منطقه‌ای که خیلی از ما گمان می‌کنیم جزو بهترین ییلاقات این استان است، اما ساکنانش هر شب به خاطر کابوس حمله دراکولای کوچکی خواب ندارند.

پیش از اینکه نام این منطقه را عنوان کنم این را بگویم که شاید باورتان نشود حتماً برای یک بار هم که شده تاکنون گذر همه شما به آنجا افتاده است، اما به دلیل نماندن شبانه در این منطقه از این فاجعه تن سالم به در برده باشید، اینجا «شاندیز» و «ابرده» است؛ جایی که خیلی هم از ما دور نیست.

وقتی به سراغ اهالی نقطه‌های پرخطر شهر شاندیز و روستای ابرده می‌رویم همه اهالی این منطقه خوش آب و هوا دارای نشانی هستند که زخم کهنه‌ای است بر دلشان! این نشان گاهی در چندین جای بدنشان جا خوش کرده، اما سال‌هاست آن را پنهان کرده‌اند، مگر زخمی که بر صورت آن‌ها به جای مانده باشد.

*زخم سالک، درد مشترک اهالی

اوایل این هفته که بنا به تقاضای اهالی ابرده و تهیه گزارش به این روستای خوش و آب و هوا رفتیم، هرگز گمان نمی‌کردیم که اوضاع تا این حد در برخی از محلات بغرنج باشد.

همه اهالی این محله‌ها درد مشترکی داشتند که تحملش این روزها بنا به چند دلیل سخت‌تر هم شده است.

زخم‌های بزرگ و کوچکی که گاهی در 10 جا از بدن آن‌ها به عنوان نشان این منطقه به یادگار مانده است.

مقصر این پرونده نشان داغ را اغلب روی لپ‌ها و پیشانی کودکان معصوم زده است، اما والدین بیشتر دست و پاهایشان در معرض خطر بوده است.

کمتر خانه‌ای در این محله‌ها پیدا می‌شود که ساکنانش از زخم سالک در امان مانده باشند، اما جای تأسف زمانی است که چهار عضو یک خانواده دارای 25 زخم سالک در روی بدنشان باشند.

زخم هایی که نمی‌دانند باید به چه دلیل پنهان کنند تا آبروی منطقه سکونتشان ریخته نشود و چرا باید آبروی جایی را نگه دارند که خیلی از تعریف‌ها از درون خودشان و از بیرونش مردم را کشته است.

*قربانیان معصوم سالک

همسایه‌های همراه با تیم گزارشگری ما درِ هر خانه‌ای را که می‌زدند، اهالی آن خانه با سند به سراغمان می‌آمدند با اینکه همه وجه مشترکی داشتند به نام زخم «سالک»!

فرناز، دخترک چهار ساله ابرده‌ای با چهار زخم روی صورت یکی از قربانیان گزش این دراکولای کوچک است.

علی پسرک 6 ساله ابرده‌ای هم دو زخم کهنه روی گونه‌های معصومش و یک زخم تازه روی بینی کوچکش دارد.

زن میانسالی هم در جریان مداوای 9 زخم سالک روی پاهایش است.

مادر فرناز می‌گوید: دو تا از پسرهایم هم زخم سالک در صورت دارند.

مادر علی هم پسر کوچک‌ترش را نشان می‌دهد که سه زخم سالک بر روی یک دستش دارد.

زن همسایه دیگری هم پیشانی دخترک معصومش و دست و پاهای خودش را نشان می‌دهد.

او می‌گوید: زخم‌های سالک بر روی دست و پاهای شوهرم آن قدر بزرگ و چرکین است که او را از کار افتاده کرده‌اند.

زن همسایه دیگری هم از نقش سالک بر روی صورت دامادش شرم می‌کند و می‌گوید: با اینکه او میهمان ما بوده، اما این داغ بر پیشانی او هم گذاشته شده است.

اهالی سراغ زن همسایه‌ای را می‌گیرند که زخم‌های روی صورتش چنان بزرگ است که او را راهی بیمارستان کرده است.

به گفته آنان آلودگی خون او به جهت ابتلا به سالک، سلامتی جان او را تهدید کرده و مدتی است که در بیمارستان تحت نظر است.

درد زخم سالک از یک طرف و رفت و آمدها برای درمان این درد از طرف دیگر معادله‌ای است که سال‌هاست برای اهالی ابرده به زحمت تبدیل شده است.

همه این اهالی که حالا خودشان به اندازه یک کارشناس مرکز بهداشت اطلاعات در زمینه درمان سالک دارند، می‌گویند: مرکز بهداشت ابرده به دلیل شیوع بالای این بیماری همه مبتلایان سالک را راهی مرکز بهداشت شاندیز می‌کند.

یکی از اهالی در تشریح کامل مراحل درمان سالک می‌گوید: همه درد ما این است که به دلیل تحریم‌ها باید از آمپول‌های هندی برای درمان زخم سالک استفاده کنیم.

یکی دیگر از اهالی هم از رفت و آمدهای مداوم اظهار خستگی می‌کند و می‌گوید: من چون برای صورت دختر بزرگم نگرانم هر هفته مشکلات رفت و آمد به مرکز بهداشت محله آب و برق مشهد را به جان خریده‌ام.

زن جوانی هم که به جهت پیشگیری از ابتلا به سالک اقدام‌های پیشگیرانه زیادی انجام داده، اما مؤثر واقع نبوده، می‌گوید: پشه خاکی که ناقل بیماری سالک است به قدری کوچک است که از توری‌های بسیار ریز هم عبور می‌کند.

او در تشریح اندازه جثه پشه خاکی اظهار می‌دارد: این پشه را می‌توان در حد و اندازه سر سوزن سرنگ انسولین دانست.

او با اشاره به وفور سگ‌های ولگرد، موش‌های صحرایی و زمین‌های خاکی و رها شده بسیار در این منطقه می‌گوید: به همین دلیل کار زیادی برای پیشگیری از ابتلا به سالک از سوی اهالی ابرده ساخته نیست.

*تنش پسندیده نیست

برای پاسخ به دغدغه هایی که از سوی ساکنین بخشی از شهر شاندیز و روستای ابرده در این گزارش مطرح شده، به سراغ مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌رویم.

 دکتر صادقی در گفت‌وگو با گزارشگر ما به جای آمار ابتلا به سالک در این منطقه از کاهش ۲۳ درصدی میزان بروز سالک در مشهد طی سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: خوشبختانه آمار ابتلا به سالک به دلیل اقدام‌های پیشگیرانه کاهش چشمگیری داشته است.

وی با رد درخواست گزارشگر ما مبنی بر پرداختن به چالش هایی که پرونده سالک در استان را قطور کرده است، می‌افزاید: همه دستگاه‌ها و متولیانی که باید در جریان وضعیت سالک باشند، هستند؛ بنابراین ایجاد تنش در شرایطی که اقدام‌ها و گام‌های ارزشمند زیادی در جهت کنترل این بیماری برداشته شده، پسندیده نیست.

این مسئول با بیان اینکه معرفی مناطق آلوده و اعلام اسامی این محله‌ها نیز به ضرر منطقه و خود اهالی است، اظهار می‌دارد: سالک مخاطره‌ای است که به دلیل وجود پشه خاکی در همه مناطق امکان ابتلا به این بیماری در همه جا وجود دارد.