به بهانه این رخداد و متولی شدن رسانه ملی در برگزاری این گردهمایی، جام‌جم نقش صدا و سیما،‌ راهبردها و سیاست‌های آن در این زمینه و همچنین انتظار متقابل تولیدکنندگان داخلی از رسانه ملی و این رسانه از آنان را بررسی می‌کند.

رسانه ملی در مسیر حمایت از کالای ایرانی

به اذعان بسیاری از شرکت‌کنندگان در این هم‌اندیشی، تنها بعد از گذشتن دو ماه از نامگذاری سال 1397 به اسم حمایت از کالای ایرانی، یکی از نخستین و مهم‌ترین اقدامات را در این زمینه، صدا و سیما با میزبانی این نشست انجام داده است؛ آنچنان که رئیس رسانه ملی نیز بیان می‌کند، سازمان صدا و سیما در مسیر حمایت از کالای ایرانی در خدمت دولت، مجلس، قوه قضاییه و تولیدکنندگان داخلی خواهد بود و به همه نهادها کمک می‌کند تا در این مسیر به موفقیت برسند.

سید مرتضی میرباقری، معاون سیمای رئیس رسانه ملی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم، این را سیاست کلی سازمان در حوزه صدا و همچنین سیما عنوان می‌کند. با توجه به این صحبت‌ها،‌ پرسش اینجاست که رسانه‌ ملی غیر از برگزاری چنین هم‌اندیشی‌هایی، به طور مستقیم قصد دارد چه نقشی در گسترش تولید و استفاده از کالای ایرانی ایفا کند؟

رسانه و تغییر ذائقه مصرف

نمی‌توان ترویج فرهنگ استفاده از کالای ایرانی را تنها بر عهده رسانه دانست اما واقعیت آن است که تلاش‌های نهادهای موثر در این زمینه باز از دالان رسانه می‌گذرد و در این قاب بیشتر نمود پیدا می‌کند. از این رو رسانه می‌تواند چه به تنهایی و چه به عنوان ابزاری برای ترویج و گسترش این مهم،‌ گام بردارد.

علی ربیعی، وزیر، ‌تعاون، کار و رفاه اجتماعی از کسانی است که علاوه بر تاکید بر نقش مجلس شورای اسلامی، قوه قضاییه، هیات دولت،‌ تولیدکنندگان، بازرگانان و جامعه در حمایت از کالای ایرانی و گسترش آن، باور دارد که ‌رسانه ملی می‌تواند با تغییر ذائفه و نگاه ملی به تسهیل این موضوع کمک کند.

او می‌گوید: اکنون زمان بسیار خوبی برای پرداختن به این موضوع است، زیرا از لحاظ سیاسی با شرایطی مواجه هستیم که می‌توانیم بهترین تصمیمات را در این زمینه اتخاذ کنیم و با حرکتی مناسب با کمک رسانه ملی یک اقدام تاریخی را رقم بزنیم.

اقدامات رسانه ملی در حمایت از کالای ایرانی

جام‌جم برای آگاهی از برنامه‌های صدا و سیما در زمینه حمایت از تولید ملی با معاون سیمای رئیس رسانه ملی گفت‌وگو کرده و از سیاست‌های تازه سیما در این‌باره پرسیده است.

میرباقری برگزاری برنامه‌هایی مانند هم‌اندیشی حمایت از کالای ایرانی به میزبانی صدا و سیما را برای مطرح‌کردن مشکلات تولیدکنندگان و تعامل با رسانه ملی، گونه‌ای از طرح حمایتی این سازمان از کالای ایرانی می‌شمارد و بیان می‌کند: باید در امتداد این‌گونه جلسه‌ها میزگردهایی داشته باشیم تا صاحب‌نظران بتوانند پیرامون این موضوع دیدگاه خود را مطرح کنند. چالش‌هایی در این زمینه و در مورد کیفیت تولیدات داخلی وجود دارد که باید با آستانه تحمل بالا از سوی طرفین شنیده شود. وجه دیگری که صدا و سیما به آن توجه دارد و جزو مسئولیت‌های رسانه ملی است، جریان‌سازی و گفتمان‌سازی است. برای این امر باید تمام ظرفیتمان که شبکه‌ها و گروه‌های برنامه‌سازمان هستند را ردیف کنیم تا بتوانند گل مورد نظر را بزنند.

انتظارها از رسانه ملی

همان‌گونه که بسیاری از تولیدکنندگان و صاحبان صنایع ایرانی در نشست هم‌اندیشی حمایت از کالای ایرانی و در گفت‌وگو با جام‌جم مطرح کردند، یک بخش از کمک به این چرخه حمایتی، در دستان مسئولان و سازمان صدا و سیماست.

