به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ " کانادا در اقدامی تلافی جویانه، تعرفه هایی سنگین روی کالاهای آمریکایی وضع خواهد کرد". این بخشی از واکنش تند «جاستین ترودو نخست وزیر کانادا» نسبت به تصمیمات دونالد ترامپ در مورد افزایش تعرفه های واردات از کانادا، مکزیک و اروپا را نشان می دهد. اتحادیه اروپا نیز در واکنش به وضع این تعرفه ها، آن را روز سیاهی در تاریخ تجارت جهانی خوانده است. این آخرین اختلافی است که بین کشورهای اروپایی و ایالات متحده شکل گرفته تا همچنان شاهد افزایش شکاف در روابط قاره سبز و ایالات متحده باشیم.

از دیگر مسائلی که اخیراَ موجب افزایش اختلافات اتحادیه اروپا با کاخ سفید شده، توافق برجام است. نظرات تحلیل گران و کارشناسان در خصوص اختلاف اروپاییان و کاخ سفید در موضوع برجام به دو دسته تقسیم می شود. عده ای معتقدند اتحادیه اروپا با حفظ توافق هسته ای به دنبال افزایش تعامل با تهران است و عده ای با اشاره به بدعهدی کشورهای اروپایی در توافق سعدآباد، بر این باورند که اروپا نمی تواند دوست خوبی برای تهران باشد و تنها نقش پلیس خوب را در برابر پلیس بد بازی می کند.

اروپا و آمریکا از گذشته تاکنون تعاملات گسترده ای بخصوص در حوزه تجاری و سیاسی-امنیتی با هم داشته اند به طوری که همیشه از آنها بعنوان شرکای بزرگ اقتصادی نام می برند. روند افزایش حجم مبادلات اقتصادی از سوی آمریکا به طرف اروپا موضوع وابستگی این قاره را به کاخ سفید یا به نوعی سلطه کاخ سفید بر اتحادیه اروپا را نشان می داد. این موضوع باعث شده تا کشورهای اروپایی برای رهایی از این وابستگی تلاش کنند تا از زیر چتر اقتدار کاخ سفید خاراج شوند. کشورهای اروپایی در این زمینه گام هایی برداشته اند که موجب شد زمینه های اختلاف بین آنها با واشنگتن افزایش یابد. ایده تشکیل اتحادیه اروپا در واقع تلاشی از سوی کشورهای اروپایی بود تا هم قدرت سیاسی-اقتصادی خود را افزایش دهند و هم به نوعی از سطه اقتصادی آمریکا خارج شوند.

تأسیس اتحادیه اروپا (که یک نهاد سیاسی-اقتصادی است) با داشتن سیاست خارجی واحد نشان داد که اروپاییان عزمی جدی در راستای کم کردن وابستگی سیاسی-اقتصادی در تعاملاتشان با آمریکا دارند. در این دوره اروپا سعی کرد با ایجاد نقش بیشتر در حل مسائل مسائل سیاسی و اقتصادی جهان به نوعی نقش آمریکا و اثرگذاری او را در عرصه بین الملل کمرنگ نشان دهد. نمونه آن اثر گذاری اتحادیه اروپا در مسئله هسته ای ایران از آغاز تاکنون بوده که توانسته جدا از آمریکا، توافق هسته ای را حفظ و تاکنون ادامه دهد. این موضوع یکی از موارد چالش برانگیز بین اروپاییان و آمریکا به شمار می رود.

اختلاف در روابط ایالات متحده و اتحادیه اروپا مربوط به دوران خاصی نیست و در دهه های گذشته همواره روابط آنها با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. در دوران "باراک اوباما" ریاست جمهوری قبلی آمریکا روابط کاخ سفید و با اروپاییان گرفتار چالش هایی همچون جاسوسی دستگاه های اطلاعاتی آمریکا از برخی رهبران اروپایی از جمله "آنگلا مرکل" صدر اعظم آلمان، شد. این موضوع موجب بهم ریختگی نظم و امنیت کشورهای اروپایی شد. از دیگر تنش هایی دوران اوباما می توان به " قرارداد تجارت آزاد" اشاره کرد که رئیس جمهور وقت آمریکا به دنبال انعقاد آن با اروپاییان بود، اما طرح این موضوع با مخالفت هایی در اروپا روبه رو شد و حتی تظاهرات هایی در برخی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان در مخالفت با آن برگزار شد. اما با این وجود مقامات آمریکایی همچنان اروپا را مهمترین شریک کاخ سفید می دانستند.

