صاحب‌خبر - سلمان بن عبدالعزيز در ژانويه 2015 و پس از مرگ ملک عبدالله به سمت پادشاهي عربستان منصوب شد. ملک سلمان طي سه سال گذشته سه وليعهد انتخاب کرد: مقرن بن عبدالعزيز، محمد بن نايف و محمد بن سلمان. اگرچه محمد بن سلمان نخستين فرد از نوادگان عبدالعزيز نيست که به سمت وليعهدي منصوب شد، اما بر خلاف محمد بن نايف که نخسين فرد از نوادگان عبدالعزيز بود که به سمت وليعهدي رسيد، محمد بن سلمان براي رسيدن به کرسي پادشاهي شانس زيادي دارد. در عين حال، محمد بن سلمان اولين فرزند يک پادشاه عربستان است که هنگام سلطنت پدر خود مقام وليعهدي را برعهده گرفت. طي سه سال گذشته، محمد بن سلمان سمت هاي وليعهدي، وزير دفاع و رياست بخش اقتصادي عربستان را در اختيار داشت که در يک سال گذشته بر ميزان قدرت وي افزوده شد. در واقع، هر سه بخش سياسي، نظامي و اقتصادي عربستان طي يک سال گذشته تحت کنترل محمد بن سلمان قرار گرفت. بن سلمان تنها اندکي پس از رسيدن به سمت وليعهدي سعودي اصلاحات اجتماعي به‌خصوص در حوزه زنان را در پيش گرفت. از مهمترين موارد اين اصلاحات دادن حق رانندگي به زنان و صدور مجوز حضور زنان در استاديوم‌ها بود. در واقع، محمد بن سلمان تلاش کرد آزادي‌هاي اجتماعي را به‌خصوص براي زنان و جوانان افزايش دهد، اما اين اصلاحات، زيربنايي نبود، بلکه صرفاً اصلاحات حداقلي روبنايي بود. هدف اصلي وي از اين اصلاحات، کسب محبوبيت و مقبوليت مردمي براي رسيدن به کرسي پادشاهي و همچنين نشان دادن تفاوت‌هاي خود به‌عنوان يک رهبر جوان با رهبران کهنسال گذشته عربستان بود. اگرچه برخي رسانه‌ها با تبليغات زياد اين اصلاحات را برجسته کردند، اما اغلب تحليلگران برجسته بر اين باور هستند که اين اصلاحات صرفاً نمادين و نمايشي است و منجر به تقويت آزادي‌هاي مدني در عربستان نمي‌شود. در همين راستا، روزنامه فرانسوي «لزکو» در تحليلي نوشت: «بن سلمان به خوبي جوانان عربستان را بازي مي‌دهد. او به خوبي اهميت مهار جوانان کشور را در حوزه فعاليت شبکه‌هاي اجتماعي چون توئيتر، اينستاگرام و يوتيوب درک کرده و تلاش مي‌کند عطش آنها را براي آزادي به بازي بگيرد. وليعهد در کار خود شتاب بسياري دارد و به خوبي مي‌‌داند که احتمال دارد جوانان عليه او کودتا کنند.» «جان کرياکو»، کارشناس و تحليلگر سابق سيا و مشاور ضد تروريسم نيز گفت: «من معتقدم اين حرکات مانورهاي سياسي با هدف جدا و متمايز ساختن شاهزاده محمد بن سلمان از ساير شاهزادگان محافظه‌کار هستند. بر اين باورم که محمد بن سلمان اين اقدامات را انجام داده تا خود را فردي ليبرال نشان دهد، اقداماتي که هزينه‌‌هاي سياسي بالايي براي او نداشته باشند.» يکي از نشانه‌هاي نمادين اين اصلاحات اين بود که همزمان با اصلاحات اجتماعي، خشونت عليه فعالان سياسي و مدني در عربستان افزايش يافت. طي يک سال گذشته، دهها نفر از فعالان مدني و سياسي در عربستان سعودي بازداشت و در دادگاه‌هاي نظامي به حبس‌هاي طولاني مدت محکوم شدند. بر اين اساس، «شيخ الاسلام»، کارشناس روابط بين‌الملل معتقد است اصلاحات