در گزیده ای از این گزارش آمده است: شب گذشته نشست اضطراری سران کشورهای اسلامی با سخنرانی رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه آغاز شد. اردوغان در سخنرانی خود با اشاره به اینکه «دفاع از قدس یعنی دفاع از اسلام و مقدسات دینی» گفت: «به وضوح می‌گویم، اسراییل مرتکب سبعیت، قساوت و تروریسم دولتی شده است. اقدام عملی برای حمایت از فلسطینیانی که توسط غارتگران اسراییلی قتل‌عام شدند، نشان می‌دهد که انسانیت در جهان ما هنوز نمرده است.»

اردوغان ضمن محکوم کردن اقدام امریکا در انتقال سفارت از تل‌آویو به قدس گفت: «این اقدام همه منطقه را به آتش کشیده است و به پیروان همه ادیان، مسلمانان، مسیحیان و یهودیان آسیب می‌رساند.» اردوغان تاکید کرد: «ما در کنار ملت فلسطین در دفاع از مطالبات عادلانه‌شان و مقابله با آنان که خون‌شان را می‌ریزند، ایستاده‌ایم.»

در پیش‌نویس بیانیه پایانی نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی، ضمن محکومیت انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به قدس، این اقدام «تشویق بیشتر رژیم صهیونیستی برای ارتکاب جنایت علیه ملت فلسطین» توصیف شده و قدس به عنوان «پایتخت ابدی فلسطین» به رسمیت شناخته‌شده است و از اعضا خواسته‌شده تا برای حفظ وضعیت قدس اقدامات عملی انجام دهند. در این بیانیه همچنین دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا به دلیل هواداری از جنایات رژیم صهیونیستی محکوم شد.

همزمان با برگزاری نشست سران سازمان همکاری‌های اسلامی در استانبول، ده‌ها هزار نفر از مردم ترکیه برای اعلام همبستگی با مردم فلسطین به خیابان‌ها آمدند. در کشورهای اسلامی دیگر از جمله ایران، هندوستان، بنگلادش و اردن نیز شهروندان در اعتراض به کشتار فلسطینیان و انتقال سفارت امریکا به قدس، راهپیمایی کردند. در قدس اشغالی نزدیک به ١٢٠ هزار فلسطینی در اولین نماز جمعه ماه مبارک رمضان شرکت کردند و مردم غزه نیز برای هشتمین هفته متوالی تظاهرات بزرگ بازگشت را برپاکردند.

رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه که پیش از شرکت در اجلاس سازمان همکاری اسلامی در جمع تظاهرات‌کنندگان استانبول سخنرانی می‌کرد، گفت: «جهان اسلام از آزمایش قدس، شکست خورد، در واقع کل دنیا در آزمایش قدس شکست خورد.»

حسن روحانی رییس‌جمهور اسلامی ایران نیز روز جمعه پیش از سفر به استانبول برای شرکت در نشست سران سازمان همکاری اسلامی تاکید کرد که «امروز امریکا در جهان اسلام از هر زمان دیگری منفورتر شده است.» روحانی که پیش از سفر در فرودگاه مهر‌آباد سخن می‌گفت، تاکید کرد: «این اجلاس با هدف بررسی دو حادثه فاجعه‌بار انجام می‌گیرد که نخستین مورد به انتقال غیرقانونی و فاجعه‌آمیز سفارت امریکا به بیت‌المقدس بازمی‌گردد و حادثه دوم نیز موضوع کشتار بی‌رحمانه مردم فلسطین توسط رژیم صهیونیستی است.»

روحانی انتقال سفارت امریکا به قدس شریف را برخلاف مقررات و قواعد بین‌المللی و مصوبات شورای امنیت برشمرد و تاکید کرد: «بی‌تردید این کار خشم کشورهای مسلمان جهان را برانگیخته و از هر زمان دیگر امروز امریکا در دنیای اسلام و در افکار عمومی جهان اسلام، منفورتر شده است.» روحانی اظهارداشت: «آنان تروریست‌ها را تشویق و حمایت می‌کنند و مسلمان‌ها باید متوجه باشند موضوع فلسطین و قدس همواره مساله اول دنیای اسلام است و نباید بگذاریم صهیونیست‌ها کاری کنند که جنایت آنها عادی و حضور نامشروع آنها به تدریج مشروع جلوه کند.»