روند اختلافات اروپاییان با ایالات متحده با روی کار آمدن دونالد ترامپ ادامه داشته و حتی این تنش ها روز به روز بیشتر شده است. هر چند با توجه به سابقه همکاری میان اروپا و آمریکا، نمی توان تصور کرد که روابط بین آنها به سادگی از هم بگسلد، اما سیاست های غیر قابل پیش بینی و مبهم دونالد ترامپ موجب خواهد شد که روابط دارای تنش و و پر از چالش را میان دو طرف در این دوران شاهد باشیم. دونالد ترامپ با مواضع خاصی که در دوران تبلیغاتش از خود بروز می داد هرگز خوشایند کشورهای اروپایی نبود و پیروزی او در انتخابات ریاست جمهور آمریکا موجب شد مقامات اروپایی چالش تازه ای را در روابط با کاخ سفید بعنوان شریک و متحد خود مواجه شوند.

یکی از مسائلی که موجب افزایش میزان اختلافات بین اتحادیه اروپا و آمریکا شد، حمایت ترامپ از جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا بود که مواضع ضد اتحاد اروپایی او را به خوبی نشان داد. رئیس جمهور آمریکا در این زمینه گفت،" مردم بریتانیا تصمیم گرفتند کشورشان را دوباره پس بگیرند". این سخنان به خوبی مواضع ضد اروپایی ترامپ را روشن کرد. در پاسخ به این مواضع دونالد ترامپ، "مرکل صدر اعظم آلمان، آمریکا را شریک غیر قابل اعتماد اروپا معرفی کرد". طبیعتاَ چنین اظهاراتی از سوی بالاترین مقامات دو کشور به خوبی بر آینده مبهم و دشوار روابط فی مابین، صحه می گذارد.

از دیگر موضوعات که روابط اروپا و آمریکا را تیره تر کرده و عمش شکاف بین آنها را نشان می دهد مسئله توافق هسته ای بود. رئیس جمهور آمریکا انتظار داشت با خروج از برجام، اروپاییان هم همراه او از این توافق خارج شوند و به این وسیله زمینه فشارهای بیشتر را بر ایران فراهم کند، که عکس این موضوع اتفاق افتاد و کشورهای اروپایی نه تنها او را همراهی نکردند بلکه موضع گیری هایی در خصوص بدعهدی آمریکا داشتند.

موضعگیری های اتحادیه اروپا نشان داد که خروج امریکا از توافق هسته ای نمی تواند پایان برجام باشد. درواقع ترامپ با بدعهدی خود در موضوع برجام، اروپاییان را از خود دور کرد، تا این کشورها هم همانند ایران متوجه شوند که آمریکایی ها نمی توانند شریک مطمئنی باشند. اتحادیه اروپا به دنبال راهکاری مناسب برای حفظ برجام است چرا که ماندن در توافق هسته ای را دفاع از هویت و حیثیت قاره سبز می داند که تاکنون از سوی رئیس جمهور آمریکا کاملاً نادیده گرفته شد.

تازه ترین شکاف در روابط اروپا و ایالات متحده را می توان در جی 7 مشاهد کرد. جی 7 که در کنار مسائل اقتصادی، بعنوان محفلی سیاسی برای افزایش تعاملات بین اعضا به شمار می رفت. در سلسله نشست های این مجمع تلاش ها بر این بود تا از تبدیل شدن موضوع های تجاری به شکاف سیاسی بین اعضای گروه جلوگیری شود، اما این موضوع در نشست اخیر جی 7 کاملا متفاوت بود. تصمیم رئیس جمهوری آمریکا درباره افزایش تعرفه واردات فلزات، عملا اعضای جی 7 را در جهت انشقاق و فاصله گرفتن اعضا از هم پیش برد تا با تبدیل شدن یک موضوع تجاری به یک تنش سیاسی، بهانه ای دیگر برای افزایش اختلاف بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده فراهم شود.

نشست مشترک 7 کشور صنعتی در کانادا در حالی به کار خود پایان داد که سایه اختلافات میان اعضا به خوبی به چشم می خود. در حالی که بیانیه پایانی این نشست بدون حضور ترامپ صادرشد، ترامپ در توییتی جنجال برانگیز تایید خود بر مفاد این بیانیه را پس گرفت. تهدید ترامپ به اعمال تعرفه های تلافی جویانه تنها کاتالیزوری برای تبدیل شدن گروه 7 به 6 خواهد بود و این اتفاق می تواند باعث سقوط سهام شرکت های بزرگ سایر اعضا شود که تا پیش از این در قالب تجارت آزاد، مراودات تجاری گسترده ای با آمریکا داشته اند.