محمد بن سلمان سطحي و غيرعميق است که با هدف فريب افکار عمومي انجام مي‌شود و نمي‌تواند به جلب نظر فعالان و نهادهاي حقوق بشري منجر شود.» اقدامات وليعهد جاه‌طلب يکي از مهمترين اقدام‌هاي محمد بن سلمان در سطح داخلي عربستان، بازداشت گسترده شاهزادگان در نوامبر 2017 بود. وليعهد سعودي در نوامبر 2017 صدها نفر از شاهزادگان و مقامات عربستاني را به اتهام فساد و با توجيه شعار عوام‌گرايانه مبارزه با فساد بازداشت کرد. در ميان بازداشت شدگان، ثروتمندترين افراد در عربستان سعودي، از جمله وليد بن طلال، ميلياردر و ثروتمندترين شاهزاده سعودي، و همچنين مهمترين رقباي بن سلمان در عرصه قدرت يعني افرادي نظير متعب بن عبدالله قرار داشتند. ناظران معتقدند اين دستگيري‌‌ها که دليل آن مبارزه با فساد مالي اعلام شده، در راستاي تلاش‌هاي محمد بن سلمان براي ترساندن رقباي سلطنتي خود و تثبيت قدرتش بوده است. روزنامه آمريکايي «لس آنجلس تايمز» در مطلبي نوشت: «پول، قدرت و نسبت خانوادگي نيز شاهزادگان سعودي را در امان نگذاشت.» روزنامه گاردين انگليس نيز در تحليلي نوشت: «ادعاي بن سلمان براي مبارزه با فساد آشکارا ادعاي متناقضي است، زيرا کسي که خود غرق در فساد است نمي‌تواند مدعي مبارزه با فساد باشد.» در نهايت نيز محمد بن سلمان با دريافت مبالغ هنگفتي از شاهزادگان اغلب آنها را از هتلي که در آن در بازداشت اجباري قرار گرفته بودند، آزاد کرد. با اين حال، به نظر مي‌رسد محمد بن سلمان در آوريل 2018 تاوان بازداشت شاهزاده‌ها را داد. منابع خبري نيمه‌هاي شب 21 آوريل از تيراندازي در اطراف کاخ پادشاهي الخزامي خبر دادند. دولت سعودي در ادعايي مضحک اعلام کرد که پهپاد اسباب بازي دليل تيراندازي بود، اما با ناپديد شدن يک ماهه محمد بن سلمان مشخص شد که تيراندازي در اطراف کاخ الخزامي حاکي از تلاش شاهزادگان براي کودتا عليه بن سلمان بود. تحولات منطقه در سايه بن‌سلمان وليعهدي بن سلمان در سطح منطقه‌اي با دو اتفاق مهم افزايش تنش با همسايگان و عادي‌سازي روابط با رژيم اسرائيل همراه بود. اگرچه تنش ميان قطر و عربستان از روز پنجم ژوئن و دو هفته قبل از وليعهدي محمد بن سلمان آغاز شد، اما با وليعهدي بن سلمان اين تنش روند صعودي پيدا کرد. محمد بن سلمان که به کشورهاي کوچک عربي نظير قطر نگاه «بالا به پائين» دارد تلاش زيادي انجام داد قطر را تسليم کند و حتي تنش با اين کشور را موضوعي کوچک قلمداد کرد، اما از ديد تحليلگران، مقاومت قطر مقابل سياست‌هاي منطقه‌اي بن سلمان شکستي مهم براي عربستان به حساب مي‌آيد. در همين راستا، روزنامه فرانسوي «لزکو» در تحليلي نوشت: «متهم شدن قطر از سوي بن سلمان به حمايت از گروه‌هاي تروريستي با وجود اتهامات مشابه عليه عربستان تنها بهانه‌هايي براي محاصره اين کشور بود اما نتايج اين محاصره برعکس باعث شد دوحه از همان زمان روابط خود را با تهران که رقيب سعودي‌‌هاست تقويت کند.» يکي از مهمترين پيامدهاي اين تنش اين بود که شوراي همکاري خليج فارس عملاً به مرز فروپاشي رسيد زيرا نشست سران