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در سخنرانی خود در این نشست از دولت ترکیه برای اقدام عاجل در گردهم آوردن وزرا و مقامات کشورهای عضو به منظور رایزنی در خصوص وضعیت اسفبار کنونی در فلسطین اشغالی قدردانی کرد. ظریف در این سخنرانی تاکید کرد: «کشتار فجیع معترضان صلح‌طلب فلسطینی در غزه که جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت به شمار می‌آید، نقطه اوج دور جدیدی از اقدامات مخربی است که در طول شش ماه گذشته با هدف سرکوب فلسطینیانی که با جسارت خواستار حقوق بنیادین خود بودند، صورت گرفته است. اعلام غیرقانونی رییس‌جمهور امریکا در دسامبر گذشته در خصوص بیت‌المقدس و اقدام خطرناک وی در اجرای آن تصمیم در روز نکبت سرآغاز تراژدی و جسارت بخشیدن به اشغالگران برای مجموعه‌ای از کشتارها از روی خونسردی بود که آخرین مورد آن شامل شلیک تک‌تیراندازها به کودکان از پشت سر بود.»

وزیر خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: «ما همچنین از تلاش‌های فلسطین برای طرح این موضوع در دادگاه بین‌المللی کیفری حمایت می‌کنیم. » ظریف در بدو ورودش به استانبول نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفته‌بود: «برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی و امریکا همصدا شده‌اند و از اهداف و دغدغه‌های جهان اسلام دور هستند. این وضعیت نشان‌دهنده میزان وابستگی آنها به امریکاست.»

به گزارش خبرگزاری آناتولی، مولود چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در این نشست گفت: «باید اطمینان پیدا کنیم که مقام‌ها و سربازان اسراییلی که اسلحه خود را به سوی مردم بی‌دفاع می‌گیرند، محاکمه شوند.» او همچنین با تاکید بر وضعیت ویژه قدس گفت: «در بیانیه پایانی این نشست، تاکید خواهیم کرد که اجازه نمی‌دهیم وضعیت تاریخی قدس تغییر کند.» چاوش اوغلو افزود: «به عنوان یک امت واحده باید شدیدترین واکنش را به جنایت اسراییل علیه بشریت نشان دهیم. »

یوسف عثیمین، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی نیز در سخنرانی خود ضمن اینکه اقدامات رژیم صهیونیستی در نوار غزه را «جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت عنوان کرد» ریاض مالکی، وزیر خارجه تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز در سخنان خود تاکید کرد که فلسطینیان از دولت رژیم صهیونیستی به دیوان بین‌المللی کیفری به اتهام جنایت جنگی شکایت خواهند کرد.

**حاشیه
مقامات نزدیک به چهل کشور اسلامی در اجلاس روز گذشته استانبول شرکت کردند. در کنار حسن روحانی، رییس‌جمهور اسلامی ایران که روز جمعه برای شرکت در این اجلاس به استانبول رفت و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه که کشورش به عنوان رییس دوره‌ای سازمان همکاری‌های اسلامی میزبانی این نشست را بر عهده داشت، عبدالله دوم، پادشاه اردن، صباح احمد جابر الصباح، امیر کویت، محمد اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، رامی حمدالله نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین و محمود ولد عبدالعزیز، رییس‌جمهور موریتانی در کنار سران کشورهای گینه، گینه بیسائو، سودان و بخش ترک‌نشین قبرس، رهبران دیگری بودند که عصر جمعه در اجلاس اضطراری سران سازمان همکاری‌های اسلامی برای محکومیت کشتار تظاهرکنندگان فلسطینی و انتقال سفارت امریکا به قدس اشغالی شرکت کردند.

*منبع: روزنامه اعتماد؛ 1397،2،29
**گروه اطلاع رسانی**2059**2002