در این زمینه با عباسعلی منصوری آرانی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم به گفت و گو نشستیم تا نظرات و تحلیل او را در خصوص اختلافات اروپا و آمریکا جویا شویم. او معتقد بود که اختلافات بین آمریکا و کشورهای اروپایی ریشه ای تاریخی دارد،  و اتحادیه اروپا و کاخ سفید در برهه های زمانی مختلف از جمله در دوران جنگ های جهانی، در زمان تاسیس سازمان ملل و در دوران دو قطبی شدن جهان با هم اختلافات زیادی داشته اند.

وی معتقد بود بعد از آنکه جهان به سمت تک قطبی شدن حرکت کرد ایالات متحده تلاش کرد محوریت جهان را به دست بگیرد که این موضوع موجب افزایش دامنه اختلافات این کشور با اروپاییان شد.

کاخ سفید با دخالت در کشورهای اروپایی سعی کرد محوریت و کدخدایی دهکده جهانی را به دست بگیرد، نسل هایی که در اروپا روی کار آمده اند احساس می کنند که رفتار آمریکایی ها یک رفتار نژاد پرستانه مبتنی بر نژاد برتر آمریکاست و به همین دلیل با تئوری آنها مخالف هستند، این بخشی از تحلیل منصوری آرانی از روابط پرتنش اروپا و آمریکا بود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم همچنین یادآور شد اروپائیان به دنبال این هستند که محکمه قضاوت و حل و فصل اختلافات سازمان ملل و شورای امنیت باشد اما آمریکایی های می خواهند این معادله را به هم بزنند و این موضوع پایه های سازمان ملل را متزلزل می کند، لذا همین مسئله به یک اختلاف اساسی بین کاخ سفید و اتحادیه اروپا تبدیل شده است.

وی در ادامه تحلیل خود به احتمال وقوع جنگ های منطقه ای و جهانی به خاطر رفتار آمریکایی ها اشاره و متذکر شد اگر آمریکا یی ها با همین تفکر بخواهند حرکت کنند، می توان تصور کرد که زمینه های جنگ های منطقه ای و جهانی فراهم می شود و اگر جنگی هم اتفاق بیفتد در نهایت این اروپاییان هستند که بالاترین خسارت را متحمل خواهند شد.

منصوری آرانی موضوع خروج از برجام، اختلاف در جی 7 و نقض پیمان ناتو را از موارد مهم اختلافی در تعاملات بین اروپاییان و آمریکا دانست که شکاف عمیقی در روابط بین آنها ایجاد کرده است.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس نهم معتقد بود اروپاییان و آمریکا هم اکنون از نظر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و حتی فرهنگی در یک کنش و واکنش شدیدی قرار دارند که هر لحظه ممکن است موجب افزایش فاصله و ایجاد تنشی بزرگ بین آنها تبدیل شود.

ناپختگی سیاسی رئیس جمهور آمریکا تاکنون موجب شده تا با مشکلات زیادی در عرصه داخلی و بین المللی روبه رو شود و ایالات متحده را روز به روز در انزوایی قرار دهد که خارج شدن از آن کمی سخت باشد. اروپاییان که تاکنون شریک همه جانبه و خوبی برای کاخ سفید به شمار می رفتند حالا به ریشه عمیق اختلافات با کاخ سفید پی برده اند و دیگر نمی خواهند خود را در کنار آمریکایی ها ببینند. خروج از پیمان های بین المللی به ویژه توافق هسته ای با ایران، ارتباط کارزار انتخاباتی اش با روسیه، رسوایی جنسی و عدم محبوبیت و همچنین در عرصه بین المللی ناشی از اعمال تعرفه های گمرکی و راه انداختن جنگ تجاری با اروپاییان، توافق آب و هوایی پاریس و ترانس پاسیفیک که با مخالفت گسترده هم پیمانان این کشور روبه رو شده، مواردی است که نشان می دهد اختلافات اتحادیه اروپا و آمریکا ریشه ای عمیق پیدا کرده و موجب به انزوا رفتن ایالات متحده شده است.

در مجموع می توان پیش بینی کرد که مبادلات گسترده ای که اتحادیه اروپا و آمریکا طی دهه های گذشته با هم داشته اند به دلیل افزایش اختلافات در سال های اخیر روز به روز کمرنگ تر شود. هرچند شاید مبادلات اقتصادی میان دو طرف بتواند همچنان به عنوان عامل همکاری جویانه میان آنها باشد. این درحالی است که اروپاییان به خوبی متوجه شده اند دیگر نمی تو انند همانند گذشته به کاخ سفید اعتماد کنند. این موضوع روابط دو طرف را وارد مرحله ای تازه می کند تا اتحادیه اروپا به دنبال شریکی جدید برای تعاملات خود باشد و در آن طرف کاخ سفید هم خود را تنها تر از گذشته احساس کند.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.