صاحب‌خبر - با پایان یافتن ماه مبارک رمضان، جاده های کشور شاهد تردد خودروهای باربند بسته ای است که عزم سفر کرده و هر کدام راهی منطقه ای از ایران هستند. سلیقه افراد در سفر کردن بسیار متنوع است. برخی دوست دارند یک تجربه شیرین را دوباره بازسازی کنند و از قرار گرفتن در آن حال و هوا و یادآوری گذشته، لذت ببرند. بعضی هم عاشق تجربه های جدید هستند آن ها ماه ها برنامه ریزی و پس انداز می کنند تا جای جدیدی از ایران را ببینند اما گاهی تیرشان به سنگ می خورد. ممکن است میان اطلاعات جمع آوری شده شان (عکس های اینترنتی) و آن چه در واقعیت به چشم می بینند، اندازه زمین تا آسمان فرق وجود داشته باشد. واقعیت این است که در بعضی جاها، عوامل طبیعی در ایجاد تغییرات، بسیار سریع و پر قدرت عمل می کند. مثلا شما برای دیدن یک تالاب مسافت چند صد کیلومتری را طی می کنید اما به دلیل بارش کم یک ماه اخیر که اتفاقا در هیچ سایتی هم حرفی از آن زده نشده، به جای رویارویی با یک تالاب، خود را در برابر یک مرداب و حتی شوره زار می بینید! این اتفاق ممکن است در سفرهای ماجراجویی خیلی پیش بیاید.اما داستان گردشگری امروز ما فرق می کند. ما راهی روستایی می شویم که انگار زمان میان صخره ها و سنگ هایش به بند کشیده شده و همچنان دست نخورده باقی مانده است. اگر می خواهید به عمق تاریخ یک سفر زمانی و مکانی را تجربه کنید مطلب امروز دخل و خرج را از دست ندهید. روستای خارق العاده میمند در منطقه مرکزی ایران، روستایی صخره ای وجود دارد که گفته می شود ساکنان اولیه آن از پیروان آیین «مهر پرستی» بوده اند. مهر پرستان به عوارض طبیعی نگاه ویژه ای داشتند و از نظر آن ها کوه های استوار مظهر خدا بوده است. از آن جایی که قدمت آیین مهر پرستی به هشت هزار سال پیش می رسد، اطلاعات دقیقی راجع به مراسم و عقاید مذهبی آنان در دست نیست. یافته های باستان شناسان تا این جا پیش رفته است که مهرپرستان از کوه ها به عنوان خدای ثبات و قدرت یاد می کردند و روی کوه ها و بعدها در دل آن ها عبادت گاه هایی را می ساختند و به نیایش می پرداختند. آن ها عزیزانشان را نیز بعد از مرگ در داخل اتاقک های حفرشده در کوه دفن می کردند.کم کم خانه هایشان را هم به داخل کوه ها منتقل کردند تا در حرم امن خدایشان روزگار سپری کنند و به این صورت کم کم روستای میمند شکل امروزی را به خود گرفت. روستا در دل کوه به وجود آمد. خانه های روستا که «گیچه» نام دارد به جای این که با خشت و ملات ساخته شده باشد، تنها به وسیله کلنگ و تیشه در دل کوه تراشیده شده است.در بسیاری از مناطق کوهستانی ایران غارهای دست کن وجود دارد. اما آن چه که میمند را از دیگران متمایز ساخته این است که زندگی در این جا به همان شیوه باستانی همچنان جریان دارد. مردمان میمند تا چند دهه پیش کاملا از آن چه در اطرافشان می گذشت، بی خبر بودند. البته خوب که فکرش را می کنم این طور زندگی کردن هم بد نیست. ما هر روز در معرض خبرهای زیادی هستیم که گاه آرامش زندگی مان را به یغما می برد. آشنایی مردم میمند با محیط اطرافشان به گسترش نهضت سوادآموزی به این روستا برمی گردد. اما باید گفت که تعاملات سنتی در میمند همچنان با قدرت زیادی پابرجاست. مثلا تازه چند سالی است که میمندی ها اجازه یافته اند تا با دیگر اقوام پیوند زناشویی ببندند. زبان آن ها نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگر با آن ها هم کلام شوید لغات تازه ای به گوشتان می خورد که از دایره لغات پهلوی قدیم است. میمندی های مسن و میان سال استخوان بندی درشت، قامتی بلند و بدنی عضلانی دارند و گفته می شود از هوش بالایی هم برخوردار هستند. کارشناسان علت این مورد را در همان پیوندهای قومی می دانند که باعث شده صفات هوزیگوس وهتروزیگوس در میان آن ها بروز یابد. این روستا ابتدا در سال 1380 به عنوان اثر ملی و سپس در سی و نهمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو به عنوان یک اثر جهانی ثبت شده است. میمند کجاست؟ میمند در 38 کیلومتری شهر بابک استان کرمان و میان سه راهی رفسنجان- انار - سیرجان قرار گرفته است. اطراف روستا دشت های زیبا و پهناوری وجود دارد که در این فصل سال میزبان گله های پر جمعیت گوسفندان است. دام داری شغل آبا و اجدادی میمندی هاست اما از کشاورزی و باغ داری هم روی برنگردانده اند. باغ های میمند به دلیل وجود قنات و چشمه های آب گوناگون بسیار پرمحصول است. پس اگر هوس هلوی شیرین و آب دار یا گیلاس های درشت و زرشکی رنگ کرده اید، این فصل بهترین فصل میمند گردی برای شماست. نگران دمای هوا هم نباشید. آب و هوای کوهستانی میمند در فصل تابستان بسیار معتدل است. معماری عجیب گیچه ها روستای میمند در واقع در امتداد کوه و در دل آن گسترش یافته است.در میمند 406 گیچه وجود دارد. هر گیچه معماری خاصی دارد. تعداد اتاق ها هم براساس نیاز و توان بازوان سازنده آن ها متفاوت است. برای ورود به هر گیچه باید از یک دالان دست کن عبور کنید و این دالان ها گاه با پلکانی شما را به قسمت های بالایی یا پایینی کوه می برند. در انتهای دالان در گیچه وجود دارد که با قرار دادن کلید در «کلیدون» باز و بسته می شود. اتاق ها در واقع حفره های کنده شده ای است که به صورت چندتایی و در عرض هم یک خانه را می سازد. دیوار اتاق ها نیز حفره های بزرگ و کوچکی دارد که برای قراردادن بقچه های لباس، رختخواب و حتی لوازم آشپزخانه تعبیه شده است. در اتاق علاوه بر این طاقچه های کنده کاری شده، اجاق هایی برای پخت و پز یا گرم کردن فضا نیز حفر شده اند. کارشناسان معتقدند دوده حاصل از شعله آتش یکی از دلایلی است که سقف گیچه ها را از گزند فرسایش در امان نگه داشته است. به رغم شکل ظاهری اتاق ها، در آن حساس راحتی می کنید. فقط ممکن است از این که در اتاق کناری تان چندین راس گوسفند و چهار پا حضور داشته باشند کمی ناراحت شوید! در معماری میمندی این که درست کنار اتاق نشیمن طویله احشام باشد چیز عجیب و غریبی نیست. استحمام زیر خروارها سنگ روستا دارای یک حمام عمومی است. معماری حمام نیز مانند گیچه هاست و تا حدی که امکان داشته سعی شده است اصول بهداشتی رعایت شود. برای داخل شدن به حمام باید از کوچه دست کنی عبور کنید و وارد دالانی در دل کوه شوید. انتهای دالان به در چوبی ختم می شود که در واقع ورودی رختکن است. رختکن اتاقکی تقریبا 9متری است که حوض آبی در وسط و سه سکو در اطراف دارد. بعد از رختکن صحن حمام وجود دارد. در این جا اولین چیزی که به چشم می آید، خزانه یا خزینه است. خزانه در واقع مانند تشتی بزرگ آب مصرفی برای استحمام را تامین می کند. در وسط خزانه سوراخ بزرگی وجود دارد که دیگ را روی آن قرار می دهند تا آب گرم شود. پایین خزانه نیز منفذ هلالی شکلی است که افراد آب را از آن جا برمی دارند و خود را خیس می کنند تا به اصطلاح میمندی ها بدنشان چرک کند و آماده مشت و مال های دردناک دلاک شود. سمت چپ صحن حمام مخصوص استحمام و دارو کشیدن و سمت راست محل آب کشی است. در انتهای سمت راست صحن حمام نیز حفره ای برای آب کشیدن پا تعبیه شده است. حمام های میمندی مجهز به سیستم گرمایش از کف هستند! یعنی آتشخانه که وظیفه گرم کردن آب و فضای حمام را برعهده دارد، در واقع در زیر حمام حفاری شده است. حمامی، برای گرم کردن حمام ابتدا در آتشخانه هیزم می ریزد و آتش می افروزد، بعد از چند ساعت دریچه ای که دود و گرما را به سراسر حمام منتقل می کند، می بندد تا مردم بتوانند به حمام وارد شوند. سیستم روشنایی حمام تا قبل از آمدن برق به روستا و متعاقب آن به حمام، بسیار بی نظیر بوده است. نور حمام علاوه بر چراغ های پیه سوز به وسیله سنگی مرمرین که در وسط سقف صحن قرار داشته و به طرز جالبی نور را منعکس می کرده تامین می شده است. تعلیم و تربیت در غار در میمند دو مدرسه وجود دارد که یکی از آن ها به سبک معماری سنتی میمندی و مانند بقیه اماکن روستا با دست در دل کوه کنده شده است. معماران، مدرسه را طوری طراحی کرده و تراشیده اند که بچه ها جایی برای زنگ تفریح هم داشته باشند. مدرسه از بیرون کوه شروع می شود و محوطه ای به روش سنگ چینی و خشکه چینی به منظور بازی بچه ها جدا شده است. تک درخت تایی، تنها درخت حیاط مدرسه است. بعد از حیاط، دالان مدرسه وجود دارد که به دفتر مدیر و پنج کلاس درس