آنان انتظار دارند که این سازمان در قالب برنامه‌های گوناگون فرصتی برابر در اختیار همه تولیدکنندگان قرار دهد تا از این طریق به معرفی کالای خود به میلیون‌ها ایرانی بپردازند.

یکی از تولیدکنندگان مواد غذایی ایرانی می‌گوید: در صورت فرصت برابر برای تولیدکنندگان در تلویزیون، این افراد می‌توانند با دغدغه کمتری دستاوردهای خود را معرفی و عرضه کنند.

رضا مالمیر، ‌قائم‌مقام شرکت صنعتی زر ماکارون مطرح می‌کند که این فرصت به صورت برابر در اختیار همه نیست و می‌گوید: با وجود آن‌که سال گذشته رسانه ملی دستاورد خوبی در حمایت از کالای ایرانی داشته، اما امسال هنوز این اتفاق رخ نداده است و امید می‌رود این طرح حمایتی، امسال پخته‌تر به مسیرش ادامه دهد تا به ثمر بنشیند.

یک تشکر، یک مطالبه

برگزاری نشستی با حضور سه گروه از موثرترین افراد در حوزه تولید داخلی، یعنی اعضای دولت،‌ تولیدکنندگان و رسانه ملی یکی از نقاط متمایز و مثبت این هم‌اندیشی است؛ براساس حضور گروه‌های تصمیم‌گیرنده در این نشست، امید می‌رود این گردهمایی مانند برخی از موارد مشابهش نه یک دورهمی تشریفاتی بلکه قدمی رو به جلو در این عرصه باشد.

محمدرضا دیانی، مدیرعامل گروه اسنوا یکی از مدعوان هم‌اندیشی حمایت از کالای ایرانی است که با اشاره به این نکته مثبت،‌ از رئیس رسانه ملی برای برگزاری نخستین نشست هم اندیشی حمایت از کالای ایرانی قدردانی می‌کند و می‌گوید: در سال‌های اخیر، نشست‌های متعددی درباره حمایت از کالای ایرانی برگزار شده که متاسفانه هیچ کدام اثرگذار نبود اما فکر می‌کنم نخستین هم‌اندیشی حمایت از کالای ایرانی به دلیل تبادل نظر میان تولیدکنندگان و مسئولان دولتی و همچنین پخش زنده آن از طریق تلویزیون و در جریان قرار گرفتن مردم، اثرگذاری بالایی داشته باشد. استمرار برگزاری این قبیل نشست‌ های تخصصی، تاثیر زیادی بر میزان اعتماد مردم به کالای ایرانی خواهد گذاشت و از این رو در حال حاضر برگزاری این نشست باید به دغدغه نخست صداوسیما تبدیل شود چرا که علاوه بر اثرگذاری بر اعتماد مردم، باعث چرخیدن چرخ صنعت در کشور می‌شود. البته همین حضور صمیمانه دکتر ‌علی‌عسکری در کنار تولیدکنندگان کالای ایرانی و اهمیت دادن به کارآفرین‌های کشور نشان می‌دهد که حمایت از کالای ایرانی به دغدغه اصلی مسئولان تبدیل شده است.

فرشید گلزاده کرمانی، مدیرعامل شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه هم برگزاری نخستین هم‌اندیشی حمایت از کالای ایرانی را ابتکار بسیار جالب و درخور توجه رئیس رسانه ملی عنوان می‌کند و نه تنها رسانه ملی بلکه حضور همگان را لازمه حمایت از کالای ایرانی می‌داند و می‌گوید: باید تمامی ارکان حمایت از کالای ایرانی در کنار هم، پروژه‌های ملی و هم‌افزایی ایجاد کنند. اجزای تشکیل‌دهنده کالای ایرانی شامل تولیدکننده، فروشنده و ... باید مورد حمایت جدی مسئولان قرار گیرند و بر همین اساس، برگزاری و تداوم چنین نشست‌هایی، گام مهمی در راستای حمایت از کالای ایرانی خواهد بود.

آنچه بسیاری از تولیدکنندگان و صاحبان صنایع از مدیران کشور می‌خواهند، همگرایی در این زمینه و در نتیجه جلوگیری از اتلاف وقت و سرمایه با کوتاه‌ کردن مسیر است. مدیرعامل شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه یکی از این افراد است که می‌گوید: باید رویکرد کلان فعلی مدیران کشور به جای جزیره‌ای عمل کردن، متمرکز و مبتنی بر حمایت از کالای ایرانی باشد.

