صاحب‌خبر - بازار ارز همچنان در التهاب است. اگرچه دولتی‌ها با تعیین نرخ 4200 تومانی برای دلار به‌زعم خودشان موضوع را حل و فصل کرده‌اند و حالا همه‌چیز آرام است، اما از فروشندگان و بنکداران تا تجار و صادرکنندگان تا واردکنندگان و بازرگانان همه و همه از وضعیت نابسامان دلار سخن می‌گویند؛ وضعیتی که در روزهای اخیر عمده فعالان اقتصادی از آن تحت‌عنوان بلاتکلیفی یا انتظار کشنده یاد می‌کنند. از یک‌طرف قیمت 4200 تومان از سوی دولت به‌عنوان تنها نرخ رسمی و غیررسمی دلار در بازار اعلام ‌شده و افراد و گروه‌هایی که استحقاق دریافت این دلار را دارند مشخص شده است و از طرف دیگر چه دولتی‌ها در عمل و چه فعالان و مردم در سخن چندان پیرو این موضوع نیستند؛ به‌طوری که طی روزهای گذشته حرف‌های جدیدی دراین‌باره و تغییرات مصوبه دولت شنیده می‌شود، تغییراتی که روزبه‌روز به سردرگمی و عدم اعتماد به بازار ارز و سایر بازارها دامن زده و اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند. سیدکمال حسینی، رئیس اتاق بازرگانی سنندج درباره این موضوع در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «در شرایط فعلی خیلی سردرگم هستیم. همه تجار و بازرگانان و کسانی که به کار واردات و صادرات مشغولند به‌واسطه این سردرگمی در انجام تجارت خود معطل هستند؛ چراکه معتقدند هنوز وضعیت ارز در کشور تثبیت نشده است.» وی درباره درخواست و اولویت تجار و فعالان اقتصادی معتقد است: «به هر حال کسانی که می‌خواهند کسب‌وکاری داشته باشند به‌دنبال این هستند که نرخ ارز بیشتر از سوی بازار و با توجه به شرایط اقتصادی کشور تعیین شود؛ چراکه تعیین نرخ ارز به‌صورت دستوری و خارج از مکانیسم عرضه و تقاضا حتما تاثیرات منفی‌ای روی کسب‌وکار و فعالیت‌های اقتصادی داشته و از ثبات لازم نیز برخوردار نخواهد بود. چیزی که در بازار ارز چه در گذشته و چه امروز حاکم است، تعیین نرخ ارز به‌صورت دستوری است، لذا انتظار می‌رود این ثبات همیشگی نباشد.» نوسانات بازار ارز حالا شاید به بخش لاینفکی از اقتصاد ایران تبدیل شده است، موضوعی که حداقل هر چند سال یک‌بار به دغدغه اصلی تصمیم‌گیران اقتصادی و فعالان بازار و عامه مردم تبدیل می‌شود. چنانچه در طول چهار دهه گذشته بارها شاهد نوسانات یا به عبارتی التهابات ارزی در کشور بوده‌ایم موضوعی که به‌طور مستقیم و خیلی زود اثر خود را روی نرخ تورم و سایر شاخص‌های اقتصادی گذاشته است. رئیس اتاق بازرگانی سنندج درباره انتظار فعالان اقتصادی از وضعیت بازار ارز به «فرهیختگان» می‌گوید: «انتظار ما به‌عنوان فعال اقتصادی این است که بنیان‌های اقتصادی کشور اصلاح شده و این اصلاح بنیان‌ها باعث شود دلار در نرخ مشخصی به‌صورت تک‌نرخی دارای ثبات باشد تا ما بتوانیم با آن نرخ فعالیت‌های خود ازجمله واردات و صادرات را با اطمینان و ثبات بیشتری انجام دهیم. ضمن اینکه التهابات بازار ارز تا همین الان هم مطمئنا اثر خودش را