ختم می شود. کلاس ها در مقایسه با اتاق گیچه ها وسیع تر هستند حتی گاهی طول آن ها به 18 متر می رسد اما عرض آن ها دیگر از پنج متر زیادتر نمی شود. در دل کوه همچنان نجوای نیایش می پیچد همان گونه که مهرپرستان در دل کوه های میمند خدای خود را می پرستیدند، امروزه نیز میمندی ها در مسجد حفاری شده شان به عبادت خدا مشغول اند. مسجد 120 متر مربعی میمند در واقع از ادغام چند واحد مسکونی به وجود آمده است و از آن جایی که در طول زمان و به فراخور افزایش جمعیت وسعت یافته، تقریبا شکل نامنظمی دارد. برای این که وارد مسجد شوید باید دالان یک و نیم متری را رد کنید و پس از قرار دادن کفش هایتان در جاکفشی حفر شده در دیوار، وارد صحن مسجد شوید. سقف سنگین مسجد، روی سه ستون قطور استوار مانده است و ارتفاع دو متری دارد. زمین مسجد هم با فرش های دست بافت لاکی رنگ پوشیده شده است. دیوار مسجد پر از طاقچه های کنده شده، برای قرار دادن قرآن و کتاب های مذهبی است. حتی محراب امام جماعت نیز در دیوار و کف مسجد حفر شده است. نماز خواندن در این مسجد صفای خاصی دارد. آدم بعد از رکوع که ذکر «سمع ا... لمن حمده» را می گوید، ناگهان خود را ذره ای در زیر خروارها سنگ و خاک تصور می کند و آن گاه که مطمئن می شود خدا که نجوایش را حتی از میان سنگ ها می شنود به خود می لرزد. عزاداری در میمند داستان شهادت و رشادت امام حسین (ع) چیزی نیست که در اوراق تاریخ بماند. حادثه کربلا در سراسر تاریخ و در وجدان تمام آزادی خواهان جهان، جاری و زنده است. این چنین جمله زیبای کل ارض کربلا و کل یوم عاشورا متجلی می شود. آری در دل کوه های میمند نیز ذکر پسر فاطمه (س) و یارانش دل های عاشق را جلا می دهد. میمندی ها برای ذکر مصیبت اهل بیت، حسینیه ای در وسط روستا بنا کرده اند یا آن که بهتر بگویم، با دست کنده اند. بر وسعت حسینیه مانند مسجد در طول زمان افزوده شده است بنابراین شکل تا حدودی نامنظم دارد. سقف تقریبا کوتاه حسینیه روی چهار ستون قطور استوار است. منبر سنگی و قدیمی حسینیه در کنار دومین ستون قرار دارد که اکنون با توجه به وسعت گرفتن حسینیه، منبری جدید اما از جنس چوب در وسط صحن حسینیه قرار داده اند. مراسم عزاداری سید و سالار شهدا هر سال در میمند با آداب خاص سنتی برگزار می شود. اقامت در میمند: چند سالی است که اقامتگاه های بوم گردی رونق یافته است. میمند با توجه به معماری خاص اش هم از این مسئله جدا نیست. البته اصل گردشگری میمند نیز به گذران وقت در یکی از این گیچه هاست. به هر حال خوشبختانه در ابتدای روستا چندین گیچه برای اقامت گردشگران تعبیه شده که در واقع خانه های روستاییان بوده و مجهز به چند دست رختخواب است. البته می توانید اتاق هایی را انتخاب کنید که برای خواب تخت دارند. اما اگر از من می شنوید، حتما برای یک شب هم که شده، خوابیدن روی زمین سفت و سخت و زیر لحاف های کلفت و سنگین را تجربه کنید.تنها معضل شب مانی در این اتاق ها مسئله دوری سرویس بهداشتی از آن هاست. با توجه به این که تعداد گیچه های بوم گردی محدود است بهتر است برای رزرو اینترنتی اقامتگاه ها قبل از سفر اقدام کنید. اما اگر موفق به این کار نشدید خیلی نگران نباشید، در میمند بی سرپناه نخواهید ماند. روستاییان هم خانه هایشان را با قیمتی کمتر کرایه می دهند. فقط اگر کمی خجالتی باشید، شاید خوابیدن در اتاقی که در نداشته باشدو تنها به وسیله یک پرده جدا شود، برای تان ناراحت کننده باشد. قیمت شب مانی در اقامتگاه های بوم گردی 100 تا120 هزار تومان است در حالی که روستاییان برای کرایه یک شب اتاق های خود از شما 100 هزار تومان طلب می کنند. خوردو خوراک در میمند در میمند دو سفره خانه وجود دارد که در کنار طبخ غذاهای ایرانی، منوی غذاهای اصیل و بومی میمند را دارند. بیشتر غذاهای میمند با گوشت قرمز و روغن محلی پخته می شود. اگر از من می پرسید حتما اشکنه مخصوص میمند را امتحان کنید. به شما قول می دهم تا مدت ها مزه آن با نان های سنتی تیلت شده اش زیر دندان تان باقی بماند. بابت قیمت غذاها هم نگران نباشید. تقریبا می توان گفت سفره خانه دارهای میمند بسیار منصف هستند.∎​