گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صداوسيما به نقل از پایگاه اینترنتی روزنامه "رأی الیوم" ، یک پژوهشگر سرشناس اردنی گفت ممکن است بن سلمان ولیعهد عربستان سعودي به سرنوشت میخائیل گورباچف آخرین رئیس جمهور اتحاد جماهیر شوری و انور سادات دیکتاتور پیشین مصر دچار شود .
ولید عبدالحی که استاد دانشگاه یرموک در اردن نیز است به مقایسه علمی میان چهار طرح اصلاحات که در چند دهه اخیر در جهان رخ داد و آخرین آن طرح اصلاحات بن سلمان است پرداخت.
عبدالحی ابراز نگرانی کرد که طرح اصلاحات ولیعهد سعودی به سرنوشت طرح گورباچف که به متلاشی شدن و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و طرح انور سادات که به کشته شدن وی منجر شد دچار شود. این در حالی است که طرح اصلاحات چین موفق شد این کشور را از رتبه 36 اقتصاد جهان به رتبه دوم ارتقا دهد.
این پژوهش عبدالحی شامل مقایسه علمی میان چهار تجربه پرسترویکا ( اصلاحات سیاسی ) و گلاسنوست ( فضای باز یا شفافیت ) ارائه شده از سوی گورباچف در سال 1985 و مدرنیته های چهارگانه دنگ شیائوپینگ Deng Xiaoping ( رهبر و معمار اقتصاد چین ) و تئوری « توسعه مسالمت آمیز » ارائه شده در سال 1978 در چین است.
طرحی که بن سلمان درباره آن صحبت می کند همان تجربه فضای باز و چند حزبی (منابرالسادات ) است که انور سادات سال 1970 در مصر مطرح کرد.
دو طرح از این چهار طرح مذکور متحمل شکست مفتضحانه ای شدند. پرسترویکا گورباچف باعث فروپاشی اتحاد جماهیر شوری و بازگشت تقریبی به مرزهای روسیه تزاری شد. هیچ یک از اهداف اقتصادی ، سیاسی و نظامی مد نظر محقق نشد. اما دومین تجربه یعنی طرح منابر السادات با کشته شدن وی پایان یافت و مصر جایگاه منطقه ای خود را نیز از دست داد.
دو تجربه دیگر وجود دارد. نخست در سعودی است. طرحی که همچنان در بوته آزمایش قرار دارد و طرح چین که باعث پیشرفت اقتصادی عجیب این کشور شد و چین از رتبه 36 در دوره زمامداری مائو تسه تونگ در زمینه اقتصادی به رتبه دوم در حال حاضر ارتقا یافته است.
عبدالحی از رویکرد و گرایش انتقام جویانه فردی و یکه تازی در طرح سعودی از طریق محو و از بین بردن وهابیت و بر هم زدن حالت همبستگی و آرامش درونی آل سعود سخن گفت.
وی افزود دولت وابسته سعودی بسیاری از منابع سرمایه گذاری و تامین مالی خود را از دست داده است و فرو رفتن عربستان در ماجراجویی های نظامی از جمله دخالت نظامی مستقیم در یمن و دخالت نظامی غیر مستقیم در سوریه ؛ اوضاع را پیچیده تر کرده است. از سوی دیگر متشنج بودن فضای منطقه همزمان با تغییر در اولویت سیاست خارجی عربستان از اسرائیل به سوی ایران و برخی اظهارات مقامات سعودی درباره قدس و مسئله فلسطین باعث لطمه زدن و آسیب زدن به افراد و گروه های زیادی شده است. علاوه بر آن هیچ خط فاصل و حایلی بین ثروت فردی ( شخصی ) و ثروت جامعه ( عمومی ) در عربستان وجود ندارد. مقامات سعودی درک نمی کنند که اصلاحات اقتصادی باید به موازات اصلاحات سیاسی صورت بگیرد و باید نخبگان علمی سالم و ممتاز جامعه نیز در آن مشارکت داشته باشند.
به نظر عبدالحی ، طرح اصلاحات ولیعهد سعودی طرحی شخصی ( بدون مشورت جمعی ) و مبتنی بر غریزه شخصی است و شباهت زیادي با طرح های گورباچف و سادات دارد.