صاحب‌خبر - خانم‌ها بيشتر از آقايان دچار سنگ کيسه‌ي‌صفرا مي‌شوند کله‌سيستيت (cholecystitis) عبارت از التهاب کيسه‌ي‌صفرا است. کيسه‌ي‌صفرا يک عضو کوچک گلابي شکل است و در سمت راست شکم و درست زيرکبد جاي دارد. درون کيسه‌ي‌صفرا، مايعي گوارشي به نام صفرا وجود دارد که در مواقع لزوم به درون روده‌ي کوچک مي‌ريزد. در بسياري موارد، التهاب کيسه‌ي‌صفرا به‌علت وجود سنگ است که لوله‌ي منتهي به راه خروجي کيسه‌ي‌صفرا را مسدود مي‌سازد. اين انسداد سبب جمع و انباشته‌شدن صفرا شده و التهاب ايجاد مي‌کند. علت و علل کله‌سيستيت التهاب کيسه‌ي‌صفرا ممکن‌است به علل زير باشد: ◊ سنگ کيسه‌صفرا. اکثريت موارد کله‌سيستيت، نتيجه‌ي‌ وجود سنگ کيسه‌ي‌صفرا است که مجراي سيستيک cystic duct، يعني لوله‌ي خروجي صفرا از کيسه‌ي‌صفرا را مسدود‌کرده است و سبب انباشته‌شدن صفرا و درنهايت التهاب کيسه‌ي‌صفرا شده‌است. ◊ تومور. وجود تومور از زهکشي صفرا به بيرون از کيسه به‌صورتي مناسب جلوگيري کرده و درنهايت به بروز کله سيستيت مي‌انجامد. ◊ انسداد مجراي صفرا. پيچ خوردن يا ايجاد جوشگاه درمجراي صفرا سبب بلوکاژ يا انسداد مي‌شود و به کله‌سيستيت منتهي مي‌گردد. کله‌سيستيت عبارت از التهاب کيسه‌ي‌صفرا است عوامل‌ زير سبب افزايش احتمال بروز التهاب کيسه صفرا مي‌شوند: ♦ سنگ کيسه صفرا. بسياري از موارد التهاب کيسه‌ي‌صفرا به‌علت سنگ کيسه‌ي‌صفرا است. درصورتي‌که سنگ وجود داشته باشد، احتمال التهاب زياد است. ♦ جنس مونث. خانم‌ها بيشتر ازآقايان دچار سنگ کيسه‌ي‌صفرا مي‌شوند و همين علت احتمال التهاب کيسه‌ي‌صفرا درخانم‌ها را زيادتر مي‌کند. ♦ سن بالا. با افزايش سن، احتمال بروز سنگ کيسه‌ي‌صفرا و نيز التهاب آن افزايش مي‌يابد. التهاب کيسه‌ي‌صفرا به بروز تعدادي از عوارض جدي منتهي مي‌شود ازجمله: ♦ بزرگ‌شدن‌کيسه‌صفرا. درصورتي‌که به‌علت انباشت صفرا، کيسه‌ي‌صفرا ملتهب شود، ممکن‌است تحت‌فشار قرارگرفته و بيش‌ازحد طبيعي خود ورم‌کند و اين حالت سبب بروز درد و افزايش احتمال بروز پارگي (پرفوراسيون perforation) در کيسه‌ي‌صفرا و نيز عفونت و مرگ بافت خواهد شد. ♦ عفونت درون کيسه‌صفرا. درصورت تجمع صفرا درون کيسه‌ي‌صفرا و ايجاد کله‌سيستيت، ممکن‌است صفرا عفوني شود. ♦ مرگ بافت کيسه‌صفرا. کله‌سيستيت درمان نشده ممکن‌است سبب مرگ (گانگرن) بافت کيسه‌ي‌صفرا شود که اين حالت به نوبه خود سبب پارگي کيسه‌ي‌صفرا شده يا سبب ترکيدن کيسه‌ي‌صفرا مي‌گردد. ♦ پارگي (پرفوراسيون) کيسه‌ي‌صفرا. ممکن‌است به‌علت بزرگ‌شدن يا آلودگي کيسه‌ي‌صفرا در‌نتيجه‌ کله‌سيستيت باشد. بسياري از موارد التهاب کيسه‌ي‌صفرا به‌علت سنگ کيسه‌ي‌صفرا است انواع کله‌سيستيت * التهاب حاد کوله سيستيت حاد اغلب به شکل حمله اي و قولنجي آغاز و به تدريج تشديد مي شود. حدود 60 تا 70 درصد بيماران التهاب کيسه صفرا حملات قبلي را که خود به خود بهبود