صاحب‌خبر - همیشه دلیل کلاه رفتن بر سر ما، زرنگی و باهوش بودن دزدان نیست؛ گاهی هم خودمان زیادی ساده‌ایم یا اطلاعات لازم را کسب نکرده‌ایم. کسانی که با ارسال یک پیامک و پیگیری مصرانه آن، برای در دام انداختن قربانی، کلاه ما را برمی‌دارند یا سرمان کلاه می‌گذارند، لزوما هوش سرشار یا اطلاعات فنی بالایی ندارند. در بسیاری موارد، ما هستیم که با پای خودمان داخل تله می‌رویم و با دست خودمان، اطلاعات‌مان را تقدیم شیادان می‌کنیم. یکی از مصادیق سادگی قربانی، در بحث پیامک‌های کلاهبرداری و اعتماد وافر مردم به غریبه‌های ظاهرا خوش‌نیت دیده می‌شود که برای پرداخت یا ارسال هدیه، خودشان را به آب و آتش می‌زنند و با صبر و حوصله زیاد، با قربانی همکاری می‌کنند تا بار سنگین هدیه موهوم او را از دوش خود بردارند و در واقع حسابش را خالی کنند! در این یادداشت به بعضی شیوه‌های این‌گونه کلاهبرداری می‌پردازیم و نیز توصیه‌هایی را برای جلوگیری از متضرر شدن، مطرح می‌کنیم. هدیه‌های بی‌مایه «مشترک گرامی؛ شما برنده مبلغ ۳،۰۰۰،۰۰۰ ریال در طرح هزاران لبخند همراه اول شده‌اید. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر از نحوه دریافت، با شماره *** تماس حاصل فرمایید.» این، نمونه‌ای از پیامک‌های جعلی است که مخاطب تصور می‌کند از طرف اپراتور تلفن همراه خود، دریافت کرده است. از طرفی، اگر اپراتور، برای شما هدیه غیرنقدی (مانند لپ‌تاپ، تبلت، ساعت مچی و...) در نظر گرفته باشد، برای ارسال آن، از شما درخواست ارسال هزینه پست نمی‌کند؛ قطعا کسی که به شما جایزه میلیونی می‌دهد، گیر چند هزار تومان هزینه پست نیست و خودش را بابت چند شندرغاز، خراب نمی‌کند! ضمن اینکه با هماهنگی‌هایی که بین پلیس فتا و اپراتورها صورت گرفته است، مقرر شده اپراتورها، برندگان جشنواره‌ها و طرح‌های گوناگون خود را تنها از طریق سایت اعلام کنند و پیامکی درباره دریافت جایزه برای مشترکان نفرستند. بنابراین هر پیامکی با این‌گونه محتوا، مصداق یا مقدمه کلاهبرداری است و لازم است مخاطب، آن را به پلیس فتا گزارش دهد تا افرادی با آگاهی کمتر، گرفتار شیادان نشوند. روستایی‌های گنج‌یاب در یک پیامک پر از غلط املایی مدعی می‌شود هنگام چراندن گوسفندان، شخم زدن زمین کشاورزی یا... مقداری جنس عتیقه و زیرخاکی پیدا کرده است؛ چون سواد چندانی ندارد و راهی برای «آب کردن» این اجناس ارزشمند به ذهنش نرسیده، استخاره کرده و شماره تلفن همراه شما خوب آمده! گویی قرآن حاوی لیست مخاطبان است که روی یک شماره، خوب بیاید و روی شماره‌ای دیگر، بد! باری... سکه‌های تقلبی (که از سیم‌های دزدی برق ساخته‌اند) و کاسه کوزه‌های آنتیک‌سازی‌شده (!) را نشان‌تان می‌دهند و از شما می‌خواهند آنها را زیر قیمت بخرید و خودتان سر فرصت و گران‌تر به این‌کاره‌ها بفروشید. در این مورد، افرادی با تحصیلات عالیه هم سراغ داریم که به طمع افتاده‌اند و گول خورده‌اند. مالباختگان این روش کلاهبرداری، تنها در یک سال و در یک استان، حدود دو میلیارد تومان پول از دست داده‌اند. پیامک‌های رجیستری اخیرا با اجرای طرح رجیستری گوشی‌های همراه، باب تازه‌ای در کلاهبرداری‌های پیامکی گشوده شده که پلیس در این مورد به شهروندان توصیه می‌کند: «تنها به پیامک‌هایی توجه کنید که از سرشمار ه HAMTA فرستاده می‌شود و سرشماره‌های دیگر جعلی هستند.» برنده به شرط رمز مشترک گرامی! شما مشترک هر اپراتوری که باشید، در هر مسابقه‌ای که برنده شده باشید، نام‌تان در هر قرعه‌کشی که درآمده باشد و...