صاحب‌خبر - آفتاب یزد- گروه سیاسی : مبرهن بود که گفته‌های ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و الکساندر لاورنتیف نماینده او مبنی بر اینکه: «با توجه به ثبات نسبی و روند تعیین آینده سیاسی در سوریه باید "تمام نیروهای خارجی" به جز روسیه از سوریه خارج شوند.» حاوی یک پیام سیاسی است.پوتین در کلامش تنها خروج روسیه را از سوریه مستثنی کرده بود و بر خروج همه نیروها تاکید داشت.این خبر و موضع‌گیری بازتاب بسیاری پیدا کرد، تا جایی که حتی خود سوری‌ها هم واکنش نشان دادند و یک منبع آگاه در ریاست جمهوری این کشور اعلام نمود که ایران نیز در اینباره استثناست.این در حالی است که بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه روز گذشته در پاسخ به اینکه آیا ممکن است روسیه، ایران را مجبور کند که از سوریه خارج شود؟ می‌گوید: کسی نمی‌تواند ایران را مجبور به کاری کند. ایران کشوری مستقل است که سیاست‌های خود را بر اساس منافع ملی خود در منطقه و جهان تعیین می‌کند.وی ادامه می‌دهد: حضور ایران در سوریه بنا به دعوت دولت سوریه انجام شده و هدف اصلی ما مبارزه با تروریسم و سرکوب تروریسم در این کشور است، به نحوی که تمامیت ارضی این کشور حفظ شود.قاسمی می‌گوید: تا زمانی که نیاز باشد و خطر تروریسم در منطقه وجود داشته باشد و دولت سوریه از ایران بخواهد که به این دولت کمک کند، ایران به کمک‌های خود به دولت سوریه ادامه می‌دهد و در سوریه باقی می‌ماند.سخنگوی وزارت خارجه اضافه می‌کند: آنهایی باید از سوریه خارج شوند که بدون اجازه دولت سوریه به سرزمین و قلمرو این کشور وارد شده‌اند و تمامیت ارضی این سرزمین را نقض کرده‌اند.اختلافات؟ پاسخ‌های سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره مطالب مطرح شده از سوی روس‌ها می‌تواند به نوعی نشان‌دهنده بروز اختلاف میان تهران و مسکو باشد. به هر حال طبعا ایران نمی‌خواهد با توجه به هزینه‌های معنوی که در سوریه داده به همین راحتی قید این کشور را بزند و تا زمانی که دولت سوریه خواسته باشد ایران در آن کشور خواهد ماند.به هر حال تهران در طی این چند دهه، از ماجرای تاخیر چندین ساله در ساخت نیرو گاه اتمی بوشهر تا سکوت روسیه در زمان تصویب قطعنامه‌ها علیه ایران تا آنچه در ماجرای استفاده این کشور از پایگاه نوژه صورت گرفت، بدعهدی‌های این کشور را آزموده بود اما هیچ وقت واکنش های صریح در قبال آن انجام نداد، مگر در یک مورد و آن هم به دلیل تاخیر بیش از 13 سال در تحویل سامانه‌های موشکی «اس 300» به ایران. این تاخیر در اوج تحریم‌ها آن قدر به مسئولین کشورمان گران آمد که در اقدامی بی سابقه طرح شکایت از روسیه را به مراجع بین‌المللی مطرح کنند، هرچند که با قول و وعده روسیه و تحویل قطره چکانی این سامانه موشکی (اس 300) ایران آن شکایت را پس گرفت. توافق نهایی با آمریکاستداوود هرمیداس باوند استاد حقوق بین‌الملل در اینباره در گفت‌وگو با آفتاب یزد به رابطه خوب دو کشور ایران و سوریه از سال 1980 و جنگ ایران و عراق اشاره دارد و می گوید: «در زمان تجاوز عراق به ایران که با عنوان جنگ اسلام با مجوس ، صدام از حمایت اکثر کشورهای عرب برخوردار بود ،سوریه تنها کشور عربی بود که به مخالفت با عراق برخاست و حتی اجازه نداد لوله‌های نفتی عراق از سوریه بگذرد . امروز هم حضور ایران در سوریه به خواست دولت این کشور بوده است.»وی ادامه می‌دهد: «در تمام این مدت روسیه سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفت. روسیه ابتدا فکر می‌کرد نیروهای مخالف اسد پیروز می شوند اما وقتی این جنگ به طول انجامید دریافت که سوریه می‌تواند مرکزی برای استفاده و تعاملات با غرب باشد، آن هم به دلیل تحریم‌هایی که به واسطه شبه جزیره کریمه اوکراین شده بود. در واقع این کشور سعی کرد از سوریه برای این تعاملات بخصوص با آمریکا استفاده کند.»