تحریم‌های ثانویه آمریکا شامل کشورهای دیگر و شرکت‌های غیر آمریکایی می‌شود و باید در روند گفت‌وگوها و موافقت‌های جدید میان ایران و اروپاییان به این نکته به صورت صریح، روشن و برجسته، تاکید شود که طرف‌های دیگر مذاکره‌کننده تا چه اندازه حاضرند در برابر تحریم‌‌های آمریکا مقاومت کنند. اگر چنین چیزی ذکر نشود، نگرانی جدی وجود خواهد داشت که اروپاییان بعدها بگویند ما آنچه در توان خود داشتیم برای اجرایی کردن برجام به انجام رساندیم اما در مقابل اعمال تحریم‌های آمریکا نمی‌توانیم ایستادگی کنیم. بنابراین تا مشخص نشود اروپاییان تا چه اندازه می‌توانند در مقابل تحریم‌ها مقاومت کنند، ادامه روند تعاملات فایده‌ای برای ایران نخواهد داشت. تصریح چنین نکته‌ای فضایی را فراهم خواهد کرد تا ایران به اروپاییان اعتماد کند. در غیر این صورت نمی‌توان تصور کرد دولت‌ها و شرکت‌های اروپایی بتوانند در مقابل تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا ایستادگی کنند. از سوی دیگر مشخص نیست فرصت تعیین‌شده برای راستی‌آزمایی اروپاییان و اطلاع از میزان پایبندی آنها به توافقاتشان چقدر است. در شرایط کنونی با خروج آمریکا از برجام اگر ایران بخواهد در حال حاضر از برجام خارج شود هیچ‌گونه منع قانونی برای کشورمان وجود ندارد. اما در هر صورت ایران می‌تواند موافقت‌نامه جدیدی با کشورهای باقیمانده در برجام داشته باشد.

مصباحی‌مقدم

عضو مجمع تشخیص مصلحت