به گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا نجفی، مدیر پایگاه شهر  بلقیس با اعلام این خبر گفت: «هدف از کاوش در داخل ارگ  شناخت و آگاهی از ساختار معماری داخلی ارگ و فضاهای موجود درآن ، ایجاد فضای سایت موزه  برای بازدید کنندگان و همچنین فراهم کردن بستری برای حفاظت  و مرمت اضطراری و تکمیلی در داخل ارگ است.»

او افزود: «کاوش در محدوده شارستان با تاکید بر تپه منار و باهدف مشخص کردن کاربری وتکمیل ساختار احتمالی مسجد- مدرسه که بخش هایی از آن در فصول گذشته با کاوش های باستان شناختی نمایان شده بود انجام می شود.»

او وسعت این شهر را بالغ بر 200 هکتار و متشکل از سه بخش ارگ ، شارستان و ربض اعلام کرد و افزود: «براساس اسناد تاریخی این شهر در قبل از اسلام آباد و شکوفا بوده و در سال 31 هجری توسط مسلمانان فتح شده است.»

قدیمی ترین استقرار در بلقیس

نجفی با استناد به یافته های باستان شناختی و اشارات  متون تاریخی گفت: قدیمی ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخردوره ساسانی – صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است.

به گفته این باستان شناس، این شهردر اواخر دوران طهماسب دوم و ابتداى حکومت نادر یعنى در سال 1131 هـ.ق توسط افاغنه کاملاًویران و تخریب شده، به نحوی که جایگاه پیشین خود را از دست داده است و از این زمان کم کم نام افسانه اى بلقیس بر روى خرابه هاى شهر قدیمى اسفراین گذاشته شد.

این باستان شناس اظهار کرد: «نخستین فعالیت های باستان شناسی به صورت علمی در این مجموعه از سال 1386 آغاز و هر ساله به صورت مستمر ادامه داشته است.»

آثار کشف شده در داخل ارگ
 
نجفی گفت: «در فصل هشتم کاوش های باستان شناختی که در دو بخش ارگ و شارستان صورت گرفت ، در داخل ارگ  بقایایی از  یک ساختار آجری با ملات و اندود ساروج کشف شد که احتمالاً بقایای یک حمام قرون8-7 ه.ق است که پس از تخریب برای ذخیره آب به صورت حوض تغییر کاربری داده شده است.»

او از دیگر ساختارهای کشف شده از این کاوش ها در داخل ارگ به سیستم انتقال آب ، خانه های مسکونی با ساختار پی سنگی ، دیوارهای خشتی وحیاط سنگ فرش اشاره کرد. 

او گفت: «بخش دیگرکاوش ها که در شارستان در بخش معروف به تپه منارصورت گرفت منجر به کشف تعدادی رواق با مصالح آجر و گچ در پیرامون حیاط مرکزی شد که احتمالاً  بقایای مسجد - مدرسه دوره سلجوقی است.»

به گفته این باستان شناس پیش تر بخشی از ساختار این بنا شامل ایوان ، راهرو مزین به گچبری و بقایایی از یک ورودی با آجرفرش طی کاوش های باستان شناسی کشف شده بود. 

او با اشاره به انجام این کاوش به همت پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس اسفراین و به سرپرستی احمد نیک گفتار گفت: «مجوز فصل نهم کاوش باستان شناسی محوطه بلقیس اسفراین توسط ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.»