تواند نسل امروز و فردا را حفظ کند.

ابنا: آیا در «آشیانه جوان» برای تحکیم بنیاد خانواده برنامه ای دارید؟

ـ خانم حسینی: بله بخشی به نام مشاور خانواده داریم که با رویکرد تعالیم اسلام است. حقوق زن در اسلام داریم و سعی کردیم برای  دختران جوان موازنه حق و تکلیف را تبیین کنیم. در افغانستان دادخواهی برای زنان خیلی پر سر و صداست. همیشه در جلسات خود گفته ایم که دادخواهی برای حقوق زن را قبول داریم و از آن حمایت می کنیم، اما باید به زنان در مورد تکلیفی که در قبال خانواده  و جامعه دارند هم آموزش دهیم. اگر این کار را فراموش کنیم زنانی را تربیت کرده ایم که حق می خواهند اما هیچ تکلیفی برای خو د قائل نیستند.

ابنا: به عنوان آخرین سوال برای جوانانی که مخاطب فعالیت‎‌های شما هستند چه منابعی را برای مطالعات اسلامی و شیعی معرفی می کنید؟

ـ خانم حسینی: سایت های مختلفی مثل تبیان وجود دارد. البته نشست های ما تخصصی است و برای هر موضوعی سایت متناسب آن را معرفی می کنیم. اما همیشه گفته ایم که نیاز به تغذیه معنوی داریم. از مجمع جهانی اهل بیت(ع) توقع داریم که توجه بیشتری به جوانان داشته باشند. اعتقاد من این است که آینده متعلق به کودکان و جوانان است و اینها هستند که می توانند برای ما کار کنند. جوانانِ 40 سال پیش دیگر یا تغییر نخواهند کرد و یا تغییرشان خیلی سخت خواهد بود. باید انرژی و پتانسیل‌ مان را برای نسل جوان فعلی هزینه کرده و آنان را آنطور که باید تربیت کنیم.

ابنا: از حضور شما در این مصاحبه و پاسخ‌های جامع‌تان سپاسگزارم.

...........................
پایان پیام/ 167