، برای دریافت جایزه، داشتن شماره حساب و شماره کارت بانکی‌تان کافی است تا مبلغ جایزه را به دست‌تان برسانند. درخواست رمز دوم، شناسه CVV2، تاریخ انقضای کارت و...، نشانه خوش‌اشتهایی دزدان سایبری و حساب باز کردن روی سادگی بیش از حد شما است! بعضی کلاهبردارها، بعد از اعلام پیامکی برنده شدن شما‌(!) و دریافت اطلاعات شناسنامه‌ای، پیامکی برایتان می‌فرستند با این مضمون که اطلاعات شما با مشخصات برنده مطابقت دارد. بعد از آن، از شما می‌خواهند از طریق یک درگاه اینترنتی یا دستگاه خودپرداز، مبلغی را برای انجام امور اداری ارسال جایزه برایش واریز کنید. حتی ممکن است درگاه پرداخت نیز ساختگی باشد و شما در دام فیشینگ بیفتید و حساب‌تان خالی شود. اگر شما را پای دستگاه خودپرداز بکشند، به جای واریز پول، از حساب‌تان برداشت می‌کنند. تنها در یک پرونده در تهران، شیادان توانسته بودند با این روش، از هزاران نفر کلاهبرداری کنند. بن کالا دقیقه‌ای هزار تومان اگر پیامکی دریافت کردید که «برای دریافت بن کالای خود، با شماره *** تماس بگیرید» ذوق‌زده نشوید. خوب ذهن‌تان را سامان بدهید تا ببینید کدام نهاد ممکن است بی‌خود و بی‌جهت به شما بن بدهد؟ آیا اعلام این خبر به صورت پیامکی طبیعی است؟! ممکن است حتی این پیامک دروغ نباشد و واقعا بن کالایی در انتظارتان باشد؛ اما به چه قیمت و با چه کیفیت؟ آیا معقول است که به صورت تلفنی، بابت کالایی که از مختصاتش خبر ندارید، توافق کنید و پول بدهید؟ تازه اگر بعد از مراجعه به درگاه اینترنتی پرداخت، در تله فیشینگ گرفتار نشوید و حساب بانکی‌تان خالی نشود! این مجموعه‌ها حتی هزینه تماس تلفنی را هم بر‌عهده مخاطب می‌گذارند و فقط پول یک پیامک را می‌پردازند؛ چه بسا شماره اعلام‌شده برای تماس، از خطوط تلفن 909 (که خطوط تلفن مبتنی بر ارزش افزوده نامیده می‌شود و تعرفه چند برابری دارد) باشد که در آن صورت، با گذشت هر دقیقه که صرف بازاریابی برای بن کذایی خود می‌کنند، پول خوبی به جیب می‌زنند. چند توصیه کلی گربه محض رضای خدا موش نمی‌گیرد! بعد از دریافت پیامک یا تلفن ناشناس، مبنی‌بر اینکه شما برنده شده‌اید، چیز با ارزشی برایتان کنار گذاشته‌اند یا به هر صورت قرار است هدیه‌ای به دست‌تان برسد، ابتدا خوب حواس‌تان را جمع کنید؛ هل نشوید! فکر کنید آیا اساسا در قرعه‌کشی یا مسابقه‌ای شرکت کرده‌اید که برنده شوید؟! در روزگاری که بعضی افراد و نهادها، بدهی خود را هم به زور و با کلی پیگیری و رفت و آمد، می‌پردازند، هیچ فرد یا سازمانی به صورت رایگان، به کسی که کار خاصی نکرده است، هدیه نمی‌دهد. رمز خود را به صورت دوره‌ای تغییر دهید و از تنظیم رمزهای ساده یا قابل‌حدس (که در اطلاعات شناسنامه‌ای شما وجود دارد، مانند شماره شناسنامه، سال تولد و...) بپرهیزید. هر پیامک ناشناسی که در یک فرآیند کوتاه‌مدت یا حتی طولانی، از شما درخواست واریز وجه یا افشای اطلاعات محرمانه حساب بانکی را داشت، در گروه پیامک‌های کلاهبرداری دسته‌بندی کنید و سریعا به پلیس فتا گزارش دهید.∎​