یک برنامه مدون

میرباقری به جام‌جم می‌گوید که موضوع مورد بحث به صورت یک برنامه راهبردی مدون و مکتوب درآمده که اهداف و سیاست‌های سازمان صدا و سیما برای حمایت از کالای ایرانی در آن آورده شده است.

او موفقیت این طرح را در گرو همکاری برندهای ایرانی می‌داند و توضیح می‌دهد: در این خصوص لازم است که برندها هم ورود پیدا کنند. ما نمی‌توانیم در تلویزیون به ترویج فرهنگ استفاده از کالای ایرانی بپردازیم و در سریال‌هایمان چیز دیگری نشان دهیم! در همین راستا جلساتی را با گروه‌های تولیدکننده آثار نمایشی و‌ مستند برگزار کردیم تا در قالب ساختارهای گوناگون به این مهم بپردازیم و مقاطع سنی متفاوت را مد نظر قرار ‌دهیم.

دو هدف اساسی رسانه ملی در سال 1397

معاون سیمای رئیس رسانه ملی به جام‌جم می‌گوید که برنامه‌ سازمان در خصوص این موضوع، تاکید بیشتر روی گروه سنی کودک و نوجوان و تبلیغ کالای ایرانی متناسب با مناسبت‌های مختلف است. مثلا به طور مشخص یکی از برنامه‌های سازمان این است که در تابستان یا سال تحصیلی جدید بر نوشت‌ افزار داخلی تاکید و تمهیداتی را برای ترویج آن فراهم کند. طبق گفته‌های میرباقری،‌ سازمان صدا و سیما راهبردش را در این زمینه مشخص کرده و از ابتدای امسال تا الان حدود 2000 ساعت برنامه‌ با ساختارهای مختلف در این‌باره ساخته‌ و یکی از مهم‌ترین اقدامات این رسانه پرداختن مستقیم به این موضوع در شبکه ایران کالا است. شبکه‌های سراسری دیگر هم در قالب برنامه‌های خود این کار را پشتیبانی می‌کنند.

معاون سیمای رئیس رسانه ملی بیان می‌کند: برنامه‌ اساسی ما در سال 1397 یکی حمایت از کالای ایرانی و گفتمان‌سازی در این‌باره و دیگری پرداختن به موضوع آسیب‌های اجتماعی است.

توجه ویژه به کالای ایرانی

حتما شما هم دست کم یک‌بار از شکل و شمایل محصولی در یک مجموعه تلویزیونی یا سایر برنامه‌های صدا و سیما به راحتی نام آن را حدس زده‌اید اما تعجب کرده‌اید که با وجود شناخته شده بودن آن میان عامه مردم،‌ همچنان رسانه ملی به‌دلیل قوانینش در امر تبلیغات و بازرگانی از نمایش تصویر دقیق نام آن محصول خودداری می‌کند.

یکی از مباحث مطرح شده و مطالبات تولیدکنندگان و برخی از مسئولان، تجدید نظر صدا و سیما در این مورد برای کالاها و خدمات وطنی است.

علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از کسانی است که در مورد برخی محدودیت‌های نمایش برندها در تلویزیون انتقاد می‌کند و می‌گوید: رسانه ملی باید به کالای شناسنامه‌دار که میزان تولیدش معین است و بازار دارد تخفیف بدهد تا تولیدکنندگان و فروشندگان مزه تبلیغ را بچشند.

نمایش برندها در تلویزیون، ‌آری یا نه؟

میرباقری امیدواری می‌دهد که مشکل نمایش برندها در تلویزیون حل ‌می‌شود و می‌گوید، تصمیماتی در این مورد گرفته شده است.

همانگونه که معاون سیمای رئیس صدا و سیما بیان می‌کند، بخشی از این مساله مستقیما به بازرگانی مربوط می‌شود و بخشی از آن مشارکتی است، یعنی برندی تمایل دارد که در یک برنامه مشارکت کند.

از سوی دیگر عده‌ای گلایه دارند که وقتی در تلویزیون می‌خواهند صحبت کنند، نمی‌توانند نام شرکت یا کالایشان را بگویند و در این زمینه با محدودیت‌هایی از سوی سازمان صدا و سیما مواجه هستند. پیشنهاد برخی از آنها این است که فارغ از این دو گونه و بدون این‌که برندهای ایرانی در بازرگانی یا مشارکت وارد شوند، امکاناتی برای نمایششان در تلویزیون فراهم شود.

ظاهرا این امکان اکنون در شبکه ایران کالا فراهم شده و به گفته میرباقری در برنامه‌های سراسری هم برای آن تمهیداتی اندیشیده شده است تا به صاحبان صنایع و تولیدکنندگان محصولات ایرانی در این مورد رخصت داده شود.

نوشین مجلسی – روزنامه نگار