يافته است ذکر مي کنند. ممکن است درد التهاب کيسه صفرا به ناحيه بين دو کتف منتشر شود يا به شانه کتف راست انتشار پيدا کند. درد التهاب کيسه صفرا ممکن است با تکان خوردن يا تنفس عميق تشديد شود. بي اشتهايي، و غالباً تهوع وجود دارد. استفراغ نسبتاً شايع است و ممکن است موجب تخليه مايعات بدن شود. معمولاً يرقان در اوايل کوله سيستيت حاد به ندرت ايجاد مي شود. تب خفيف اغلب در التهاب کيسه صفرا وجود دارد ولي لرز شايع نيست. در 25 تا 50 درصد بيماران التهاب کيسه صفرا، کيسه صفرا لمس مي شود. در 5 تا 10 درصد بيماران مبتلا به التهاب کيسه صفرا و کوله سيستيت حاد، در جراحي، سنگ مسدود کننده ي مجراي صفراوي وجود ندارد. اين نوع کوله سيستيت ها به ويژه در ارتباط با ضربه هاي جدي يا سوختگي ها، طولاني شدن مدت وضع حمل و پس از اعمال جراحي ارتوپدي يا ساير جراحي هاي بزرگ غير صفراوي ايجاد مي شوند. * التهاب مزمن التهاب مزمن کيسه صفرا تقريباً هميشه همراه با سنگ کيسه ي صفرا ايجاد مي شود. در بيش از 25 درصد بيماران مبتلا به التهاب کيسه صفرا و کوله سيتستيت مزمن، باکتري در صفرا يافت مي شود. ممکن است التهاب کيسه صفرا يا کوله سيستيت مزمن، سال ها بدون علامت باشد، به سمت بيماري علامتدار کيسه صفرا يا کوله سيستيت حاد پيشرفت کند و يا با عوارض تظاهر يابد. کوله سيستيت يا التهاب کيسه صفرا، اغلب در اثر وجود سنگ هاي صفراوي ايجاد مي شود و تغليظ صفرا، متوقف شدن جريان صفرا و عفونت ثانويه ناشي از ميکروب هاي روده (به ويژه اشريشياکُلي و گونه هاي باکتروييد) را به دنبال دارد. درد التهاب کيسه صفرا ممکن است با تکان خوردن يا تنفس عميق تشديد شود علائم کله‌سيستيت نشانه‌هاي التهاب کيسه صفرا عبارتنداز: • درد شديد و ثابت در پاره‌ي بالايي و راست شکم • دردي که ازشکم به شانه‌ي راست يا پشت انتشار مي‌يابد. • حساسيت روي شکم در زمان لمس‌آن • عرق‌کردن • تهوع • استفراغ • تب • لرز • نفخ شکم شناسه‌ها و نشانه‌هاي التهاب کيسه‌ي‌صفرا معمولاً بعد‌از صرف غذا و به‌ويژه غذاي حجيم و پرچرب بروز مي‌کند. کله‌سيستيت وقتي بروز مي‌کند که کيسه‌ي‌صفرا ملتهب شود. عوارض کله‌سيستيت کله‌سيستيت مي‌تواند به چندين عارضه جدي منجر شود، از جمله: ¤ عفونت درون کيسه صفرا. اگر زرداب در کيسه صفرا انباشته گردد شايد دچار عفونت شود. ¤ مرگ بافت کيسه صفرا. کله‌سيستيت درمان‌نشده باعث مرگ بافت در کيسه صفرا مي‌شود که به نوبه خود منجر به پارگي يا حتي ترکيدگي در کيسه صفرا خواهد شد. ¤ کيسه صفراي پاره. پارگي در کيسه صفرا ممکن است ناشي از بزرگ‌تر شدن کيسه صفرا يا عفونت باشد. اگر پزشک گمان کند که به کله‌سيستيت مبتلا شده‌ايد، شايد به متخصص سيستم گوارش ارجاع داده شويد. نشانه‌هاي التهاب کيسه‌ي‌صفرا معمولاً بعد‌از صرف غذا به‌ويژه غذاي حجيم و پرچرب بروز مي‌کند تشخيص کله‌سيستيت آزمايش‌ها و روش‌هاي مورد استفاده براي