آذر فخري 

مدتي است تصاويري از صف شبانه‌روزي مردم آبادان و خرمشهر، براي خريد آب قابل آشاميدن، در شبکه‌هاي مجازي، منتشر مي‌شود. تصاويري که بيش از هرچيزي اين پرسش را به ذهن متبادر مي‌کند که اهالي اين شهرها و نيز شهر اهواز، در همجواري با رودخانه‌ي کارون، چگونه به اين‌جا رسيده‌اند، که ديگر نمي‌توانند از آب لوله‌کشي منازل خود، استفاده کنند و ناچار از خريد آب، از فروشنده‌هاي دوره‌گرد، يا استفاده از آب معدني‌هاي درون بطري ها شده‌اند. اما البته، اين وضعيت براي اهالي اين شهرها تازگي ندارد و آنان سال‌هاست که به‌خاطر طعم نامناسب و بي‌کيفيتي آب جاري در لوله‌کشي، براي خريد آب، بيش از شانزده ميليارد تومان هزينه کرده‌‌اند.

ماجراي غم‌انگيز اين شهرها و نيز رودخانه‌ي کارون، شورشدن آب اين رود است که موجب شده است، آب شربي که از ناحيه‌ي اين رود تامين مي‌شود، غيرقابل آشاميدن باشد. هر چند شور شدن آب رودخانه‌ي کارون تنها مشکل اين رود نيست؛ ورود بي‌رويه‌ي پساب‌هاي کشاورزي و فاضلاب‌هاي شهري، بدون فيلترشدن و به‌طور مستقيم، باعث آلودگي ميکربي اين رودخانه و کاهش کيفيت آن شده است، طوري‌که اين آلودگي، زيستِ جانوري اين رودخانه را نيز تهديد مي‌کند. به اين ترتيب، اکنون خوزستان، علاوه بر معضل هواي آلوده به ريزگرد و غبار، درگير مشکل جدي‌تري شده است؛ کمبود آب شرب!

اخيرا نماينده‌ي مردم خرمشهر در مجلس شوراي اسلامي، با اشاره به شوري آب در اين شهرستان گفته است که پيش‌روي آب دريا از خليج فارس به رودخانه ي اروند و کارون و برداشت بي‌رويه‌ي طرح‌هاي توسعه نيشکر از آب رودخانه‌ي کارون در مسير اهواز به خرمشهر، باعث شوري آب خرمشهر شده است. در گذشته، آبي که از پشت سدها رها مي‌شد، باعث جلوگيري از ورود آب دريا به رودخانه اروند و کارون مي‌شد، که اکنون به دليل خشکسالي اين اتفاق رخ نداده است و آب در رودخانه اروند و کارون، شور شده است. در چنين وضعيتي، آب اين دو رود نه تنها براي آشاميدن که حتي براي شست‌وشو نيز مناسب نيست.

الحاق رودخانه‌هاي شور واقع در اين محدوده به همراه فاضلاب صنايع و زه‌آب‌هاي كشاورزي و حوضچه‌هاي پرورش ماهي كه بدون هيچ‌گونه تصفيه‌اي، مستقيما وارد رودخانه مي‌شوند، وضعيت نامطلوبي را از نظر آلودگي كيفي آب رودخانه به‌وجود آورده است و افت كيفيت آب رودخانه‌ي كارون در ماه‌هاي اخير ، نگراني‌هائي را از نظر تخريب كيفي اين منبع حياتي نيز ايجاد کرده است .

به گفته‌ي نماينده‌ي سازمان ملل متحد، بحران آب بيش از هر جنگي، جان انسان‌ها را مي گيرد و اگر شرايط فعلي ادامه يابد تا سال 2025 ميلادي، نيز 800 ميليون نفر از جمعيت جهان، آب غيربهداشتي مصرف خواهند کرد.

به نظر مي‌رسد اين بحران زيست-انساني، که در آينده قرار است اتفاق بيفتد، هم‌چون پيش‌روي آب شور دريا در رودخانه‌ها، در طي همين چند ماه اخير، خود را به شهرهاي کناره‌ي دو رود مهم ايران، رسانده و از همين حالا، آينده‌ي تلخ و بحراني، در اين شهرها و براي ساکنان آن‌ها، در حال ومحقق و تجربه شدن است!

a.f.far99@gmail.com