به گزارش چهارشنبه شب ایرنا، مهاجرت انسان ها به سرزمین های دیگر، قدمتی به بلندای حیات بشری دارد و هر وقت که آدم های گذشته، شرایط زندگی را در محیط خود نامساعد می یافتند، به منظور دستیابی به منافع جدید زندگی به مهاجرت اقدام می کردند.
مهاجرت بهترین راه برای انطباق با شرایط بی ثبات اجتماعی و طبیعی و کسب فرصت های جدید برای زندگی آسانتر بوده و این مهم در طول تاریخ بشر روند های مختلف را تجربه کرده است.
روند مهاجرت تا قبل از دوران مدرن و صنعتی شدن کشورها، غالبا شکل یکسانی داشته است.
گسترش صنعت و رشد فعالیت های اقتصادی، تحولات ارضی و غیر ارضی در مناطق و لزوم تامین نیروی کار کارخانه ها و کارگاه ها، سبب شد انسان های مصمم به مهاجرت، مناطق شهری را مقصد مهاجرت خود قرار دهند و به این شیوه بود که شکل جدیدی از مهاجرت یعنی آمدن از مناطق روستایی به شهرها پدیدار شد.
این روند به افزایش جمعیت شهرها دامن زد و سر آغاز مسائل و مشکلاتی خاص در امر برنامه ریزی برای مناطق شهری شد . این شکل مهاجرت بیشتر داخلی بوده و دلیل اصلی آن امرار معاش و یافتن محل بهتر و با امکانات بیشتر برای زندگی آرام بوده است.
مهاجرت های خارج از کشور به خاطر اوضاع نابسامان تمام جغرافیایی کشور مبدا به لحاظ امنیتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده است.
اگر مهاجرت را پدیده ای به قدمت تاریخ بشر بدانیم شاید آن را به یک امر یا پدیده ای عادی و روزمره فرو کاسته باشیم اما مهاجرت ها گاهی به خاطر بلایای طبیعی و انسانی رخ می دهد که این مموضوع قابل تمامل است و به همین خاطر در تعریف مفهوم مهاجرت عنصر ارادی یا اجباری بودن را لحاظ کرده است.
مهاجرت فرایند حرکت ارادی یا اجباری یک فرد یا گروهی از انسان ها از مکانی به مکان دیگر به قصد سکونت موقت یا دائم در آن مکان است.
این فرایند با خود تحولاتی را در نگرش ها، فعالیت ها و رفتار های اجتماعی و اقتصادی افراد ایجاد می کند.
عنصر اساسی در مهاجرت های جدید، اختیار و اراده انسان ها در انتخاب مقصد و زمان مهاجرت بوده است و در کنار این نوع مهاجرت که شکل غالب تحرک مکانی انسان ها بود، گونه ای دیگر از مهاجرت ها، نه بر مبنای اراده افراد، که به الزام و اجبار توام با آسیب های متعدد صورت گرفته است.
این مهاجرت ها عمدتا ناشی از وقوع بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله و گاهی بلایای انسان ساز مانند جنگ بوده اند.
پس از اوج گیری دامنه جنگ های داخلی افغانستان در سال های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلیون ها تن از این کشور بیرون شدند که بسیاری آنان در پاکستان پناه گزیدند و از آن زمان تاکنون در بخش های مختلف این کشور همسایه زندگی می کنند.
در این اواخر، روابط میان کابل و اسلام آباد به وخامت گرائید و اسلام آباد بر افغان های مقیم در پاکستان فشارها را نیز بیشتر کرد.
کابل و واشنگتن همواره پاکستان را متهم کرده اند که برای جنگجویان گروه طالبان پناه می دهد و تلاش های بازسازی در افغانستان را متاثر می کند.
افزون بر دامنه وسیع اعتراض های جهانی، گروه بزرگی از مهاجران افغان در سال ۲۰۱۶ از پاکستان به افغانستان بازگشتند، اما در سال گذشته، رقم مهاجرین بازگشت کننده به دلیل اوج گیری درگیری ها در افغانستان رو به کاهش نهاد.
این روزها که بیشتر کشورهای اروپایی مرزهای خود را بر روی مهاجران خارجی بسته اند پاکستان و جمهوری اسلامی ایران از چهار دهه گذشته تاکنون پذیرای میلیون ها مهاجر افغان بوده اند.
پاکستان طی چهار دهه گذشته یکی از کشورهای دارای بیشترین مهاجران و پناهجویان در جهان بوده است.
بر اساس گزارش کمیساریای عالی امور پناهندگان سازمان ملل متحد هم اکنون یک میلیون 450 هزار نفر از پناهجویان افغان به صورت قانونی در مناطق مختلف پاکستان زندگی می کنند، در حالی که صدها هزار نفر از پناهجویان افغان به صورت غیر قانونی و ثبت نشده در این کشور به سر می برند .
