فوتبال با قدرت ماهوی خود توانسته بهترین انتخاب برای مردم ایران در این زمینه باشد، اما اصلی‌ترین بازیگر این شرایط در جامعه قشر جوان است؛ قشری که بیش از تمامی گروه‌ها این نیاز به خودنمایی و بروز رفتار‌های اجتماعی را در خود حس می‌کند. یکی از اصلی‌ترین نمودهای کنش جوانان، در فضاهای دانشجویی و به‌خصوص خوابگاه‌های دانشجویی است. زیستن در خوابگاه عصری فراموش‌نشدنی در زندگی دانشجویانی است که این شرایط را تجربه می‌کنند؛ زمانی که جوان در حساس‌ترین مقطع زندگی خود از فضایی که تا به حال در آن می‌زیسته است، جدا می‌شود و در جوی متفاوت قرار می‌گیرد، بی‌شک یکی از سخت‌ترین مقاطع زندگی خود را آغاز کرده و علاوه‌بر دغدغه‌های معمولی که هر دانشجو با آن دست و پنجه نرم می‌کند، دانشجوی خوابگاهی باید با مصائبی افزون بر آن هم سر کند. دور شدن از محیط زندگی و دوری از خانواده و گروه‌های دوستی که فرد تا آن زمان به آنها تعلق داشته است، شرایطی به غایت سخت برای یک فرد رقم می‌زند و در چنین فضایی تنها عاملی که سبب می‌شود دانشجوی خوابگاهی این سختی‌ها را تاب بیاورد، گروه‌های دوستی جدیدی است که فرد در قالب آنها قرار می‌گیرد و تلاش می‌کند خود را در آن بازتعریف کند.

در این بین رفتارهای جمعی و هیجانی نقشی پررنگ در روحیه این دانشجویان بازی می‌کند، از این رو در جمع‌های دوستی که در خوابگاه‌ها شکل می‌گیرد، همواره رفتار‌های جمعی و سعی در تنهایی‌گریزی اصلی‌ترین راهبرد افراد است و تماشای دسته‌جمعی فوتبال یکی از نمودهای اصلی این موضوع به شمار می‌رود و مشخصا جام جهانی نقطه اوج این ماجرا است. دانشجوی خوابگاهی تماشای دسته‌جمعی دیدار‌های جام جهانی را فرصتی مغتنم می‌داند برای ساعتی رها شدن از تمام دغدغه‌ها و دلمشغولی‌هایش.

او جام جهانی را فرصتی می‌بیند برای به فراموشی سپردن تمام مسئولیت‌هایی که روی شانه‌هایش سنگینی می‌کند. در واقع دانشجویان خوابگاهی در تلاشند تا برای ساعتی هم که شده، کمی از واقعیت‌های پیرامون زندگی خود فاصله بگیرند و صرفا لذت ببرند.  اما این اتفاق زمانی که در محیط خوابگاه برای دانشجویان پیش می‌آید، لذتی دو چندان برای آنها دارد، چراکه می‌توانند این احساس را کنار افرادی تجربه کنند که تا حد زیادی شبیه خودشان هستند و مالامال از تجربه‌های مشترک با یکدیگرند. قطعا این قبیل تجارب در محیط‌های خارج از خوابگاه نیز برای دانشجویان میسر است، اما همین احساس همذات‌پنداری سبب می‌شود تماشای جمعی چنین مسابقات و تجاربی شبیه به این در محیط خوابگاه بی‌نظیر و غیرقابل مقایسه با هرتجربه دیگری باشد.

در همین اولین دیدار تیم ملی فوتبال ایران که منجر به پیروزی مقابل مراکش شد، شاهد بودیم فضایی که در خوابگاه‌های دانشجویی هنگام تماشای دسته‌جمعی مسابقه شکل گرفت، بی‌نظیر بود و بازتاب‌های گسترده‌ای نیز در رسانه‌های اجتماعی داشت. شاید با شجاعت بتوان گفت فوتبال و جام جهانی تنها وسیله برای آنهاست تا در دوران پرتلاطم زندگی خود بتوانند فضاهایی اینچنین پرنشاط و هیجانی را تجربه کنند.

زمانی که دانشجویان از ساعت‌ها قبل در تب و تاب مهیا کردن فضا برای هرچه بیشتر لذت بردن از کنارهم فوتبال دیدن بودند، می‌توان گفت در ناخودآگاه آنها این در کنار هم بودن از خود رویدادی چون جام جهانی نیز پراهمیت‌تر است و نیاز به بروز رفتار‌های اجتماعی که در کشوری چون ایران کم و بیش درتمام اقشار دیده می‌شود، آنقدر در این قشر شدید است که باعث می‌شود دانشجویانی که شاید در سخت‌ترین مقطع سالانه خود یعنی امتحانات حضور دارند و با مصائب روانی، اقتصادی، اجتماعی و عاطفی روبه رو هستند، تا پاسی از شب در خیابان‌ها به جشن و پایکوبی بپردازند، فارغ از آنکه این اقدام ممکن است مشکلاتی را برای آنها به همراه داشته باشد. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد جامعه ایران خصوصا قشر جوان آن تا چه حد به تجربه چنین محیط‌هایی محتاج است، چراکه شرایط اجتماعی ایران سبب می‌شود افراد خیلی زود از نشاط و شادابی فاصله بگیرند و درگیر دغدغه‌های کوچک و بزرگ شوند.

این شرایط باری سنگین بر دوش مسئولان قرار می‌دهد، چراکه حداقل کاری که فرای بهبود شرایط اجتماعی جامعه می‌توانند انجام دهند، ایجاد چنین فضاهایی برای اقشار جامعه به‌خصوص جوانان است، چراکه از مهم‌ترین عواملی که یک جامعه را زنده نگه می‌دارد، همین رفتار‌های اجتماعی پرهیجان و نشاط‌آور است.

* نویسنده : سیدعلی جعفری عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان آزادی خواه دانشگاه شهید بهشتی