اوباما یک روزپس از انتقادها از کنفرانس خبری ترامپ با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه که بسیاری آن را تحقیرآمیز توصیف کردند، در سخنانی در آفریقای جنوبی درباره افزایش «سیاست های مستبدانه» هشدار داد.

وی از ظهور جنبش های پوپولیستی و حرکت آنها به سمت اقتدارگرایی در سراسر جهان و از بی شرمی رهبران سیاسی که دروغ می گویند و انتقاد می کنند، سخن گفت. 

اوباما بدون اشاره مستقیم به نام ترامپ از برخی سیاست های رئیس جمهوری آمریکا از جمله تلاش برای انکار تغییرات اب و هوایی و بستن مرزهای این کشور انتقاد کرد.

رئیس جمهوری سابق آمریکا همچنین با خطاب قرار دادن سیاستمدارانی که به دنبال اجرای «سیاست های ارعاب انگیز، آزار و اذیت» هستند گفت، چنین رویکردهایی با چنان سرعتی پیش می رود که تا همین چند سال پیش قابل تصور نبود.

اوباما در سخنرانی خود که با حضور 15000 نفر در ژوهانسبورگ برگزار شد، اظهار کرد: سیاست های قلدرمآبانه در حال افزایش ناگهانی است و نوعی از انتخابات و تظاهر به دمکراسی حفظ می شود و افراد بر سر قدرت درپی تضعیف هر نهاد یا هنجاری هستند که به دمکراسی معنی می دهد. 

رئیس جمهوری پیشین آمریکا همچنین روشی را که سیاستمداران دروغ می گویند، به تمسخر گرفت و بر اهمیت توجه به حقایق تاکید کرد. 

وی گفت: باید حقایق را باور کرد، زیرا بدون آن پایه همکاری وجود ندارد. اگر همه دانشمندان جهان بگویند تغییرات آب و هوایی در حال وقوع است، اما کسی بگوید چنین نیست، نمی توان زمینه مشترکی برای همکاری یافت. 

ترامپ چندی پیش به بهانه این که توافق جهانی آب وهوایی پاریس به ضرر اقتصاد آمریکا است از آن خارج شد و این اقدام هدف انتقادهای گسترده حتی در غرب قرار گرفت.

اوباما همچنین درباره حمله به رسانه ها هشدار داد و گفت سانسور و کنترل دولتی رسانه ها در حال افزایش است و از رسانه های اجتماعی برای گسترش حس تنفر، تبلیغات و دیدگاههای توطئه استفاده می شود.

ترامپ تاکنون بارها از عنوان «رسانه های جعلی» برای حمله به رسانه ها منتقد خود بهره گرفته است.

اوباما در سخنرانی «بازنگری میراث ماندلا و ترویج شهروندی فعال در جهان در حال تغییر» همچنین به روابط نژادی و حقوق بشر در 100 سال گذشته پرداخت. 

وی در اظهاراتی که به تبعیض ناشی از سیاست های مهاجرتی ترامپ اشاره داشت، گفت: تلاش برای ایجاد برابری در کشور باعث تضمین استفاده از استعدادها و توان همه مردم می شود.

اوباما که خود سال 2009 به عنوان اولین رئیس جمهوری سیاهپوست آمریکا به قدرت رسید و ماندلا را یک پیشرو ضدنژادپرستی می داند، همچنین تاکید کرد این «حقیقت محض» هست که تبعیض نژادی هنوز هم در آمریکا و آفریقای جنوبی وجود دارد.

اوباما همچنین از نابرابری اقتصادی و افزایش فاصله غنی و فقیر به عنوان یک ناهنجاری در جهان انتقاد کرد و گفت «ثروت عده ای معدود به اندازه ثروت نصف جمعیت فقیر جهان است و این اغراق نیست، بلکه آمار نشان می دهد.»

ماندلا که سال 2013 در 95 سالگی درگذشت، به شکستن تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی و فاصله گرفتن از حاکمیت اقلیت سفیدپوست کمک کرد و رهبر این کشور شد. 

وی که برای سه دهه به دلیل مبارزه با تبعیض نژادی در حبس بود سال 1990 از زندان آزاد شد و تلاش کرد از طریق آشتی و بخشش به اتحاد ملی کمک کند و به اولین رئیس جمهور سیاه پوست آفریقای جنوبی تبدیل شد.