هر گونه وضعیت مغایر حیات برای مادر و جنین طی حاملگی و نیز 42 روز بعد از ختم بارداری جزءحاملگی‌های پر خطر محسوب می‌شود که می‌تواند شامل اختلالات قلبی، تنفسی، کلیوی، خونی، کبدی، نورولوژیک و حتی اختلالات منجر به خروج رحم از جمله خونریزی و عفونت بشود.

بی‌شک، انجام معاینات بالینی، شرح حال دقیق و آزمایشات پاراکلینیکی بر مبنای هر مورد می‌تواند مطمئن ترین راه تشخیص بارداری پر خطر باشد .

تشخیص زودهنگام بارداری پر خطر

حاملگی‌های پر خطر می‌تواند تحت تاثیر عوامل محیطی و تغذیه‌ای، اقتصادی، نژادی، ژنتیک و بسیاری موارد اتفاق بیفتد‌. پس بهترین راه پیشگیری از آن، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای شش ماه قبل از حاملگی و انجام آزمایشات ضروری است .

به‌طور مثال با کنترل عفونت‌های ادراری، روده‌ای و درمان بیماری‌های دهان و دندان و لثه با مشاوره دندانپزشکی، انجام برنامه واکسیناسیون هپاتیت، سرخجه توام با کزاز در مراکز بهداشت و درمان می‌توان به پیشگیری از این نوع بارداری‌ها کمک کرد‌. همچنین بررسی وضعیت ایمنی مادر نسبت به بیماری‌های عفونی مانند سرخجه، آبله مرغان و بر طرف کردن کم‌خونی‌ها ازجمله کمبود ویتامین B12، فولیک اسید و آهن تاثیر بسزایی در کاهش زایمان زودرس و کم خونی طی حاملگی و کاهش اختلالات رشد جنین دارد . پایش مداوم مادران طی حاملگی از نظر فشار خون، وزن مادر و رشد جنین، مایع آمنیوتیک، معاینه بالینی، سونوگرافی اهمیت بسزایی در تشخیص به موقع حاملگی پر خطر دارد . آزمایش ادرار از نظر دفع پروتئین، آزمایشات انعقادی و آزمایشات کبدی و CBC از نظر کم خونی و تعداد پلاکت در تشخیص کمک‌کننده است .

آزمایش‌هایی برای تائید خطر بارداری

البته بررسی آزمایشات طی بارداری می‌تواند کمک‌کننده باشد اما پیش‌بینی قطعی اغلب در بیمار ایجاد اضطراب می‌کند‌. به‌طور مثال انجام آزمایش ادرار از نظر عفونت ادراری و بررسی قند خون ناشتا قبل از حاملگی در تشخیص و درمان بموقع دیابت یا تست تحمل قند قبل از حاملگی می‌تواند از عوارض دیابت طی حاملگی جلوگیری کند‌. همچنین با انجام آزمایشات سقط عادتی و مصرف داروهای رقیق‌کننده خون و تغذیه مناسب قبل از حاملگی می‌توان از وقوع مجدد سقط جلوگیری کرد.

علائم هشدار خطر بارداری !

با توجه به وسعت و تنوع موارد ایجاد کننده حاملگی‌های پر خطر آشنایی با علایم بالینی می‌تواند قبل از انجام آزمایشات کمک فراوانی در کنترل این موارد داشته باشد . این علایم عبارتند از:

ضعف، بی‌حالی ،درد دردهای عضلانی و علامت کم خونی و تپش قلب می‌تواند علامت فقدان و کمبود ویتامین D، ویتامین B12، فولیک اسید کلسیم یا
پر کاری تیروئید یا نارسایی قلب باشد .

درد‌های شکمی و عفونت ادراری: ترشحات غیر طبیعی واژینال، خارش واژن، سوزش ادرار، تکرر ادرار، تغییر رنگ ادرار یا بوی بد ادرار و حتی لکه بینی،
کمر درد، کاهش اشتها و درد پهلو و تب و لرز می‌تواند علامت عفونت ادراری باشد .

علایم مسمومیت بارداری: تهوع، نفخ شکم، درد سردل، گر گرفتگی، افزایش وزن بیشتر از نیم کیلوگرم در هفته، خارش اندام‌ها و شکم، تورم دست‌ها و صورت، دو بینی، مشکلات بینایی، سردرد و بی‌قراری می‌تواند علامت فشار خون بالا و مسمومیت حاملگی باشد که اغلب با تغذیه مناسب، استراحت و کاهش استرس بر طرف شود.

لکه بینی: انقباضات رحمی مداوم، لکه بینی و کاهش حرکات جنین. اینها می‌توانند علایم مهمی برای شروع خونریزی‌های شدید باشد که بخصوص در سندرم حاملگی بسیار خطرناک هستند و بسرعت باید در مرکز درمانی مورد توجه قرار بگیرند .

پایش مداوم باردار

مطمئنا آزمایشات بالینی و بررسی‌های پاراکلینیکی قبل از حاملگی، طی بارداری یا بعد از آن می‌تواند در پیشگیری از عوارض حاملگی پر خطر کمک‌کننده باشد‌. ولی مهم‌ترین نکته پایش مداوم علایم بالینی از جمله وزن مادر و فشار خون مادر و بررسی رشد جنین طی حاملگی است که در تشخیص بموقع هرگونه اختلال در روند طبیعی رشد جنین موثر بوده و اقدامات درمانی مقتضی را به‌دنبال خواهد داشت.

پونه شیرازی

سلامت