به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز کرمانشاه.
اینجا ماهیدشت، یکی از حاصلخیزترین دشت‌های کشور در کرمانشاه است. دشتی زیبا و پهناور در میان رشته کوه‌های زاگرس با شب‌هایی زیبا و آسمانی پر ستاره و سکوتی که هر لحظه با نعره موتور‌های دیزلی شکسته می‌شود، موتور‌هایی که شیره زمین را می‌می مکند.
حسین که از اهالی روستای علی آباد علیا از توابع ماهیدست است می‌گوید: در سال‌های نه چندان دور چاه‌های کشاورزی در این منطقه در عمق ۳ متری به آب می‌رسیدند، اما امروز در عمق ۱۲۰ متری هم به زحمت می‌توان به آب زلال و کافی رسید.
حفر هزاران چاه غیر مجاز در این دشت‌ها و هزاران چاه مجازی که به صورت غیر مجاز از منابع آبی برداشت می‌کند باعث شده تا سطح آب‌های زیرزمینی روز به روز پایین‌تر برود بطوریکه علاوه بر دشت ماهیدشت، دشت‌های هرسم، سنقر، دیزگران، ذهاب، اسلام آبادغرب، حسن آباد و قلعه شیان هم به عنوان دشت ممنوعه اعلام شود. دشت‌هایی که تا سال ۱۴۰۱ در آن محدودیت برداشت از آب‌های زیرزمینی اعمال می‌شود.
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۶ سطح آب‌های زیرزمینی در دشت ماهیدشت ۲۰ متر پایین‌تر رفته است.
کارشناسان می‌گویند: برای جبران هر ۲۵ سانتی متر کاستی منابع آب زیر زمینی یکسال وقت نیاز است تا بارندگی‌ها آن را جبران کند که در این صورت بیش از ۸۰ سال وقت نیاز است تا دشت ماهیدشت به وضعیت سال ۱۳۸۵ اش برگردد.

سهم آب مصرفی در بخش کشاورزی در ایران ۹۲ درصد است
به منظور ترسیم دورنمایی از وضعیت منابع آبی به سراغ دکتر حسین بنکداری استاد وپژوهشگر حوزه آب در دانشگاه رازی رفتیم. وی با بیان اینکه حجم منابع آبی جهان در سال‌های اخیر به دلیل توسعه شهرنشینی، صنعت و کشاورزی به کمتر از (یک پنجم) کاهش یافته، می‌گوید: سهم آب مصرفی در بخش کشاورزی در جهان ۷۰ درصد و این سهم در کشور ما ۹۲ درصد است.
این دانش آموخته وفوق دکترای مهندسی آب در ادامه افزود: بر اساس استاندار‌های جهانی حداکثر میزان برداشت از منابع آبی ۴۰ درصد است، این در حالی است که بهره برداری ازمنابع آبی در ایران بیش از ۸۰ درصد است واین معضل در هیچ کجای دنیا اتفاق نمی‌افتد بجز ایران واین یعنی مرگ منابع آبی وتشدید بحران آب در حال و آینده.
برای مدیریت این بحران برنامه‌های مختلفی از سوی وزارت نیرو ازسال‌های گذشته تا به امروز در حال اجراست که یکی از مهمترین آن‌ها اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی دشت‌های ممنوعه کشور است.

علی جلیلیان مدیر اجرای این طرح در شرکت آب منطقه‌ای استان کرمانشاه یکی از برنامه‌های در حال اجرا در این طرح را مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز عنوان کرد وگفت: از سال ۸۶ تا به امروز بیش از ۴ هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان کرمانشاه مسدود شده است.
وی مهمترین مانع برای اجرایی شدن این طرح را مشکلات مالی وکمبود اعتبارات لازم می‌داند، عاملی که باعث شده ۶ هزار و ۵۰۰ چاه غیر مجاز در استان منابع آبی را به مرز نابودی بکشاند.

نصب هزار و ۲۰۰ کنتور هوشمند بر روی چاه‌های مجاز استان کرمانشاه
از دیگر برنامه‌های در حال اجرا در طرح احیا وتعادل بخشی، نصب و راه اندازی کنتور‌های هوشمند بر روی چاه‌های مجازدر دشت‌های ممنوعه است. با نصب و راه اندازی کنتور هوشمند بر روی هر حلقه چاه امکان اندازه گیری وکنترل میزان حجم مصرفی آب چاه‌ها به صورت لحظه‌ای فراهم میشود.

مجری نصب و راه اندازی کنتور‌های هوشمند در شرکت آب منطقه‌ای می‌گوید: اجرای طرح نصب کنتور‌های هوشمند از سال ۸۹ در استان کرمانشاه شروع شده است و تا به امروز هزار و ۲۰۰ کنتور هوشمند بر روی چاه‌های مجاز استان نصب شده است.
وحید زرافشانی با بیان اینکه اجرای این طرح از گذشته تا به امروز با فراز و فرود‌هایی همراه بوده کمبود اعتبارات و مشکلات قانونی را عامل اصلی برای اجرایی نشدن این طرح اعلام کرد و افزود: در سنوات گذشته قانون توزیع عادلانه آب وظیفه نصب کنتور را برعهده مالک چاه گذاشته، اما قوانین بودجه وزرات نیرو را مسئول نصب کنتور می‌داند که
سرانجام این اختلاف قانونی مرتفع شد و نصب و راه اندازی کنتور هوشمند به کشاورز واگذار شد.

اما سئوال مهمی که اینجا مطرح می‌شود با توجه به اینکه خرید، نصب و راه اندازی هر کنتور هوشمند هزینه‌ای بین ۴ تا ۶ میلیون بر روی دست کشاورز می‌گذارد و از طرفی مانعی برای استفاده بدون حساب و کتاب از آب چاه‌ها می‌شود در این صورت آیا کشاورزان حاضر به نصب کنتور می‌شوند؟
زرافشانی در این باره می‌گوید: براساس قانون توزیع عادلانه آب، مالک چاه کشاورزی باید میزان مصرف آب خود را به شرکت آب منطقه‌ای اعلام کند و این کار باید از طریق نصب کنتور بر روی چاه انجام شود، در غیر اینصورت تعرفه برق مصرفی چاه کشاورزی که از دیگر تعرفه‌ها کمتر است به صورت آزاد برای کشاورز محاسبه می‌شود.
وی افزود: بعد از نصب کنتور با توجه به الگوی کشت منطقه میزان حق آبه مصرفی به صورت یک حجم معین و سالیانه در پروانه چاه ثبت می‌شود بطوریکه اگر کشاورزان بیش از حد مجاز مصرف کنند هم امکان قطع آب است و هم تعیین خسارت.
از آنجاییکه نصب کنتور‌های هوشمند از راه‌های مؤثر برای اعمال نظارت و کنترل حجم آب‌های مصرفی در بخش کشاورزی است امروز برای اجرایی شدن کامل این طرح نه تنها به اهرم‌های قانونی بیشتر نیاز است بلکه اعطای مشوق‌ها و تهسیلات به کشاورزان برای جبران هزینه‌های خرید و راه اندازی این کنتور‌ها لازم و ضروری است تا شاید بتوانیم از نابودی منابع آبی که کارشناسان هشدار می‌دهند جلوگیری کنیم.
*گزارشگر: محمد کرمی