برخی از مهاجران ثبت شده افغان در پاکستان از تسهیلات مختلف از جمله تحصیل در نهادهای آموزش عالی و متوسطه و کار و کسب نیز برخوردارند .
از سوی دیگر با سخت شدن شرایط زندگی در پاکستان، بسیاری از پناهجویان افغانستانی به کشور خود بازگشته اند و این روند همچنان ادامه دارد .
از سال 2002 میلادی تاکنون، چهار میلیون و 100 هزار مهاجر افغان با کمک نهادهای سازمان ملل به کشور خود بازگشته اند .
پاکستان روز 30 ژوئن 2018 را آخرین مهلت برای بازگشت پناهجویان افغانستانی به کشور خود اعلام کرده است .
بزرگترین موج مهاجران افغان به پاکستان پس از حمله ارتش سرخ شوروی به افغانستان در اواخر 1970 میلادی و آغاز حملات متقابل مجاهدان افغان آغاز شد .
تا سال 2002 میلادی بیش از چهار میلیون نفر از آوارگان و مصیبت دیدگان جنگ در افغانستان به پاکستان مهاجرت کردند که بیشتر مهاجران افغان در ایالت خیبرپختونخواه و مناطق قبایلی در شمال غرب پاکستان زندگی می کنند .
دولت پاکستان به منظور مدیریت بهتر مهاجران افغانستانی برای 900 هزار نفر از پناهجویان افغان کارت اقامت هوشمند صادر کرده است.
به گفته مسئولان بلند پایه دولت پاکستان، 90 درصد حملات تروریستی در پاکستان از محل زندگی پناهجویان افغان هدایت می شوند و تاکنون صدها نفر از مهاجران افغان به جرم اقدامات تروریستی دستگیر و در زندان های پاکستان به سر می برند.
'روندیرینی مینوخولیا'نماینده کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل دراسلام آباد با اعلام رضایت از اقدام های دولت پاکستان برای ادامه حضور صدها هزار نفر از پناهچویان افغانستانی در خاک این کشور گفت:دولت پاکستان و سازمان ملل از بازگشت ارادی پناهجویان به کشور خود استقبال می کند، با این حال دولت پاکستان به دنبال بازگشت هر چه سریعتر پناهجویان افغان به کشور خود است.
از سوی دیگر بسیاری از پناهندگان افغانستانی به دلیل شرایط نامساعد و محدودیت های اعمال شده از سوی دولت پاکستان به شدت اظهار ناخرسندی می کنند .
به گفته این پناهندگان آنها از کمترین تسهیلات بهداشتی و آموزشی محروم هستند و به شدت از سوی پلیس مورد اذیت و آزار قرار می گیرند و صدها هزار نفر از مهاجران افغان مجبور به اقامت اجباری در کمپهای اسکان موقت با کمترین امکانات هستند .
پس از حمله تروریستی به یک مدرسه نظامیان پاکستان در شهر پیشاور در سال 2014 میلادی که به کشته شدن 145 تن از دانش آموزان نظامیان منجر شد دولت پاکستان اعمال سیاست محدودیت علیه پناهجویان افغان در سراسر این کشوررا به مرحله اجرا گذشت.
سازمان های امنیتی پاکستان اعلام کردند که شماری از مهاجران افغانستانی در حمله به مدرسه نظامی در شهر پیشاور دست داشتند.
به گفته دولت پاکستان بسیاری از مهاجران افغانستانی در قاچاق مواد مخدر و کالا در پاکستان دست دارند و هزاران نفر از شهروندان افغان به جرم اقدام های جنایی و غیرقانونی در زندان های پاکستان به سر می برند.
این در حالی است که بسیاری از مهاجران افغان پس از سالها زندگی در پاکستان و در پی ادامه ناامنی و بی ثباتی در افغانستان حاضر به بازگشت به کشور خود نیستند.
مهاجران افغانستانی می گویند فرزندان آنها که در پاکستان متولد شده و با فرهنگ پاکستان خو گرفته اند بازگشت به کشورشان برای آنها مقدور نیست، آنها از دولت پاکستان می خواهند به فرزندان آنها حق شهروندی داده شود .
بسیاری از شهروندان افغانستان نیز با شهروندان پاکستانی ازدواج کرده و دارای فرزند شده اند و این امر بازگشت آنها به کشور خود را با مشکل روبه رو می کند .
آمار نشان می دهد که نزدیک به 70 درصد جوانان افغانستانی در پاکستان از قشر تحصیلکرده هستند و 20 درصد مهاجران نیز در مناطق مختلف این کشور به کارگری مشغولند .با توجه به اینکه ورزش کریکت بازی مورد علاقه مردم پاکستان است بسیاری از اعضای تیم کریکت افغانستان نیز مهاجرانی هستند که سالها در این کشور به بازی کریکت پرداخته اند و حالا پس از بازگشت به کشور خود تیم ملی کریکت افغانستان را تشکیل داده اند.
شبد**آساق**6125**1010
سیدبهادر حسینی