محمدرضا کمیلیفر اهل قم و کارشناس ارشد تاریخ اسلام است. حدود ۱۸ سالی میشود که در فضای فرهنگی درباره پاکستان در قالب همکاری با وزارتخانههای کشور، خارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش و... فعالیت داشته است. وی همچنین ۱۰ سال است با رسانههای مختلف همکاری میکند، ابتدا به عنوان مجری با شبکههای تلویزیونی و رادیویی و بهخصوص مراکز فرهنگی و مذهبی مثل حرم حضرت معصومه (س) فعالیت داشته و اکنون در کسوت خبرنگار و نویسنده با خبرگزاریهای مختلف همکاری دارد.
حوزه تخصصی فرهنگی و رسانهای شما پاکستان است. چطور شد وارد این حوزه شدید؟
حوزه تخصصی فرهنگی و رسانهای شما پاکستان است. چطور شد وارد این حوزه شدید؟
متأسفانه پاکستان جزو ناشناختهترین همسایههای ماست که حتی سیاستمداران آنها میگویند ما یا با یک کشور کاملاً دوست هستیم و یا کاملاً دشمن! ایران و پاکستان کاملاً دوست بوده و هستند، ولی توطئههایی از سوی کشورهایی مانند عربستان در جریان است که اگر جامعه فرهنگی ما و از آن مهمتر دستگاه دیپلماسی ما سریعتر اقدام نکنند ممکن است این روابط دوستانه به سرعت با چالشهای بسیار جدی مواجه شود. بنده دو سال کارشناس فرهنگی رایزنی ایران در پاکستان بودهام و با کمک دوستانی، چون دکتر صادقی رایزن محترم، ارتباطات مردمی خوبی را با نهادهای انقلابی و فعال پاکستان اعم از شیعه و سنی برقرار کردهایم. البته کاری که در حال حاضر توفیق انجام آن را داریم بسیار گستردهتر از حضور در فضای مجازی است، ولی نیاز بود تا پاکستان آن گونه که هست به مردم ایران معرفی شود و زیباییها و جذابیتهای آن را نشان داد تا ایرانیان بدانند چه ظرفیت عظیم و خوبی را در همسایگی خود دارند. یقین داریم اگر روابط دوستانه به همدلی مردم ختم شود هیچ ابرقدرت و بدخواهی نمیتواند در آن خدشه وارد کند.
غیر از حضور در فضای مجازی چه اقداماتی انجام دادید؟
خبرگزاری تسنیم مجموعهای منسجم را ایجاد کرده که در زمینههای گوناگون با همکاری عزیزان اردوزبان از صفحه فیسبوک گرفته تا توئیتر و کانال خبری فعالیت داریم. همچنین به زبان اردو و فارسی به تولید اخبار واقعی در زمینه پاکستان دست زدهایم. ما برای اولین بار مجموعه پروندههایی را تحت عنوان «سیری در پاکستان»، «اهمیت اهل سنت در ایران»، «جان ایران جان پاکستان»، «مبادلات علمی میان ایران و پاکستان» و «تجارت بستر ارتباط» منتشر میکنیم که حقیقتاً طرفداران فراوانی دارد و تمام تلاشمان هم بر این است که گرههای موجود در ارتباط میان دو کشور را باز کرده و فضایی صمیمی و دوستانه ایجاد کنیم.
با توجه به فعالیت فرهنگی و رسانهای درباره پاکستان، وضعیت سینمای این کشور چگونه است؟ آیا فقط یک سینمای درونکشوری است یا در سطح جهانی حرف برای گفتن دارد؟
پرطرفدارترین فیلمهای موجود در بازار پاکستان، محصول سینمای هند است، البته در سایه افزایش تنش میان هند و پاکستان در سال گذشته فیلمهای هندی بایکوت شده و مسئولان صنعت سینما در پاکستان ابراز علاقه فراوانی به فیلمهای ایرانی نشان دادند، ولی متأسفانه اقدامی که باید از سوی مسئولان فرهنگی صورت نگرفته و اکنون شاهد بازگشت سینمای هند و همچنین ورود سینمای ترکیه در پاکستان هستیم. در هر حال اگر بیطرفانه به داستان نگاه کنیم باید بگوییم برخی تولیدات سینمای پاکستان گوی سبقت را از تولیدات آمریکایی نیز ربوده است. در این زمینه به دو فیلم «یلغار» و «وار» اشاره کنم که انصافاً بینظیر هستند و هر بینندهای را مجذوب کیفیت بالای خود میکنند. هر دوی این فیلمها علیه گروههای تروریستی ساخته شدهاند. پروژههای زیادی میتواند بین ایران و پاکستان انجام شود و باعث بینیاز شدن این دو کشور از ابرقدرتهای بداندیش گردد، متأسفانه شکار غفلت فرهنگی مسئولان ایرانی و تهدید و فشار علیه دولت پاکستان شده است. یعنی کشورهای حاشیه خلیج فارس با پول و... از دولت پاکستان میخواهند با ایران تبادلات نداشته باشد، ولی همانند بحث تحریم یوتیوب اگر ایران با کار فرهنگی کانون عظیم هواداران خود در پاکستان را تقویت کند طبیعتاً ریالهای خرج شده کشورهای بداندیش راه به جایی نخواهد برد.