باوند در پاسخ به این سوال که نوع مواجهه ایران و روسیه در موضوع سوریه به کجا ختم می‌شود، پاسخ می‌دهد: «از ابتدا هم روشن بود که از نظر روسیه توافق نهایی باید با آمریکا انجام بگیرد. فراموش نکنیم در دوران اوباما توافقاتی هم شد با توافقاتی مبنی بر اینکه حکومت ائتلاف در سوریه تشکیل شود و انتخابات آزاد انجام گیرد اما بعد از آمدن ترامپ، آن توافق به حالت تعلیق درآمد. در هر صورت روسیه سعی می‌کند با آمریکا توافق کند اما مشخص است که آمریکا اعتقاد دارد با حضور ایران در سوریه توافقی صورت نخواهد گرفت، از همین رو روسیه در حال حاضر سعی دارد تا تدارکات آن توافقی که ایران حضور اساسی در آن نداشته باشد را فراهم کند، موضع‌گیری‌های امروز روسیه نیز درهمین راستاست و مطمئنا اگر روابط این کشور با ایران حتی به صورت موضعی هم به سردی گرایش پیدا کند فرصت توافق نهایی روسیه با آمریکا بیشتر می شود.» رابطه ایران و روسیه استراتژیک نیست این در حالی است که فریدون مجلسی دیپلمات سابق کشورمان نیز با تاکید بر اینکه برخلاف تصورات بسیاری، رابطه ایران و روسیه برای پوتین هیچ وقت رابطه‌ای استراتژیک نبوده است، به آفتاب یزد گفت: «روسیه استراتژی‌های خودش را با توجه به منافع خود تعیین می‌کند و در حال حاضر اتحاد با ایران یک مزاحمت استراتژیکی است. از یاد نبریم که روسیه چیزی برای فروش به ایران ندارد و در زمینه نفت و گاز نیز ما رقیب بزرگ آن ها به شمار می‌آییم و بازار آنها را کساد می‌کنیم.» او ادامه می دهد :«اینکه روسیه می گوید فقط ما باید در سوریه بمانیم به دلیل قراردادهای بلندمدت این کشور در حفظ پایگاه های نظامی اش در سوریه است.»مجلسی ادامه می‌دهد: «روسیه می‌خواهد وارد تجارت بین‌المللی شود و از تحریم‌شدن‌هایش ناراحت است.»این کارشناس اضافه می‌کند: «او برای سازش با نیروهای غربی امتیاز می‌گیرد و امتیاز می‌دهد و قرار نیست این سازش را فدای رابطه با ایران کند.»مجلسی در پاسخ به این سوال که تنش بین ایران و روسیه در بحث سوریه تا کجا تداوم خواهد داشت، می‌گوید: «باید دید دولت سوریه تا کجا همراه ایران است. آقای بشار اسد می خواهد بقایش را ادامه دهد. او می بایست بررسی کند اتحاد با روسیه و سازش با آمریکا برای او این نتیجه را می‌دهد یا تداوم اتحاد با ایران ؛ اسد باید تصمیم بگیرد آیا جلب نظر روسیه و آمریکا و اسرائیل میسر است یا می خواهد با برگزیدن راه مقاومت و جهاد، با ایران همگام شود.»وی تاکید می‌کند: « روسیه متحد بزرگ اسرائیل است. بیش از 10 درصد جمعیت اسرائیل روس تبار هستند و دو طرف روابط اقتصادی بسیار نزدیکی دارند ،خود روسیه هم در مدیترانه مایل است با سازگاری با کشورهای منطقه بتواند پایگاه های خود را حفظ کند.» بازهم بازی با کارت ایران؟روسیه همواره با کارت بازی‌هایی که داشته امتیازات زیادی از غرب گرفته است، امتیازاتی مثل انتقال سپر موشکی لهستان و جمهوری چک به رومانی یا سکوت غرب در برابر اقدام نظامی اش علیه گرجستان و افغانستان؛ هنوز کسی زمانی که دومای روسیه استقلال اوستیای جنوبی را با اشغال آن جا در جنگ علیه گرجی ها اعلام کرد از یاد نبرده است. غرب به خاطر روسیه از ورود گروه گوام یعنی اوکراین گرجستان و آذربایجان که متقاضی ورود به ناتو بودند نیز جلوگیری کرد . بسیاری می گویند بخشی از این امتیازگیری‌ها به خاطر استفاده از ابزار ایران بوده است . درست مثل موقعی که روسیه در شورای حکام همسو با آمریکا به سود تحریم ها اقدام کرد تا بتواند در انجام برخی از این اقدامات چراغ سبز بگیرد. ناگفته نماند خیلی ها می‌گویند روسیه حتی موشک های «اس 300» را هم به خاطر راضی نگه داشتن اسرائیل تا این اندازه با تاخیر به دولت ایران داد . اکنون این پرسش مطرح است که آیا روسیه در ماجرای خروج نیروها در سوریه نیز باردیگر همان بازی را برای توافق با غرب برای به دست آوردن منافع خود انجام می دهد؟ موضع بشار اسد در اینباره چیست؟∎​