آذربايجان غربي با داشتن تنوع آب و هوايي، بارشهاي مناسب و رويش هشت هزار گونه گياه دارويي به يکي از منابع اصلي طب سنتي تبديل شده و قطب گياهان دارويي محسوب مي‌شود.

استان آذربايجان غربي داراي بيش از دو ميليون و 500 هزار هکتار مرتع و 101 هزار هکتار جنگل و بقيه عرصه کشاورزي و کوهپايه‌اي است و از اين رو ظرفيت مناسبي براي کشت و پرورش گياهان دارويي دارد.

نداشتن يا پائين بودن اثرات سوء ناشي از مصرف گياهان دارويي نسبت به داروهاي شيميايي، مصرف آسان و آشنا بودن ذائقه مردم با مصرف اين گياهان در کنار عوارض و تبعات منفي استفاده از داروهاي شيميايي در سالهاي اخير مهمترين علل اقبال عمومي نسبت به مصرف اين گياهان است.

با توجه به پتانسيل و ذخاير به همراه تنوع بالاي استان در بخش گياهاي دارويي، توليد گياهان دارويي و صنعتي در مقياس بزرگتر مي ‌تواند به بالا بردن درآمد مردم و ايجاد اشتغال جديد مرزي کمک کند.

مديرباغباني جهاد کشاورزي آذربايجان غربي درخصوص کشت گياهان دارويي در آذربايجان غربي گفت: در زمان حاضر استان يکي از قطبهاي برتر گياهان دارويي در کشور به شمار مي‌رود به طوري که از 20 هزار گونه گياه دارويي در کشور هشت هزار گونه از اين تعداد در اين استان شناسايي شده است.

عزيز اماني با اشاره به اينکه اکنون 371 هکتار از اراضي استان به کشت گياهان دارويي اختصاص يافته است افزود: اين ميزان شامل 200 هکتار بادرشبو، 80 هکتار گل محمدي و نيز 30 هکتار بيدمشک است.

وي با بيان اينکه امسال توسعه کشت گياهان دارويي به خصوص گل محمدي در دستور کار قرار دارد اضافه کرد: هر سال بخشي از توليدات گياهان دارويي و عرقيات به ساير استانها و حتي خارج از کشور صادر مي‌شود که متاسفانه آمار دقيقي در اين زمينه وجود ندارد.

اماني خاطرنشان کرد: گياهان دارويي اغلب براي تهيه عرقيات گياهي مصرف مي‌شود اما بخشي به‌ صورت تر و بخشي به‌صورت خشک شده به مراکز فرآوري و يا کارخانه‌هاي توليد دارو فروخته و بخشي نيز از سوي عطاري‌هاي استان خريداري مي‌شود.

فعاليت 14 واحد فرآوري در زمينه گياهان دارويي

اماني اظهارداشت: علاوه بر کشت متمرکز گياهان دارويي، در 371 هکتار از اراضي گونه‌هاي متفاوت و مختلفي از گياهان دارويي در عرصه 2.7 ميليون هکتاري استان وجود دارد.

وي درخصوص تعداد واحدهاي فرآوري در زمينه گياهان دارويي عنوان کرد: تنها 14 واحد عرقيات گياهي و دارويي در استان فعاليت مي‌کنند که با حمايت بيشتر از اين بخش، مي‌توان ضمن حمايت از توليدکننده داخلي، به تحقق شعار سال هم کمک کرد.

اماني درخصوص مسايل و مشکلات پيش روي گياهان دارويي در استان افزود: نبود بازار تخصصي خريد و فروش گياهان دارويي در استان همانند ميادين ميوه وتره‌بار و ثبات نداشتن قيمت خريد گياهان دارويي، کافي نبودن واحدهاي فرآوري و صنايع مربوط به فرآوري گياهان دارويي در استان از مشکلات بخش کشت گياهان دارويي در آذربايجان غربي است.

وي با بيان اينکه آذربايجان غربي ظرفيت بالايي در توليد گياهان دارويي دارد عنوان کرد: امسال بارشهاي مناسب بهاره نويد بخش افزايش تعداد گياهان دارويي در استان است که بايد از اين ظرفيت نهايت استفاده را کرد.

ضرورت توجه به بسته‎بندي و بازاريابي گياهان دارويي

حسين رضايي از فعالان استان در بخش گياهان دارويي نيز در خصوص وضعيت استان در اين بخش گفت: آذربايجان غربي به دليل طبيعت و آب و هوايي مناسب يکي از استانهاي مستعد در زمينه توليد و پرورش گياهان دارويي است.

وي با بيان اينکه امروز به دليل عوارض و تبعات منفي استفاده از داروهاي شيميايي مردم رغبت زيادي به استفاده از گياهان دارويي دارند افزود: متاسفانه به دليل نبود توجه ويژه به اين بخش شاهد فعاليتهاي قاچ‎وار و خودسر در اين بخش هستيم و اکنون افراد سودجو زيادي بدون علم و آگاهي در اين بخش فعاليت مي‌کنند.رضايي با بيان اينکه توجه به پرورش و توليد گياهان دارويي مي‎تواند يکي از فعاليتهاي مثمرثمر در زمينه حل مشکل بيکاري در منطقه نيز باشد عنوان کرد: متاسفانه در زمينه بسته‎بندي گياهان دارويي و نيز بازاريابي هنوز ضعف و مشکلات زيادي داريم.

گياهان دارويي؛ در معرض خطر انقراض

مهناز حيدري از فعالان گياهان دارويي و نيز محققان اين بخش در سازمان جهاد کشاورزي نيز در خصوص وضعيت گياهان دارويي گفت: گونه‌هاي دارويي از اهميت زيادي برخوردار بوده و مي‌توانند در سلامتي، معيشت و اقتصاد مردم هر منطقه‌اي‌ مؤثر باشند.

حيدري با بيان اينکه از هشت هزار گونه گياه دارويي شناسايي شده در استان در حدود 130 گونه از گونه‌هاي دارويي استان بسيار مطرح هستند افزود: اکنون بيش از 40 گونه به‌عنوان گياه دارويي، خريد و فروش شده و به خارج از کشور فرستاده مي‌شوند يا در کارگاه‌هاي داخلي مورد فراوري قرار مي‌گيرند.

وي با تاکيد بر اينکه اين 40 گونه مي‌توانند بهترين موضوع سرمايه‌گذاري باشند عنوان کرد: با وجود اين همه قابليت در زمينه گياهان دارويي، اين بخش استان همراه با مشکلاتي است که برداشت غير اصولي و غير علمي از طبيعت، بزرگترين خطري است که گياهان دارويي موجود در آذربايجان غربي را تهديد مي کند و خطر انقراض در کمين گونه‌هاي مختلف اين گياهان قرار دارد.

نزديک به 20 هزار گونه گياهي در کشور و هشت هزار گونه در آذربايجان غربي وجود دارد که يا شناخته شده يا نيازمند مطالعه است،آذربايجان غربي داراي 3.7 ميليون هکتار مساحت و عرصه است که يک ميليون هکتار آن در کشاورزي مورد استفاده قرار مي گيرد.