محبوبترین شخصیت هنری ایران در پاکستان به نظرتان کیست؟
سریال حضرت یوسف و همچنین فیلم اخراجیها و مجموعه مختارنامه بارها و بارها از شبکههای مختلف پاکستانی پخش شده است، ولی خب سینمای ایران آنچنان ورود جدی نداشته که بگوییم یک هنرمند ایرانی در پاکستان به شهرت رسیده است. در دنیای ادبیات سعدی در پاکستان مشهور است، از کارگردانان افراد خبره نام آقای حاتمیکیا را زیاد میبرند، ولی در دنیای سیاست امام خمینی و مقام معظم رهبری پایگاه مردمی بسیار قوی در پاکستان دارند.
شیعیان در سینما و تلویزیون پاکستان چه جایگاهی دارند؟
از نظر شیعیان تماشای فیلم در سینماها و... حرام است. البته علما حق هم دارند، زیرا غالب فیلمهای هندی مناسب یک انسان مسلمان نیست. در تلویزیون شبکهای نظیر سچ. تی. وی توسط علمای شیعه اداره میشود و گاهی برخی کارشناسان سایر شبکهها هم شیعه هستند، ولی اکثر اهل تسننی را میبینیم که به شیعیان علاقه فراوانی دارند مانند مبشر لقمان.
هفتههای فرهنگی و رایزنیهای فرهنگی که در آن فیلمهای ایرانی به نمایش درمیآیند در این رابطه بیاثر بودهاند؟
متأسفانه باید بگوییم بله؛ اگر سینمای ایران قصد ورود جدی به فضای رسانهای پاکستان را دارد کار فراتر از این است که به یک هفته و چند صد مخاطب محدود اکتفا کنیم، باید اثری فاخر با دوبلهای حرفهای توسط یک شبکه قدرتمند پخش شده و سپس با مداومت این حرکت دنبال شود یا کارگردانان ما به فکر تولید کارهایی مشترک باشند. مانند «سلام بمبئی» و مسافری از هند! دقت کنید فرهنگ ما خیلی بیشتر به پاکستان نزدیک است تا هند، ولی بازهم در سایه غفلت مردم و مسئولان ارتباط با هند تقویت میشود، ولی پاکستان مورد بیتوجهی قرار میگیرد. برای مثال تعداد عملیاتهای تروریستی که سالانه در هند انجام میشود دو برابر پاکستان است. این اعتراف خود سازمان اطلاعات هند است و مدارک آن موجود است، ولی پاکستان را ناامنتر از هند میشناسیم.
یکی از دلایل عدم حضور فعالان فرهنگی، اقتصادی ایران در پاکستان شاید همین آمار و اخبار ناامنیها در این کشور باشد.
آمار میزان ناامنی در هند را به روایت خودشان نگاه کنید: ۳۳۷ انفجار در هند صورت گرفته، ولی چون کار فرهنگی در موردش صورت میگیرد و رسانهها نکات منفی را پوشش نمیدهند ایرانیهای فراوانی به سوی هند کشش دارند، این درحالی است که در پاکستان ۱۶۰ انفجار انجام شده، ولی این کشور را کاملاً ناامن میدانند. این دقیقاً به دلیل این است که رسانههای ما قوی عمل نکردند.
تعداد زیادی از زوار امام رضا (ع) پاکستانی هستند. آیا آمار دقیقی از این زوار وجود دارد باتوجه به اینکه باید ویزا بگیرند؟
چون دولت پاکستان توجهی به این مسئله ندارد در نتیجه آمار دقیق نیز وجود ندارد، البته اخیراً مذاکراتی با آستان قدس رضوی صورت گرفته و بحمدالله با حمایت آنها برنامه جدی برای سر و سامان دادن به وضعیت زائران داریم، این زوار اکثراً از اقشار بیبضاعت پاکستانی هستند که اشتراک بین آنها محبت اهل بیت است و هرچند اکثر آنها شیعه هستند، ولی بین آنها اهل تسنن بریلوی نیز وجود دارند که مخلصانه به زیارت عتبات عالیات مشرف میشوند. مشکلات زوار پاکستانی را ما در دستههای مختلفی میتوانیم تقسیم کنیم که مفصل است، ولی عمده آن مربوط به وضعیت رفاهی، اسکان، ایاب و ذهاب، بهداشتی و... آنها میشود.
نظر شما