گذاشته و باعث افزایش قیمت کالاها شده است. برای مثال در ماه‌های اخیر شاهد رشد قابل‌توجهی در قیمت مصالح ساختمانی بودیم که حتی با مصوبه اخیر دولت مبنی‌بر تک‌نرخی شدن قیمت ارز و رسیدن آن به 4200 تومان همچنان قیمت‌ها کاهشی نداشته و هنوز همان قیمت‌های افزایش‌یافته تداوم دارد به‌طوری که به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی معاملات و داد و ستدهای اقتصادی قفل شده است و افراد به‌خاطر اطمینان نداشتن به بازار از خرید و فروش ابا دارند. چنانچه خود ما در حال حاضر به مواد اولیه احتیاج داریم اما به دلیل شرایط موجود نگرانی‌هایی داریم که وجود این نگرانی‌ها و بی‌اعتمادی‌ها به بازار باعث قفل شدن فعالیت‌ها در بازار شده است.» 2 برابر نیاز کشور به ارز، صادرات داریم اگرچه برخی وجود تورم ساختاری در اقتصاد ایران و برخی نبود عرضه ارز در بازار را از دلایل افزایش قیمت ارز می‌دانند و متناسب با این مشکلات راهکارهایی نیز ارائه می‌دهند، اما سیدکمال حسینی درباره دلایل التهابات ارزی در بازار و افزایش یک‌باره قیمت دلار در ماه‌های اخیر به «فرهیختگان» می‌گوید: «به نظرم عوامل دیگری جز موضوع عرضه و تقاضا در نوسانات قیمت ارز نقش داشته است. آنچه مشخص است اینکه صادرات ما میزان مناسبی داشته و از وضعیت خوبی برخوردار است، یعنی هم صادرات غیرنفتی و هم صادرات نفتی خوبی داشته‌ایم که می‌توان گفت تقریبا دوبرابر نیاز کشور به ارز، صادرات داریم. در این شرایط طبیعتا افزایش قیمت ارز نباید به دلیل نبود یا کمبود ارز در بازار باشد، اما عدم اطمینانی که در بازار شکل گرفته باعث شده شرایطی در کشور ایجاد شود که همه به‌دنبال خرید ارز باشند. همین مساله روانی و غیرواقعی هم باعث پیچیده‌تر شدن ماجرا و افزایش قیمت‌ها شده است.» کاهش صادرات قطعی است رئیس اتاق بازرگانی سنندج ضمن انتقاد از قوانین جدید ارزی برای صادر‌کنندگان و تبعات اجرای این طرح خاطرنشان کرد: «متاسفانه بعد از ابلاغ این طرح در چند روز گذشته کار بنده پاسخگویی به سوالات صادرکنندگان دراین‌باره شده است، به‌نحوی که نگرانی‌هایی برای صادرکنندگان ایجاد شده که اگر این طرح اجرایی شود و صادرکنندگان ملزم به فروش ارزهای خود به سیستم بانکی و قیمت 4200 تومان باشند، قطعا در بحث صادرات شاهد تنزل و کاهش ملموسی خواهیم بود. واقعا از دولتی که مدعی است براساس توجه به علم اقتصاد و مسائل علمی و چارچوب‌های شناخته‌شده حاکم در دنیا به مسائل اقتصادی نگاه می‌کند، طرح چنین مسائل و صحبت‌هایی که به‌نوعی ایجاد محدودیت برای صادرکننده است، جای تعجب دارد.» حسینی اجرای چنین مصوباتی را ایجاد مشکل جدید روی مشکلات قبلی می‌داند و می‌گوید: «در حالی که برای خروج از مشکلات موجود همه باید به تولید کالای ایرانی و صادرات آن فکر کنیم وضع چنین قوانینی واقعا جای بحث دارد و برای تجار و بازرگانان ایجاد استرس و نگرانی می‌کند. درخواست تولیدکنندگان و صادرکنندگان از دولت این است