مهم‌ترین کاری که باید برای این یادمان تاریخی انجام داد، بررسی کامل برای تعیین حریم آن است. زیرا این معدن سنگ بسیار ارزشمند است و نوع تراش (حجاری) بر روی سنگ‌ها به شناخت بیشتر ما درباره دیگر سازه‌ها کمک می‌کند و در واقع مانند کلیدی است که به پرسش‌های ما پاسخ داده و دشواری‌های ما را برطرف می‌کند.

با نگرش به ارزش فراوان این معدن سنگ و از آنجا که ما نمی‌توانیم سنگ‌ها و نیم ستون‌ها را به جای دیگری ببریم، چون هویت خود را از دست می‌دهند، پیشنهاد می‌شود که دست‌کم یک نگهبان برای پاسداری و حفاظت از این منطقه گذاشته شود تا بتوان بهتر از معدن و سنگ‌هایش نگهداری کرد. هم‌اینک سازمان میراث فرهنگی توانایی مرمت این سنگ‌ها را ندارد، بنابراین بهترین کار این است که نگذاریم وضعیت این آثار تاریخی بدتر از این شود و مورد دست اندازی بیشتر قرار گرفته و شواهد تاریخی آن از میان برود. همچنین باید سازمان میراث فرهنگی به معرفی و شناسایی این یادمان ارزشمند بپردازد و آگاهی مردم را نسبت به چنین آثاری بالا ببرد. یادمان باشد ما بیشتر به وسیله نیم ستون‌های همین معدن سنگ و نوع تراش و تکنیک و روش‌های به کار رفته بر روی آنها و برداشت سنگ هاست که پی به ساسانی بودن آثار و شناخت دوره تاریخی کاخ کنگاور، می‌بریم، زیرا ما با چنین معماری و هنری در دوره اشکانی رو‌به‌رو نیستیم و در جایی چنین هنری را در این دوره نمی‌شناسیم. معدن سنگ چلمران یا شلمران با شماره 2100 در تاریخ 27 اَمُرداد ماه 1377 خورشیدی به ثبت ملی رسیده است.

علیرضا جعفری‌زند
باستان‌شناس