تشخيص کله‌سيستيت عبارتند از: ο آزمايش خون. پزشک به دنبال نشانه‌هايي از عفونت و يا مشکلات کيسه صفرا شايد آزمايش خون تجويز کند. ο تصويربرداري. سونوگرافي از شکم يا توموگرافي کامپيوتري (سي‌تي اسکن) براي نمايش تصاويري از کيسه صفرا و شناسايي نشانه‌اي احتمالي از کله‌سيستيت کاربرد دارد. ο اسکن. اسکني که جنبش صفرا در بدن را نشان مي‌دهد. اسکن از اسيد کبدي ايمينودياستيک يا تصويربرداري هيدا نمايانگر آهنگ توليد و جريان صفرا از کبد به روده کوچک مي‌باشد. اسکن هيدا شامل تزريق ماده راديواکتيو به بدن است که به سلول‌هاي زرداب‌ساز پيوند مي‌خورد تا هنگام جابه‌جايي همراه با صفرا هر گونه انسداد را آشکار کند. شيوه درماني براي کله‌سيستيت معمولا شامل بستري در بيمارستان براي ايجاد ثبات در التهاب کيسه صفرا و جراحي احتمالي مي‌شود. سوراخ شدن کيسه صفرا از عوارض نادر ولي خطرناک التهاب کيسه صفرا حاد است درمان کله‌سيستيت درمان قطعي التهاب کيسه صفرا در اکثر مراکز درماني، برداشتن کيسه ي صفرا به وسيله ي عمل جراحي (کوله سيستکتومي) است که مي توان آن را به صورت جراحي باز يا از طريق لاپاروسکوپي انجام داد. ولي معمولاً پيش از آن بايد وضعيت بيماري را در بيمارستان تثبيت نمود که اين کار با محدود کردن خوردن غذا، قرار دادن لوله در داخل معده و کشيدن محتويات آن و اصلاح اختلالات الکتروليتي انجام مي شود. در صورت وجود التهاب شديد، شوک يا خطرناک بودن بي هوشي عمومي براي بيمار، با استفاده از راديولوژي، لوله (کاتتر) مخصوص تخليه از راه پوست به داخل کيسه ي صفرا فرستاده مي شود و بيمار تا زمان برطرف شدن التهاب حاد تحت درمان با آنتي بيوتيک قرار مي گيرد. پس از تخليه ي ترشحات و برطرف شدن التهاب، کوله سيستکتومي انجام مي شود. سوراخ شدن کيسه صفرا از عوارض نادر ولي خطرناک التهاب کيسه صفرا حاد است که مي تواند موجب مرگ بيمار شود و بايد به سرعت توسط دکتر متخصص گوارش تحت درمان قرار گيرد. اضافه‌وزن باعث افزايش خطر ابتلا به سنگ کيسه صفرا مي‌شود پيشگيري کله‌سيستيت - به‌آرامي وزن کم کنيد. کاهش وزن سريع مي‌تواند خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزايش دهد. اگر به کاهش وزن نياز داريد، براي 0٫5 تا 1 کيلوگرم در هفته برنامه‌ريزي کنيد. - وزن‌تان را در حدي سالم نگه داريد. اضافه‌وزن باعث افزايش خطر ابتلا به سنگ کيسه صفرا مي‌شود. براي رسيدن به وزني سالم، مصرف کالري را کاهش و فعاليت بدني را افزايش دهيد. وزن‌تان را با ادامه برنامه غذايي و تمرين ورزشي مناسب در حد سالم نگه داريد. - رژيم غذايي سالم انتخاب کنيد. رژيم غذايي با درصد بالاي چربي و فيبر کم، خطر سنگ صفرا را افزايش مي‌دهد. رژيم غذايي مورد انتخاب شما بايد سرشار از ميوه ها، سبزيجات و غلات سبوس‌دار باشد. گردآوري: بخش سلامت بيتوته منابع:behdaar.com pezeshkyemrooz.com کتاب راهنماي پزشکي خانواده ∎​