که هرچه سریع‌تر ثباتی در این مباحث حاکم شود چراکه ما به‌خودی‌خود تحریم هستیم و برگرداندن پول به داخل کشور به این راحتی‌ها نیست؛ اگر صادرکنندگان ایرانی این ارزها را با خودشان به داخل کشور بیاورند قاچاق محسوب می‌شود، اگر هم از طریق سیستم‌های گمرکی ابراز و اظهار کنند مشمول مدت زمان می‌شود و این موضوع برای بازرگان و بخش خصوصی که هزینه فرصت برایش خیلی مهم است، یک آسیب است. به نظر می‌رسد طرح چنین مباحثی آن‌هم زمانی که خود ما در داخل کشور به سختی تحریم‌ها را دور می‌زنیم و همه جامعه اعم از مردم و بخش خصوصی به دولت و نظام برای دور زدن تحریم‌ها کمک می‌کنند، این صحبت‌ها به‌نوعی خودتحریمی است و با این کارها به تحریم‌های خارجی کمک می‌کنیم.» برای باز کردن یک گره 10 گره جدید ایجاد نکنیم الزام صادر‌کنندگان به بازگرداندن دلارهای حاصل از صادرات به داخل کشور و دریافت ارزش ریالی آن به میزان هر دلار 4200 تومان در حالی از سوی دولتی‌ها مطرح شده است که بخش عظیمی از منابع حاصل از مبادلات تجاری و صادرات ما یا با استفاده از ارز دلار نبوده یا به‌صورت تهاتر با کالاهای مورد نیاز انجام می‌گیرد. رئیس اتاق بازرگانی سنندج دراین‌باره به «فرهیختگان» می‌گوید: «عمده مبادلات ما با کشور چین با یوان یا با کشور عراق با دینار است، لذا فکر می‌کنم این طرح نه‌تنها موفقیتی نخواهد داشت بلکه مردم و بخش خصوصی را گرفتار می‌کند. تجار ایرانی با سختی فراوان راه‌های گوناگونی را برای مراودات اقتصادی با سایر کشور پیدا کرده‌اند که با این روش تمام رشته‌های آنها پنبه شده و لطمه قابل‌توجهی به صادرات کشور خواهد خورد. طبیعتا وقتی به صادرات لطمه بخورد تولید آسیب دیده و با آسیب رسیدن به تولید طبیعتا نرخ بیکاری افزایش خواهد یافت. درواقع اگرچه شاید با این کار یک گره را باز کنیم اما 10 گره جدید ایجاد می‌کنیم.» دلار تک‌نرخی نشده سیدکمال حسینی مصوبات و دستورالعمل‌های دولت مبنی‌بر ارز 4200 تومانی را به‌معنای تک‌نرخی شدن ارز نمی‌داند و می‌گوید: «این کارها به معنی تک‌نرخی شدن ارز نیست. در تک‌نرخی واقعی تعیین قیمت دلار برعهده بازار است. اینکه بخواهیم به‌صورت دستوری قیمت دلار را تعیین کنیم قطعا موفق نبوده و خودبه‌خود دو یا چند قیمت در بازار شکل می‌گیرد. اگرچه ممکن است موقتا و با استفاده از نیروی پلیس و کارهای امنیتی و بگیر و ببند مشکل حل شود اما این روند نمی‌تواند تداوم داشته باشد. قیمت ارز هم مانند سایر کالاهای دیگر مبتنی‌بر عرضه و تقاضاست. مثلا شما نمی‌توانید به زور و به‌صورت دستوری برای سیب‌زمینی یا پیاز قیمت تعیین کنید، بلکه قیمت هر کالایی با عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. اگر عرضه افزایش یابد قیمت کاهش و اگر عرضه کاهش یابد قیمت‌ها افزایش می‌یابد، لذا به نظر می‌رسد شرایط موجود بازار ارز به‌معنی تک‌نرخی شدن قیمت ارز نیست و قیمت‌های موجود در بازار نیز قیمت‌های واقعی نیستند.»∎​