صاحب‌خبر - سمیرا ابراهیمی
جمعه پیش رو، روزی پر حاشیه در بازار نفت جهانی خواهد‌بود. روزی که بزرگترین تولیدکنندگان نفت می‌خواهند در بزرگترین کارتل نفتی دنیا (اوپک) برای تصمیم‌گیری در خصوص افزایش یا عدم افزایش تولید نفت به گفت‌و‌گو بنشینند و به دلیل آن‌که بسیاری از اعضا با افزایش تولید موافق نیستند و برخی خواهان افزایش تولید هستند، پیش‌بینی‌ها مبنی بر این است که این جلسه بی‌نتیجه به اتمام می‌رسد.
عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده اوپک است به همراه روسیه که بزرگترین تولیدکننده خارج از این گروه است، خواهان خروج تدریجی از توافق کاهش تولید هستند که از ابتدای سال ۲۰۱۷ به اجرا گذاشته شده اما ایران، عراق، ونزوئلا و الجزایر با بالا بردن سطح تولید مخالف هستند.
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران پس از رسیدن به وین که مقر اوپک در آن واقع شده است، به خبرنگاران گفت: باور ندارم که در این نشست بتوانیم به توافق برسیم. اوپک سازمانی نیست که از رئیس ایالات متحده آمریکا دستور بگیرد. اوپک بخشی از وزارت انرژی آمریکا نیست.
صحبت از دستور رئیس ایالات متحده آمریکا برای بالا بردن سطح تولید کشورهای عضو اوپک به این دلیل از سوی زنگنه مطرح شد که دولت آمریکا به طور غیررسمی از عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان اوپک درخواست کرده تولیدشان را افزایش دهند اما به رقم مشخصی اشاره نکرده‌است. همچنین استیون منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا در روز هشتم ماه مه، همزمان با اعلام تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران و وضع مجدد تحریم‌ها علیه تهران، اظهار کرده بود که برخی از کشورها مایل هستند تولید نفتشان را برای جبران کاهش احتمالی عرضه به بازار جهانی افزایش دهند.
اعضای اوپک برای کاهش تولید به اجماع نمی‌رسند
محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک و تحلیلگر بازار نفت در گفت‌و‌گو با «ابتکار» درخصوص نتابج احتمالی نشست روز جمعه اعضای اوپک گفت: معمولا جلسات اوپک با بررسی وضعیت بازار نفت شکل می‌گیرد. در واقع گزارش‌هایی از چشم انداز 6 ماه آینده بازار در جلسات اوپک ارائه می‌شود که اگر نیاز به افزایش یا کاهش تولید باشد، با توجه به وضعیت ذخیره سازی کشورها و قیمت‌های معاملاتی، تغییرات ضروری انجام شود. برای اتخاذ این نوع از تصمیمات، کمیته‌های کارشناسی اوپک از قبل بررسی‌ها را انجام می‌دهند، سپس نتایج کارشناسی به وزرای کشورهای عضو داده می‌شود تا در جلسه اصلی که با حضور وزاری کشورها برگزار می‌شود، تصمیمات نهایی با اجماع نظر اعضا اخذ شود.
وی افزود: آنچه اکنون در اوپک مطرح است، دغدغه کارشناسی نیست بلکه بیان موضعی سیاسی است که برخی از کشورهای عضو می‌خواهند به بهانه دستیابی به منافع سیاسی خود در سطح بین‌الملل، به تغییر تصمیمات بپردازند. اما در ابتدای سال 2018 تصمیمات اوپک مبنی بر کاهش تولید برای یک سال گرفته شده‌است و احتمال این که اعضا اوپک کشورهایی همچون عربستان و روسیه که اهداف سیاسی برای تغییر تصمیمات دارند را همراهی کنند، بسیار کم است. باید به این نکته نیز توجه داشت که تصمیمات در اوپک بر اساس اجماع اعضا گرفته می‌شود، بنابراین به احتمال قوی جلسه روز جمعه اوپک بی‌نتیجه خواهد ماند.
خطیبی خاطرنشان کرد: علاوه بر این که دغدغه‌ها برای تغییر تصمیم اوپکی‌ها در خصوص افزایش تولید، غیر کارشناسی و سیاسی است، اکنون از لحاظ کارشناسی نیازی برای تغییر تصمیم وجود ندارد، زیرا شرایط فعلی تولید، اوضاع باثباتی را در بازار نفت به وجود آورده که از لحاظ قیمتی نیز به نفع اعضاست. بنابراین کسی با این دغدغه‌های سیاسی همراه نخواهد شد. با این حال ممکن است مانند دفعات پیشین، عربستان یا کشورهای دیگر از توافق خارج شده و خلف وعده کنند. اما این رفتار شمولیت بر اکثر اعضا پیدا نخواهد کرد.
اجماع کاهش تولید نفت به نفع همه حتی عربستان است
نرسی قربان،کارشناس ارشد حوزه انرژی نیز با اشاره به سابقه شکل‌گیری اوپک در سال ۱۹۶۰، اظهار کرد: اوپک با هدف همکاری بین اعضاء در مقابل زورگویی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی تشکیل شد. در حال حاضر این شرکت‌های بزرگ که در آن زمان وجود داشتند دیگر در این زمینه فعالیت نمی‌کنند اما اصل قضیه این است که کشورهای تولیدکننده نفت در مقابل زورگویی دیگران بایستند.
وی با تاکید بر اینکه این موضوع در حال حاضر سیاسی شده‌است، تصریح کرد: اوپک مستقیما با آمریکا تماس ندارد و آمریکا سعی می‌کند نظرات و اهداف خود را از طریق عربستان سعودی به اوپک اعمال کند. روسیه هم که اصلا عضو اوپک نیست.
وی در ادامه گفت: اگر روسیه و عربستان سعودی بخواهند راه خود را بروند و غیرمستقیم از سیاست آمریکا تبعیت کنند در جلسه اوپک اختلال پیش خواهد آمد، زیرا کارهای اوپک به صورت جمعی است و اگر یک یا چند اعضاء مخالفت کنند تصمیم به سرانجام نمی‌رسد.
قربان افزود: ممکن است عربستان سعودی و روسیه در ظاهر ادعا کنند که سقف تولید را نگه می‌دارند و به تعهد کاهش تولید پایبند هستند، اما ممکن است در پشت صحنه تولید خود را بالا ببرند، اما به طور کلی باید گفت به نفع همه اعضاء حتی عربستان سعودی است که اجماع اوپک را حفظ کنند.
تلاش روسیه برای افزایش تولید اعضای اوپک
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه نیز اخیرا اظهار کرده که مسکو خواهان آن است که اوپک و متحدانش اجازه دهند ۱.۵ میلیون بشکه در روز به بازار بازگردد. در نشست اوپک پلاس در وین ما پیشنهاد خواهیم کرد که احتمال افزایش تولید به میزان ۱.۵ میلیون بشکه در روز بررسی شود. نواک گفت: قیمت‌ها به حد کافی متعادل شده‌اند تا چنین افزایش شدید تولید را جذب کنند. می‌توانید ببنید که با وجود اینکه خبر بررسی افزایش تولید نفت مدتی است در رسانه‌ها منتشر شده، اما بازار واکنش کاملا آرامی داشته‌است و قیمت‌ها در محدوده ۷۴ تا ۷۵ دلار آمریکا مانده است.
وزیر انرژی روسیه گفت: بازار رو به رشد بوده و تقاضا رو به رشد است و ما شاهد تعادل بازار هستیم بنابراین چنین پیشنهادی را مطرح خواهیم کرد.∎
نظر شما