شورا که دسامبر 2017 در کويت برگزار شد در غياب سران عربستان، امارات و بحرين تنها 15 دقيقه به طول انجاميد. «نوحه عبدالوهاب»، عضو انديشکده بروکينگز در اين خصوص نوشت: «صرف نظر از آنچه که مي‌‏‏تواند در آينده روي دهد، يک مساله کاملاً روشن است: شوراي همکاري به عنوان باوري اجتماعي و سياسي ديگر قطعاً به شکل سابق خود بازنخواهد گشت.» يکي ديگر از اقدام‌هاي تنش‌آميز بن سلمان در سطح منطقه‌اي، فراخواندن سعد الحريري، نخست وزير لبنان به رياض و دادن بيانيه از پيش تعيين شده استعفاي اجباري به وي در نوامبر 2017 بود. حريري پس از قرائت بيانيه استعفاء در رياض بازداشت شد. اين اقدام که به نوعي باهدف ايجاد درگيري داخلي در لبنان انجام شد، از ديد مقامات کشورهاي مختلف و همچنين تحليلگران به منزله «گروگان‌گيري سياسي» قلمداد و بن سلمان پس از حدود 20 روز مجبور شد سعد الحريري را آزاد کند. الحريري پس از بازگشت به لبنان ضمن اينکه استعفاي خود را پس گرفت از هرگونه اقدام و اظهارنظري ضد حزب الله نيز خودداري کرد تا شکستي ديگر براي وليعهد جوان، جاه‌طلب و کم‌تجربه سعودي رقم خورد. مثلث شرارت يکي از مهمترين سياست‌هاي منطقه‌اي عربستان طي يک سال گذشته، علني شدن تمايل اين کشور براي عادي سازي روابط با رژيم اسرائيل بود. محمد بن سلمان، دونالد ترامپ و بنيامين نتانياهو مثلث شرارت در خاورميانه را شکل دادند. بن سلمان نه تنها مقابل تصميم دونالد ترامپ براي انتقال سفارت خانه آمريکا از تل آويو به قدس اشغالي مخالفتي نکرد بلکه حامي اين طرح بود. وليعهد سعودي حتي کشورهايي نظير اردن را که از تصميم غيرقانوني ترامپ انتقاد کرده بودند تحت فشار قرار داد. وليعهد سعودي در سفري که مارس 2018 به آمريکا انجام داد رسماً رژيم صهيونيستي را به رسميت شناخت و فلسطيني‌ها را مقصر تداوم تنش با اين رژيم معرفي کرد، اظهاراتي که حتي برخي مقامات و شخصيت‌هاي صهيونيستي را متعجب کرد. روزنامه «اسرائيل اليوم» که به بنيامين نتانياهو نخست وزير اسرائيل بسيار نزديک است، در اين باره نوشت: «وليعهد سعودي همچنان به اظهارات غيرمنتظره ادامه مي‌دهد.» درهمين حال؛ اظهارات بن سلمان با واکنش خشمگين مردم در جهان عرب رو به رو شد و اغلب مردم و فعالان کشورهاي عربي بر اين باور بودند که اظهارات محمد بن‌سلمان بهايي است که براي به سلطنت رسيدن پرداخت و تلاش براي پذيرفته شدن از سوي مقامات کاخ سفيد بود. درحالي وليعهدي محمد بن سلمان در عربستان سعودي وارد دومين سال خود شد که نتيجه سياست‌هاي وي طي يک سال گذشته در سطح داخلي اصلاحات سمبليک اجتماعي عوام پسندانه و شدت گرفتن جنگ قدرت ميان شاهزادگان و در سطح منطقه‌اي نيز افزايش آنارشي و هرج و مرج منطقه‌اي بود. همزمان با اقدام‌هاي تنش‌آفرين بن سلمان در سطح منطقه‌اي، جنگ عليه يمن نيز طي يک سال گذشته شدت داشته و موجب افزايش نگراني مقامات کشورهاي مختلف عربي از تبعات منفي کسب احتمالي کرسي پادشاهي عربستان توسط محمد بن سلمان شد، موضوعي که با تلاش‌هاي فراوان وليعهد سعودي طي يک سال گذشته محقق نشد.∎​