اولین موجود زنده ای که به فضا فرستاده شد یک مگس بود که در سال 1947 توسط آمریکایی ها و با استفاده از موشک V2 تا ارتفاع 108 کیلومتری سطح زمین رسید، پس از آن کپسول حاوی مگس زنده با کمک چتر روی زمین نشست؛ علت اصلی پرتاب این مگس بررسی اثرات تشعشعات خورشید در خارج از جو زمین بر روی موجودات زنده بود. 

به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تاریخچـه اسـتفاده از موجـودات زنـده بـرای آزمایـش وسـایل پرنده بـه قرن 18 میلادی برمی گـردد؛ یعنـی زمانی که یـک مرغابی، یک خـروس و یک گوسـفند سـوار یـک بالـن شـده و بـا آن پرواز کردنـد. بعـد از آن هم در قرن بیسـتم حیوانـات زودتر از انسـان ها به فضا فرسـتاده شـدند. 

دانشـمندان در نظـر داشـتند بـا کمـک بررسـی علائـم حیاتی ایـن موجـودات شـرایطی که انسـان در فضـا بـا آن روبـه رو می شـود را پیش بینـی کنند. آن هـا باور داشـتند کـه اگـر حیوانـات بتواننـد نبـود گرانـش یـا شـتاب زیـاد در هنـگام پرتـاب را تحمـل کننـد، انسـان هـا هم مـی تواننـد. بعـد از اینکه بشـر

توانسـت بـه فضـا سـفر کنـد، دلیـل فرسـتادن حیوانـات بـه فضا تـا حـدودی تغییر کـرد. 

هـدف بعدی انسـان ها سـفر بـه مریخ بـود . انسـان ها بایـد خـود را بـرای این سـفر طولانـی آماده مـی کردند به همیـن دلیل سـوالاتی نظیـر اینکـه “زنبورها توانایـی تولید عسـل در فضـا را دارند؟”، “چرخـه زندگـی گیاهـان در فضـا چگونـه خواهد بود؟” و “بـدن موجودات زنده به اشـعه هـای کیهانی چگونـه واکنش نشـان می دهد؟” و سـوالات دیگـری از ایـن دسـت.

این بار یافتـن اثر زندگی طولانـی در فضا بر عملکـرد روزمره حیوانـات، انگیزه ای برای فرسـتادن آنها بـه فضـا شـد؛ البتـه یکـی دیگـر از دلایـل این سـفرها این بـود کـه آزمایشـات به جـای انسـان بـر روی حیوانـات انجـام بگیـرد، گفته می شـود کـه برای جلوگیـری از سواسـتفاده و بدرفتـاری با حیوانـات اسـتانداردهایی در نظر گرفته شـده و آزمایشـات بایـد در چارچوب این اسـتانداردها باشد. میمون، سگ، شامپانزه، خوکچه هندی، قورباغه، موش صحرایی، عنکبوت، گربه و سوسمار جزء موجودات زنده ای هستند که بارها و توسط کشورهای مختلف به فضا ارسال شدند تا نتایج زندگی در فضا بر روی بدن و سلامتی آنها مورد بررسی قرار گیرد. کشورهای آمریکا، روسیه چین، آرژانتین، ایران، فرانسه و ژاپن از جمله کشورهایی هستند که ارسال موجود زنده به فضا را تجربه کرده اند.   

چهاردهم بهمن ۱۳۸۸، ایران برای اولین بار یک موش، دو لاک‌پشت و چند کرم را با موشک کاوشگر ۳ به فضا فرستاده و آنها را زنده به زمین بازگرداند. ایران توانست در نهم بهمن ۱۳۹۱ برای نخستین بار میمونی از نژاد رزوس را عازم مرزهای فضا کند و آن را به سلامت به زمین بازگرداند. این ماموریت ایران را در بین شش قدرت فضایی جهان قرار داد که تاکنون موفق به فرستادن موجود زنده به فضا و بازگرداندن سالم آن شده‌اند.

سال ها است که شاهد هستیم حیوانات فراوانی همراه با زیست‌شناسان و یا به تنهایی سوار بر ماهواره‌های بیولوژیکی راهی مدار زمین و یا حتی سطح ماه شده‌اند تا بشر با مطالعه عکس‌العمل موجودات زنده در فضای ماورای جو، مقدمات ساخت نخستین کلونیهای فضایی را آماده سازد. امروز با توجه به نقشه‌های بلندپروازانه انسان برای سفر به مریخ و لزوم کاشت گیاه در فضا و یا شاید پرورش حیوانات در سطح سایر سیارات منظومه شمسی به منظور تغذیه فضانوردان، مطالعات بسیار گسترده‌ای در این زمینه انجام می‌گیرد و روزی نیست که در مبحث زیست‌شناسی فضایی شاهد روشن شدن بخش تاریک دیگری از انبوه نادانسته‌های بشر نباشد.

پایان پیام/23